Podaj znane ci stałe związki frazeologiczne zawierające następujące wyrazy: głowa, język, oko, włos, ręka, pies. Podaj znaczenie tych związków.
Związek frazeologiczny stały * związek frazeologiczny, w którym wyrazy są niewymienne.
GŁOWA
kapuściana głowa * pusta głowa
mieć głowę na karku * myśleć, umieć sobie poradzić w życiu, mieć głowę do interesów, człowiek obrotny,
mieć dach nad głową * mieć schronienie, mieszkanie,
stracić głowę * zagubić się w jakiejś sytuacji, przestać panować nad sytuacją, wpaść w panikę,
mieć kogoś na głowie * trzeba się o kogoś troszczyć, mieć kłopot z tym kimś,
być oczkiem w głowie * być czyimś pupilkiem, ulubieńcem,
domagać się czyjejś głowy * domagać się czyjejś śmierci,
nie brać do głowy * nie przejmować się,
chylić przed kimś głowę * okazywać szacunek,
zmyć komuś głowę * nakrzyczeć na kogoś,
wybić z głowy * wykazać nierealność pomysłu,
świta mi w głowie * zacząć coś rozumieć.
JĘZYK
trzymać język za zębami * milczeć,
mieć na końcu języka * chcemy coś powiedzieć, ale nie możemy sobie przypomnieć,
mieć długi język * plotkować, nie umieć dochować tajemnicy
wziąć kogoś na język * obgadywać kogoś,
biegać z wywieszonym językiem * być bardzo intensywnym,
zasięgnąć języka * zapytać,
pociągnąć kogoś za język * wypytywać,
kaleczyć język * mówić źle, niepoprawnie, zniekształcać język,
mieć ostry język * być wyszczekanym, złośliwym,
mieć z kimś wspólny język * dogadywać się,
mówić, co ślina na język przyniesie * mówić byle co, wszystko bez zahamowań,
strzępić język * mówić dużo i niepotrzebnie,
ugryźć się w język * w odpowiednim momencie zamilknąć,
zapomnieć języka w gębie * nie móc wymówić ani słowa,
język się komuś plącze * ktoś mówi niewyraźnie, np. pod wpływem alkoholu,
język się komuś rozwiązał * ktoś zaczął mówić dużo,
język kogoś swędzi * chce o czymś powiedzieć, nie może wytrzymać.
OKO
oko za oko * jak ty mnie, tak ja tobie,
sokole oko * bystre oczy, które wszystko widzą,
wpaść komuś w oko * spodobać się komuś,
pi razy oko, na oko * w przybliżeniu, mniej więcej,
w mgnieniu oka * szybko, natychmiast,
rzucić okiem * spojrzeć na chwilę
patrzeć spod oka * nieufnie, nieprzyjaźnie,
dać komuś na piękne oczy * dać za darmo, bezinteresownie,
oczko w głowie *
pracować pod okiem * pod nadzorem, pod opieką,
rosnąć w oczach * rosnąć szybko,
mówić komuś za oczami * mówić w czyjejś nieobecności,
iść z zamkniętymi oczami * iść na oślep, w ciemno,
mydlić oczy * bajerować, próbować oszukać,
być solą w oku * przeszkadzać, wzbudzać zawiść,
włazić komuś na oczy, rzucać się w oczy * starać się zwrócić na siebie uwagę,
mieć oczy otwarte * być czujnym,
mieć na kogoś łaskawe oko * być dobrym,
mieć coś na oku * mieć jakiś cel.
