Uniwersytet Zielonogórski

Rok akademicki 2012/2013

Euro.

Szansa czy zagrożenie?

Prowadząca

dr Anna Niewiadomska

Arkadiusz Nowak

Łukasz Chaniniak

Grupa 23BNSP

Spis treści:

Wstęp

1.Czym jest Euro? 4

1.1 Znak graficzny euro. 4

1.2 Banknoty euro. 4

1.3 Monety euro. 4

2. Geneza. 5

2.1 Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. 5

3. Definicja Unii Walutowej. 7

4. Kryteria konwergencji. 8

4.1 Podstawowe kryteria przynależność(konwergencji)i do unii walutowej. 8

4.2 Kryteria zbieżności. 8

5. Korzyści wynikające z wstąpienia do sieci euro: 9

5.1 Bezpośrednie korzyści wprowadzenia euro 9

5.2 Koszty związane z przyjęciem euro 10

6. Pytania i odpowiedzi 11

7. Ciekawostki 13

Podsumowanie

Bibliografia

Wstęp:

Światowi ekonomiści kreślą czarne scenariusze - upadnie euro i unia walutowa, a co za tym idzie, w zagrożeniu znajdzie się sama UE. Wszystko na skutek kryzysu gospodarczego - zarówno tego światowego, jak i tego w europejskich gospodarkach, głównie Grecji i Włoch.

Kryzys pustoszący światową gospodarkę, zdemolował znacznie więcej, niż tylko gospodarkę kilku krajów na południu Europy.

- Wyszły wady konstrukcyjne strefy euro, czyli strefy która ma jeden pieniądz, ale jest zarządzana przez 17 suwerennych państw. Niektóre wykazały gigantyczną lekkomyślność i nieodpowiedzialność - ocenia Janusz Lewandowski, komisarz ds. budżetu UE.

W obliczu nakręcającej się spirali zadłużenia, europejscy przywódcy uświadomili sobie, że zagrożone są już nie tylko poszczególne państwa, ale cała strefa euro. Do tej pory funkcjonował ona całkiem nieźle, choć stworzono ją nie bacząc na prawidła ekonomii, które mówiły, że unia walutowa w dłuższym okresie nie może funkcjonować bez unii fiskalnej. Kryzys udowodnił tę teorię. Działania Europejskiego Banku Centralnego nie mogły być skutecznie równocześnie na rynku grecki i niemieckim, ponieważ diametralnie się one od siebie różnią. W swojej pracy zamierzamy przedstawić jak powstała strefa euro? Czym jest euro oraz korzyści i skutki płynące z posiadanie przez państwa tej waluty.

1.Czym jest euro?

Waluta euro jest prawnym środkiem płatniczym w 16 państwach tworzących tzw. strefę euro. Została wprowadzona 1 stycznia 1999 roku w transakcjach bezgotówkowych, a 1 stycznia 2002 roku wprowadzono ją w formie gotówkowej w 12 państwach Unii Europejskiej.

1.1 Znak graficzny euro

Znakiem graficznym euro jest grecka litera epsilon przecięta dwiema równoległymi liniami. Przypomina ona o antycznych korzeniach cywilizacji europejskiej, jest symbolem zintegrowania naszego kontynentu i zapewnienia stabilizacji wewnętrznej.

1.2 Banknoty euro

Banknoty, drukowane w nominałach - 5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 € - są jednakowe bez względu na kraj emisji i nie zawierają żadnych symboli narodowych. Posiadają napis EURO zapisany literami obu alfabetów używanych w Europie.

1.3 Monety euro

W obiegu jest 8 nominałów monet: 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów oraz 1 i 2 €. Awers jest wspólny dla wszystkich państw strefy euro. Rewers natomiast, zależy od decyzji poszczególnych krajów.

2.Geneza

Unia Europejska ma za zadanie jednoczenie państw członkowskich i zapewnianie pomocy między tymi państwami. Coraz więcej państw Unii zaczyna korzystać ze wspólnej waluty - euro. Używanie euro rozpoczęło się 1 stycznia 1999 roku, kiedy to 11 z 15 krajów członkowskich zaczęło funkcjonować z nową walutą. Unia walutowa jest ostatnim etapem integracji gospodarczej w Europie, zapoczątkowanej w 1950 roku przez Roberta Schumana, byłego francuskiego premiera. W 1958 roku, na mocy Traktatu Rzymskiego, powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza, która liczyła początkowo 6 członków (obecnie liczy 15). Później została ona przekształcona we Wspólnotę Europejską, która razem z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (Euratomem), składa się na Unię Europejską. W skład unii walutowej weszły te kraje, które były zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty.

