LEASING

 

I. LEASING

Dzisiaj chyba każdy zetknął się z pojęciem leasingu, do niedawna obco brzmiącym angielskim słowem zrozumiałym tylko przez nielicznych, dziś używanym powszechnie w szeroko pojętej działalności gospodarczej. Wiele osób nie do końca pojmuje na czym polega ta forma finansowania działalności gospodarczej, krążą mity na temat leasingu i jego opłacalności , zagrożeń z nim związanych

1. Dotychczasowa definicja leasingu określała go jako: leasing - to forma najmu lub dzierżawy ruchomych środków trwałych lub nieruchomości, stwarzająca przedsiębiorstwu, które ją wykorzystuje, możliwość użytkowania określonych dóbr bez konieczności ich nabycia. Natomiast w nowych przepisach kodeksu cywilnego, obowiązujących od 9 grudnia 2000 roku przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Leasing stanowi w państwach wysoko rozwiniętych powszechnie stosowaną formę obrotu gospodarczego oraz metodę lansowania i kredytowania inwestycji. Wykorzystanie leasingu w Polsce wiąże się także z zachodzącymi procesami prywatyzacyjnymi, w szczególności prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych.

2. Rodzaje transakcji leasingowych

Istnieje wiele odmian, które są powszechnie przyjmowane i stosowane, ale są też i takie, które powstały na bazie określonych systemów prawnych i tylko tam mają swoją rację bytu.

a) ze względu na ilość podmiotów biorących udział w transakcji, przyjmuje się podział na leasing
- pośredni
- bezpośredni

b) ze względu na charakter zobowiązań pomiędzy stronami umowy i finansową stroną umów przyjęto podział na leasing
- finansowy
- operacyjny

c) ze względu na rodzaj przedmiotu leasingu przyjęto podział na leasing
- dóbr inwestycyjnych
- dóbr konsumpcyjnych
- leasing ruchomości i nieruchomości.

Leasing pośredni sprowadza się do włączenia pomiędzy leasingobiorcę a dostawcę podmiotu finansującego całość transakcji, tj. leasingodawcy, który nabywa na własny rachunek i następnie wynajmuje leasingobiorcy przedmiot leasingu. Istotą leasingu bezpośredniego jest zawarcie umowy bezpośrednio pomiędzy producentem a użytkownikiem bez udziału podmiotu finansującego. Tak więc oprócz ilości podmiotów różnicujących leasing pośredni i bezpośredni, istotną przy takim podziale jest również ilość stosunków zobowiązaniowych powstałych na skutek podpisania umowy. W umowie leasingu pośredniego leasingodawca zobowiązuje się nabyć określone dobro (umowa kupna-sprzedaży lub dostawy ) i następnie wynająć je leasingobiorcy.

W leasingu finansowym użytkownik korzysta z podmiotu leasingu w czasie zbliżonym do jego gospodarczej używalności. Opłaty czynszu pokrywają całość nakładów oraz zysk finansującego (leasingodawcy). Strony nie mogą wypowiedzieć umowy przed upływem czasu na jaki została zawarta. Ze względu na przyjętą zasadę całkowitej amortyzacji są to zwykle umowy średnio- lub długoterminowe (zwykle zawierane na okres 3-10 lat, w Polsce na ogół krótsze).

Leasing finansowy w czystej postaci występuje w sytuacji, gdy leasingobiorca nie wlicza do opłat leasingowych opłat związanych z przedmiotem leasingu (podatki, ubezpieczenia, koszty utrzymania). Przy takim założeniu jest to zwykle umowa przewidująca całkowity zwrot kosztów i zysku finansującego w czasie trwania umowy.

W przypadku, gdy wysokość opłat wnoszonych przez leasingobiorcę nie zwraca w pełni nakładów finansującego (leasing z częściowym zwrotem kosztów), w celu uzyskania zwrotu wyłożonego kapitału i osiągnięcia zysku konieczna jest sprzedaż rzeczy lub ponowne oddanie jej w leasing.
Leasing finansowy jest z reguły leasingiem pośrednim. Zwykle umowa taka zawiera klauzulę upoważniająca leasingobiorcę do zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy. Oczywiście jest to jedynie upoważnienie (możliwość), które nie obliguje leasingobiorcy do zakupu.
Leasing operacyjny ( bieżący ) zakłada, że przedmiot leasingu może być i będzie używany przez wielu kolejnych leasingobiorców. Z założenia są to umowy krótkoterminowe ( z reguły do 3 lat ). Wysokość opłat leasingowych nie amortyzuje w pełni nakładów finansowych poniesionych przez podmiot finansujący w czasie trwania jednej tylko umowy. Całkowita amortyzacja kosztów i uzyskanie planowanego zysku następuje dopiero w cyklu kolejnych umów, których przedmiotem jest ta sama rzecz. Ponieważ koniecznym jest zachowanie właściwej wartości użytkowej przedmiotu, leasingodawca gwarantuje sobie w umowie możliwość szeroko pojętego nadzoru nad przedmiotem.
Ważną cechą leasingu operacyjnego jest to, że właściciel (lessor) , który zna się dobrze na swoich urządzeniach komputery, samochody itp., zapewnia ich konserwację i naprawę oraz części zamienne, co bardzo ułatwia lesingobiorcy (lessees) ich eksploatację. Oczywiście ponoszone w związku z tym przez niego koszty stanowią część opłaty leasingowej.
Źródło: Józef Penc, Leksykon biznesu (AWP Placet)

Szczególną postacią leasingu operacyjnego jest tzw. leasing „mokry”, w którym udostępniający zobowiązuje się do świadczenia usług dodatkowych. (Np. w przypadku leasingu samolotu zobowiązuje się do zapewnienia zaopatrzenia np. w paliwo). Leasing operacyjny występuje w formie leasingu „suchego”, jeśli udostępniający nie obciąża się żadnymi dodatkowymi świadczeniami.