WŁOS
włosy stanęły dęba * ktoś się przestraszył,
dzielić włos na czworo * rozdrabniać się,
włos się jeży na głowie * być przestraszonym,
o mały włos (coś się nie stało) * mało brakowało,
rwać sobie włosy z głowy * rozpaczać,
brać kogoś pod włos * starać się kogoś pozyskać przez pochlebstwa,
głaskać kogoś pod włos * drażnić się z kimś, sprawiać przykrość, ból,
włos komuś z głowy nie spadnie *nic mu się nie stanie, jest bezpieczny,
włosy komuś zbielały * ktoś osiwiał ze zmartwienia, z przerażenia,
RĘKA
zarzucić komuś ręce na szyję * objąć kogoś,
fachowa ręka * ręka fachowca, fachowiec,
żelazna ręka * mocna, despotyczna, wymagająca,
trzymać kogoś żelazną ręką * trzymać w dyscyplinie,
człowiek o czystych rękach * uczciwy,
robić coś gołymi rękami * wyręczać się kimś,
wyjść obronną ręką * wyjść cało, bez szwanku,
rękami i nogami * ze wszystkich sił,
nie ruszać ani ręką, ani nogą * nie móc się ruszyć, być obezwładnionym,
być jak bez ręki * być bezradnym, niedołężnym,
do rąk własnych * bezpośrednio,
robić coś na własną rękę * samodzielnie,
zrobić coś od ręki * od razu, na poczekaniu,
mieć coś pod ręką * w zasięgu, w pobliżu,
kupić coś z lewej ręki * niedrogo, nielegalnie
dostać coś z pierwszej ręki * bezpośrednio,
z pocałowaniem ręki * chętnie, z wdzięcznością,
z ręki do ręki * bezpośrednio,
z ręką na sercu * szczerze, otwarcie,
witać kogoś z otwartymi rękami * witać serdecznie,
wrócić z pustymi rękami * z niczym,
siedzieć z założonymi rękami * nie działać, siedzieć bezczynnie,
ręka w rękę * razem,
jak ręką odjął * od razu,
podpisywać się pod czymś obiema rękami * chętnie,
brać coś w swoje ręce * zająć się czymś osobiście,
zabrudzić ręce * popełnić czyn nieetyczny,
być czyjąś prawą ręką * być najbliższym współpracownikiem,
dać komuś wolną rękę * pozwolić swobodnie działać,
wpaść w czyjeś ręce * zostać pochwyconym, złapanym,
zabiegać o czyjąś rękę * chcieć się z kimś ożenić,
oddać komuś rękę * wyjść za mąż,
iść komuś na rękę * uwzględnić czyjeś życzenie, ustąpić komuś,
machnąć na coś ręką * zrezygnować,
mieć hojną rękę * być hojnym, szczodrym,
mieć szczęśliwą rękę * załatwić coś szczęśliwie,
mieć złote ręce * być zdolnym,
mieć związane ręce * nie mieć swobody działania,
mieć pełne ręce roboty * mieć dużo pracy,
opuścić ręce * zwątpić, zrezygnować,
patrzeć komuś na ręce * pilnować, żeby nie ukradł,
podać komuś rękę *pomóc,
prowadzić kogoś za rękę * kierować kimś,
rozkładać ręce * być bezradnym,
złapać kogoś za rękę * na gorącym uczynku,
urabiać ręce po łokcie * ciężko pracować,
trzymać rękę na pulsie * kontrolować,
mieć dwie lewe ręce * nic nie umieć
dać sobie uciąć rękę * być pewnym czegoś.
PIES
pieskie życie * byle jakie, kiepskie,
psia pogoda, pogoda pod psem * byle jaka,
żyć jak pies z kotem * kłócić się,
leżeć u nóg jak pies * być posłusznym,
pocałować psa w nos * nic nie uzyskać,
zejść na psy * zmarnować się,
szczekać jak pies * kłamać, obgadywać,
wieszać psy na kimś * obmawiać kogoś,
węszyć jak pies * podejrzewać, szukać czegoś,
zdychać jak pies * umierać w nędzy i opuszczeniu,
na psa urok * zła wróżba,
psia krew * przekleństwo,
psia kość * przekleństwo,
zdał się psu na budę * okazał się niepotrzebnym,
czuć się jak zbity pies * czuć się maltretowanym,
urwać się jak pies z łańcucha * korzystać ze swobody,
nie dla psa kiełbasa *
czepić się jak rzep psiego ogona *
chodzić za kimś jak pies * chodzić krok w krok.