2.1 Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej

I. Od 1 lipca 1990 do końca 1993

W tym czasie kraje wspólnot miały zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału, poprawić funkcjonowania Europejskiego Systemu Walutowego (ESW) i zacieśnić współpracę pomiędzy bankami centralnymi. Na tym etapie miały być również stworzone ramy prawne UGiW, co nastąpiło poprzez podpisanie i wejście w życiu Traktatu o Unii Europejskiej.

II. Od 1 stycznia 1994 do 31 grudnia 1998

Postanowiono utworzyć we Frankfurcie nad Menem Europejski Instytut Walutowy, będący zalążkiem przyszłego Banku Centralnego. Jego obowiązkami były przede wszystkim: intensyfikacja współpracy pomiędzy narodowymi bankami centralnymi, koordynacja polityki walutowej państw ESW, prowadzenie prac przygotowujących do emisji wspólnego pieniądza.
Do końca tego etapu banki centralne krajów członkowskich miały uzyskać pełną niezależność od rządów.

W protokole do traktatu z Maastricht ustalono 5 kryteriów, warunkujących uczestnictwo w trzeciej fazie realizacji Unii Gospodarczej i Walutowej:

1. stabilności cen

2. deficytu budżetowego

3. długu publicznego

4. stóp procentowych

5. udziału w mechanizmie kursowym ESW

W 1995 r. na szczycie Unii Europejskiej w Madrycie wyrażono wolę przejścia do trzeciego etapu tworzenia UGiW, począwszy od 1 stycznia 1999 r. Ustalona została również nazwa przyszłej, wspólnej waluty - EURO.

III. Od 1 stycznia do 1 marca 2002.

1 stycznia 1999 r. powstała Unia Gospodarcza i Walutowa. Na jej terytorium została wprowadzona wspólna waluta euro, która funkcjonowała w formie bezgotówkowej. W trakcie trzeciego etapu wszystkie ceny, na terenie strefy euro, były podawane w walucie narodowej oraz euro. 1 marca 2002 roku euro stało się jedynym środkiem płatniczym na terenie całej Unii. Euro weszło do obiegu w formie gotówkowej w 12 państwach UE.

Termin realizacji zadań, wyznaczonych w tym etapie, kończył się formalnie 30.06.2002 r.

3. Unia walutowa

Wg G. Zisa unia walutowa to związek walutowy krajów, który sprawia, że inflacja i stopy procentowe są problemami polityki wspólnej. 3 warunki:

• Pełna integracja rynku finansowego

• Pełna swoboda przepływu kapitału

• Całkowite i nieodwracalne usztywnienie kursów walutowych

Definicja Unii walutowej zawarta w Traktacie z Maastricht - Unię walutową charakteryzuje spełnienie warunków:

• Gwarancja całkowitej i nieodwracalnej wymienialności walut

• Pełna liberalizacja przepływów kapitałowych pomiędzy krajami członkowskimi

• Całkowita integracja rynków finansowych krajów członkowskich

• Nieodwracalne usztywnienie kursów walutowych bez żadnej marży wahań

Jedna polityka pieniężna prowadzona przez jeden bank centralny

4.Kryteria konwergencji.

4.1 Podstawowe kryteria przynależności(konwergencji)i do unii walutowej.

Kryteria konwergencji to zbiór wymogów, które muszą spełnić kraje członkowskie Unii Europejskiej po to, by wprowadzić u siebie wspólna walutę euro. Ponieważ sformułowano je w Traktacie z Maastricht (podpisany w 1992 r. ), często nazywa się je „ kryteriami z Maastricht”.

Podstawowe kryteria przynależności(konwergencji)i do unii walutowej:

- Spełnienie warunków konwergencji( także w strefie realnej)

- dostosowania instytucjonalne;

- akceptacja ze strony Unii Europejskiej;

- istota jest także przyjęcie kalendarium;

4.2 Kryteria zbieżności

Kryteria zbieżności dotyczą:

- inflacja nie wyższa niż 1,5 % średniej stopy inflacji w trzech krajach UE, gdzie inflacja była najwyższa;

- długoterminowych stóp procentowych nie powinniśmy przekraczać więcej niż 2 pkt. procentowe średniej stóp procentowych w krajach UE o najnizszej inflacji;

- deficyt budżetowy nie może być większy niż 3% PKB

- dług publiczny nie może być większy niż 60 % PKB

5. Korzyści wynikające z wstąpienia do sieci euro

Korzyści wynikające z wstąpienia do sieci euro:

Uczestnictwo w unii monetarnej wyzwoli mechanizmy przyczyniające się do zwiększenia akumulacji kapitału, wzrostu wydajności czynników wytwórczych i w konsekwencji wzrostu dobrobytu. Wprowadzenie euro w Polsce :

Eliminacje kosztów transakcyjnych związanych z istnieniem kursu wymiany pomiędzy złotym a euro

Wzrost inwestycji krajowych w wyniku eliminacji premii za ryzyko kursowe i obarczania stóp procentowych;

Zwiększenie napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich, spowodowane eliminacją ryzyka kursowego oraz wzrostem wiarygodności makroekonomicznej kraju;

Ożywienie wymiany handlowej między Polską, a strefa euro w wyniku eliminacji ryzyka kursowego.

