18.09.2001
Wykład I
z
Encyklopedia Prawa
A. Łopatka „Prawoznawstwo”. Wyd. „Juris” W-wa 2000
Jan Wawrzyniak “Zarys polskiego systemu konstytucyjnego” 1999
Samuel P. Huntington „Zderzenie cywilizacji” Muza 1997
„Wyprawy Krzyżowe w oczach Arabów”
Prawoznawstwo - (zaliczamy do nauk społecznych) jest nauką o państwie i prawie oraz o poglądach na państwo i prawo.
Nauka - jest to uporządkowany zespół twierdzeń o otaczającej nas rzeczywistości, zespół twierdzeń o sposobach poznawania rzeczywistości oraz o sposobach praktycznego przekształcania tej rzeczywistości.
W ramach nauki znajduje się szereg twierdzeń, które są prawdziwe, prawdopodobne lub nieprawdziwe. Zespół twierdzeń, które wliczamy do nauki zmienia się, nie jest czymś stałym danym nam na zawsze.
Prawoznawstwo różni się od innych dziedzin przedmiotem zainteresowania. Można podzielić go na cztery działy:
Teoria państwa i prawa (filozofia prawa)
Historia Państwa i prawa
Historia doktryn politycznych i prawnych
Dogmatyka prawa
Ad 1
Jest najogólniejszym i najbardziej teoretycznym działem prawoznawstwa. Co to jest państwo? Dlaczego doszło do powstania państwa? - tym zajmuje się teoria państwa i prawa. Próbuje także formułować pewne prawidłowości, które zachodzą między państwem, a prawem. Teoria państwa i prawa stała się popularna po II Wojnie Światowej. Niektórzy uważają, że teoria państwa i prawa różni się od filozofii prawa (tak kiedyś nazywała się teoria państwa i prawa).
Teoria państwa i prawa zajmuje się zagadnieniami prawa, natomiast filozofia prawa ideowym uzasadnieniem - dlaczego powstało państwo.
Ad 2
Historia państwa i prawa zajmuje się dziejami państwa i prawa w poszczególnych krajach. Jest to opis jakiegoś państwa i prawa rzutowany w przeszłości. Historyków państwa i prawa interesuje to co już kiedyś było.
Ad 3
Uzasadnia, wyjaśnia, opisuje poglądy jakie ludzie w przeszłości formułowali, stwarzali na temat państwa i prawa. Nie interesuje ich obecna historia.
Ad 4
Najbardziej konkretny dział prawoznawstwa, zajmuje się prawem aktualnie w danym państwie obowiązującym. A także zajmuje się prawem aktualnie obowiązującym międzynarodowym publicznym.
Państwo
Słowo państwo pojawiło się o wiele później niż organizacja czy instytucja, określanym mianem państwo. Wcześniej używano takich nazw jak: Civitas, Polis, Cesarstwo, Respublica, Imperium czy Królestwo.
Machiavelli - wprowadził on słowo „państwo”, które to od XVI zyskiwało na statucie (lo stato). W tym czasie w Polsce zamiast tego terminu używane były takie jak królestwo czy ziemia. Państwo w języku polski oznaczało panowanie, posiadanie. W XIX w. w Polsce zaczęto już używać owego pojęcia. Machiavelli znany jest na nam również z pisarstwa. Jest on twórcą książki pt. „Książe”. Ukazuje w niej zasady jakimi powinien kierować się doby władca np. dobre nowiny dla swego ludu powinien ogłaszać Książe we własnej osobie, a nowiny złe, przykre czy nawet fatalne dla sytuacji państwa jego słudzy tak, aby nie kojarzyli jego osoby z samymi wydarzeniami.
Jellinek (Niemiec) - jest głównym reprezentantem teorii trójelementowej definicji państwa:
Ludność
Terytorium
Władza
Warunkiem, więc jest istnienie grupy rządzących - władzy oraz ludności. Musi ona zamieszkiwać określone terytorium, które również jest niezbędne do istnienia państwa. Państwo jest instytucją, która ma stać na straży bezpieczeństwa oraz interesów całej społeczności żyjącej w danym państwie.
Państwo - jest organizacją polityczną, globalną, terytorialną, wyposażoną w swoisty aparat, organizacją klasową spełniającą określone funkcję i suwerenną.