Barok
Nazwa okresu i czas jego trwania. Wyraz „Barok” w wieku XVI był jedynie określeniem kształtu perły o dość niezwykłym wyglądzie. W języku jubilerskim szesnastowiecznej Hiszpanii mówiono o takim właśnie kształcie pereł: barrueco.
Epoka ta znajduje swój czas między odrodzeniem a oświeceniem. Umowny czas trwania baroku to okres od połowy XVI do połowy XVIII wieku. Termin "barok" zapożyczono z historii sztuki, gdzie stosowany był dla określenia dziwactwa i nieregularności w sztuce. Twórczość jest w niej niezwykła i dziwna.
Trzy fazy baroku. Wyróżnia się trzy fazy baroku: Faza pierwsza - wczesny barok - trwa od lat osiemdziesiątych XVI wieku po lata dwudzieste wieku XVII; dochodzi w niej do głosu między innymi twórczości nawiązującej do średniowiecznej filozofii i starotestamentowych wizji Boga, świata, człowieka.
Faza druga - barok dojrzały - przypada na środkowe lata wieku XVII (do lat siedemdziesiątych). Faza trzecia (ostatnia) - późny barok, przypada na czas kryzysu kultury i piśmiennictwa.
Styl architektury i jego charakterystka. Styl architektury cechował sie monumentalizmem i dynamiką, kontrastem zestawień form pogłębionym efektemi światłocienia i bogatą ornamentyką.
Barok opiera się na wzorach architektury klasycznej. Barok, elementy umiaru i harmonijnej, spokojnej kompozycji, przeciwstawia sobie, wprowadzając wrażenie ruchu i niepokoju. Kompozycje są dynamiczne, ukształtowane rzeźbiarsko, teatralnie. Podobnie kształtowane są wnętrza o rozczłonkowanych płaszczyznach, wzbogacone rzeźbiarsko-malarskim wystrojem.
Monumentalizm budowli uwydatnia się poprzez zastosowanie kolumn i pilastrów obejmujących klika kondygnacji (wielki porządek). Dynamizm dzieł podkreślają kompozycje złożone z napiętych linii o kształcie łuku, często przerwanych, zwielokrotnione pilastry i gzymsy, które przyjmują formę dekoracyjnej wstęgi. Często występują kolumny o skręconym trzonie lub tzw. zbrojone, czyli o trzonie złożonych z wielu pierścieni o dwóch, różnych średnicach. Bardzo ważną rolę odgrywa dekoracja rzeźbiarska w postaci kartuszy, girland, festonów a nawet pełnej rzeźby. Postacie przedstawiane są zawsze w ruchu, dramatycznych pozach podkreślonych rozwianymi szatami, gestem. Wystrój uzupełniony jest zazwyczaj białą sztukaterią. Sztukaterię W architekturze barokowej próbowano połączyć wszystkie znane wówczas osiągnięcia.
Popularnym materiałem zdobniczym był stiuk, czyli gips lub wapień z dodatkiem sproszkowanego marmuru, zazwyczaj barwiony w masie i wypolerowany do połysku. Zastosowanie iluzji malarskiej, zwłaszcza na sklepieniach, ma na celu zatarcie granicy pomiędzy rzeczywistością a jej wyobrażeniem.
Architektura sakralna. Budowane są kościoły podłużne, na planie prostokąta oraz budowle centralne, na planie koła, wieloboku, krzyża greckiego. Występują sklepienia i kopuły elipsoidalne. Także łuki sklepień klasztornych, kolebkowych, krzyżowych, nieckowych oraz lunet oparte są na krzywej eliptycznej. Elementem dominującym są wysokie, oparte na bębnie kopuły. Elewacje kościołów na ogół dwukondygnacyjne.
Architektura świecka. Budowle świeckie to przede wszystkim reprezentacyjne pałace rozbudowane horyzontalnie, często z bocznymi skrzydłami tworzą plan w kształcie litery U. Budowla była poprzedzona dziedzińcem a za nim rozciągał się ogród i park o geometrycznie zaprojektowanych trawnikach, klombach, krzewach, skupiskach drzew. W ogrodach rozmieszczano niewielkie, ozdobne pawilony i altany. Elementem mocno rozbudowanym stały się klatki schodowe z rozdzielnymi biegami.