5.1 Bezpośrednie korzyści wprowadzenia euro:

Bezpośrednie korzyści wprowadzenia euro:

1. Związane z redukcją kosztów transakcyjnych i ryzyka kursowego:

- obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej;

- ułatwianie prowadzenia księgowości;

- możliwość lepszego planowania sytuacji finansowej przez podmioty gospodarce;

- wzrost porównywalności i przejrzystości w wymianie międzynarodowej

- poprawa pozycji państwa jako partnera w handlu międzynarodowym w związku ze stosowaniem waluty euro ;

- intensyfikacja wymiany handlowej;

- brak konieczności wymiany walut; ponoszenia związanych z tym kosztów;

- wzrost inwestycji krajowych jak i zagranicznych.

2) związane z oceną sytuacji makroekonomicznej;

- zwiększenie stabilności makroekonomicznej;

- ograniczenie spekulacji walutowych;

- wzrost wiarygodności prowadzonej polityki monetarnej;

- poprawa ocen rankingowych;

- wzrost wiarygodności polityki fiskalnej związany z zobowiązaniami wynikającymi z praktyki stabilności i wzrosty( kryteria konwergencji)

- spadek kosztów pozyskania …..

- poprawa zdolności obsługi zadłużenia;

- łatwa dostępność kredytów i związany z tym wzrost konsumpcji.

5.2 Koszty związane z przyjęciem euro

Koszty związane z przyjęciem euro:

- utrata częściowej niezależności polityki pieniężnej w związku z przeniesieniem jej na szczebel wspólnoty;

- utrata możliwości korzystania z kursu walutowego jako narzędzia polityki dostosowawczej;

- zagrożenia dotyczące niekorzystnego przyjęcia kursu konwersji;

- ryzyko pogorszenia się konkurencyjności gospodarki związane z możliwością wzrostów kosztów pracy;

- utrata dochodu z senioratu;

-koszty wprowadzenia systemu informatycznego;

- koszty szkolenia pracowników i partnerów bankowych;

- koszty utraty przez banki i inne instytucje części dochodu z transakcji wymiany walut zabezpieczających płatności międzynarodowe;

- koszty kampanii informacyjnych.

6. Pytania i odpowiedzi

Czy Polska musi przyjąć euro?

Tak. Polska wstępując do Unii Europejskiej nałożyła na siebie obowiązek przyjęcia wspólnej waluty euro. Art. 4 Traktatu Akcesyjnego stanowi, iż "każde z nowych Państw Członkowskich uczestniczy w unii gospodarczej i walutowej z dniem przystąpienia jako Państwo Członkowskie objęte derogacją w rozumieniu artykułu 122 Traktatu WE".

"Zdjęcie", nałożonych na kraje derogacji, następuje po spełnieniu przez nie tzw. kryteriów konwergencji zapisanych w Traktacie o Unii Europejskiej.

Data zniesienia derogacji nie jest jednak określona w Traktacie. Zależy ona od momentu, w którym uda się danemu państwu spełnić owe kryteria. Wtedy to Komisja Europejska może przedłożyć wniosek o zmianę statusu państwa. Ostateczną decyzję podejmuje jednak Rada Unii Europejskiej.

Czy można zapytać społeczeństwo w referendum, czy Polska powinna wstąpić do strefy euro?

Nie. Zważywszy, iż Polska i tak musi przyjąć euro, nie można rozpisać referendum, w którym zapytano by obywateli, "czy" nasz kraj powinien przyjąć walutę euro. O tym de facto zadecydowaliśmy w ogólnopolskim referendum nad przystąpieniem do Unii Europejskiej. Bezzasadnym wydaje się też pytanie o dokładną datę przyjęcia waluty. Jesteśmy przecież związani kryteriami konwergencji, z których musimy się uprzednio wywiązać.

Czy można spytać w referendum o datę przyjęcia europejskiej waluty?

Można. Pojawiają się sugestię, aby w referendum zawrzeć pytanie o pewną datę graniczną. Np. Czy Pan/Pani jest za przyjęciem waluty euro przed/do 1 stycznia 2012. Występuje jednak groźba, iż takie referendum nie przyniosłaby pożądanego skutku. Bo - co prawda - w przypadku przewagi głosów na "nie", Polska nie przyjęłaby wspólnej waluty przed/do 1 stycznia 2012 roku, ale mogłaby to przecież uczynić już dzień później, po wyznaczonej w referendum dacie.

Występuje także problem frekwencji. Aby referendum było wiążące, w głosowaniu musi wziąć ponad 50% obywateli. Referendum to także ogromne koszty. W wypadku, gdyby

zdecydowano się jednak na referendum w tej kwestii, warto by się zastanowić nad połączeniem go np. z wyborami, w celu redukcji, związanych z nim, wydatków.


Dlaczego Dania i Wielka Brytania nie są zobowiązane do przyjęcia euro?

Dania, jak i Wielka Brytania to jedyne państwa UE, które na mocy Traktatu skorzystały z klauzuli „opt-out”, ale nadal mogą zostać członkami strefy euro. Mimo to wszystkie te kraje (z wyjątkiem Wlk. Brytanii) muszą dążyć do zbliżenia prawno-gospodarczego oraz wypełnić ekonomiczne kryteria przyjęcia do strefy euro w zakresie deficytu i długu budżetowego, inflacji, stóp procentowych i stabilności kursów walutowych.


Czym jest Unia Gospodarcza i Walutowa?

Unia Gospodarcza i Walutowa jest elementem procesu integracji gospodarczej, który poza elementami obowiązującymi we wspólnym rynku wprowadza koordynację polityki gospodarczej, przemysłowej, regionalnej, monetarnej, fiskalnej, transportowej etc. Wiąże się to z wprowadzeniem wspólnej waluty oraz powołaniem instytucji gospodarczych o nadrzędnych nad państwowymi kompetencjach.

Na obszarze UGiW występuje całkowita liberalizacja transakcji kapitałowych, pełna integracja rynku finansowego oraz pełna wymierność walut.

W traktacie z Maastricht (1992) określono 3-etapowy harmonogram realizacji UGiW. W rezultacie Unia Gospodarcza i Walutowa powstała 1 stycznia 1999 r., obejmując wszystkie państwa ówczesnej Unii Europejskiej. Na jej obszarze wprowadzono wspólną walutę euro. Obecnie do UGiW należą wszystkie państwa UE, jednak tylko 16 z nich posługuje się walutą euro.

Czym jest integracja gospodarcza i z jakich etapów się składa?

Integracja gospodarcza jest procesem scalania gospodarek narodowych, wymagającym zrealizowania przez państwa wielu zadań, mających na celu stworzenie jednolitego organizmu gospodarczego. Integracja polega na powstawaniu powiązań między państwami w określonych dziedzinach działalności gospodarczej

7.Ciekawostki

Skąd wzięła się nazwa waluty euro?

Za pomysłodawcę nazwy uważa się Theodora Waigla, niemieckiego polityka CSU. W grudniu 1995, będąc niemieckim ministrem finansów, zaproponował nazwę "euro" w przemówieniu przed Radą Europejską. Kraje członkowskie uznały ją za lepszą z możliwych. Poprzednia nazwa "Ecu", wymawiana była inaczej w różnych językach i miała cztery możliwe pisownie.

Wyraz "Euro" jest krótki, prosty, kojarzy się z Europą, jest wolny od negatywnych skojarzeń oraz - co ważne - w każdym języku wymawiany jest podobnie.

Czym jest tzw. efekt cappucino?

Choć w okresie wprowadzania euro do obiegu nie odnotowano dużych wahań ogólnego poziomu cen, to niektóre produkty zdrożały dość wyraźnie. Zwłaszcza towary o niskiej cenie jednostkowej, które są często kupowane. To zjawisko zostało nazwane tzw. efektem cappucino.

Podsumowanie:

Teraz to strefa euro wyznacza stopień integracji w europie. Jeśli tworzące ją 17 państw decyduje się na zerwanie unii walutowej, więzi na kontynencie słabną. W efekcie możemy obudzić się w europie przed powstaniem Wspólnoty Gospodarczej.

Niemiecka kanclerz Angela Merkel też dostrzega takie ryzyko. - Euro to gwarant zjednoczonej europy, czyli mówiąc inaczej jeśli upadnie euro, upadnie i Europa. Ponieważ zaś Europa to wolność i demokracja, nasza ojczyzna, to nie może i nie upadnie - mówi.

Bibliografia:

1. http://euro-waluta.pl/

2. http://www.projekteuro.pl/

3. http://www.tvn24.pl/28466,1728188,0,1,kryzys-w-strefie-euro,wiadomosc.html

2

---