Ponieważ umowy leasingu operacyjnego zawierane są na krótkie okresy czasu oraz nie zakłada się w nich zwrotu całości kapitału w czasie trwania umowy, nie ma przeszkód, aby w umowie założyć możliwość odstąpienia od umowy przed upływem czasu jej trwania.

Wymienić należy również leasing podatkowy, występujący również w prawie angielskim i amerykańskim, wiążący się z określonymi korzyściami podatkowymi dla stron umowy leasingu. Z punktu widzenia gospodarczego wykorzystania oraz charakterystyki prawnej, znaczenie ma podział leasingu na leasing ruchomości i nieruchomości. Ten ostatni, ze względu na wartość jego przedmiotu, rodzi potrzebę wielu specyficznych rozwiązań.

Z uwagi na możliwość zawarcia przez strony w umowie różnorodnych klauzul, wyróżniono leasing z opcją zakupu, przedłużenia kontraktu, zwrotu przedmiotu umowy.

3) Warunki zawierania umów leasingowych:

- okres leasingu auta: od 24 do 60 miesięcy
- wpłata początkowa: od 10% do 40% dla klientów EFL SA, od 20% do 45% dla pozostałych firm
- waluta umowy: PLN lub EUR
- nieograniczona wartość auta
- auta nowe i używane
- firma przedstawia jedynie dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej, zaświadczenie o numerze REGON i NIP
- firma potwierdza podpisy pod umową leasingową na podstawie bankowej karty wzorów podpisów

4) Rozwój leasingu w Polsce.

System nakazowo-rozdzielczy nie sprzyjał rozwojowi gospodarki rynkowej, stąd też zarówno w obrocie krajowym, jak i międzynarodowym leasing aż do końca lat osiemdziesiątych nie odgrywał większej roli. Jeśli chodzi o obrót polski, to w omawianym okresie leasing stosowano głównie ( oczywiście w skromnych rozmiarach) w budownictwie, w przedsiębiorstwach wykonawstwa inwestycyjnego-montażowych i budowlanych, w odniesieniu do maszyn, urządzeń i aparatów używanych w tych przedsiębiorstwach. W stosunkach handlu zagranicznego przedmiotem leasingu były wtedy głównie wyposażenia dla przemysłu tekstylnego, metalowego oraz przetwórstwa owoców, warzyw i drewna. Obecnie znaczenie leasingu znacznie wzrosło i ciągle się zwiększa.

5) Leasing międzynarodowy

Transakcje leasingowe występują nie tylko w obrocie krajowym, ale i międzynarodowym, stąd też od wielu lat prowadzono prace nad ujednoliceniem regulacji leasingu międzynarodowego. Efektem tych prac prowadzonych przez Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego ( UNIDROIT ) w Rzymie był projekt konwencji o międzynarodowym leasingu finansowanym. Projekt ten (po pewnych zmianach i uzupełnieniach) został przyjęty na konferencji dyplomatycznej w Ottawie dnia 28 maja 1988 roku.
Polska nie jest stroną tej Konwencji, niemniej jednak zawarte w niej postanowienia oraz zasady, na których się opiera i którymi hołduje, są niezwykle ważne dla międzynarodowych transakcji leasingowych.

5) Zalety i wady leasingu

a) ZALETY

· wpłatę początkową i raty leasingowe w całości wliczyć można w koszty uzyskania przychodu
· podatek VAT naliczany jest od poszczególnych opłat leasingowych z osobna , przez co nie ma konieczności płacenia go w całości na początku umowy , jak to ma miejsce w umowach sprzedaży ratalnej
· leasing nie ogranicza możliwości korzystania przez leasingobiorcę z tradycyjnych form pozyskania środków na inwestycje , np: kredytu bankowego
· zapewnia dostęp do najnowszej techniki i technologii bez angażowania własnych środków kapitałowych przy użyciu nowego sprzętu
· stwarza możliwość rozszerzania planowania wydatków leasingobiorcy w przyszłych okresach , gdyż opłaty leasingowe są niezmienne przez cały okres trwania umowy .
· leasing to znacznie prostsze i szybsze procedury niż w przypadku kredytu bankowego
· leasing to możliwość pokrywania kosztów użytkowania urządzeń z bieżących przychodów firmy
· możliwość skorzystania z różnego rodzaju preferencji podatkowych , z zwłaszcza z ulg podatkowych związanych z posiadaniem środków trwałych . Często leasingobiorca jest firmą , której sytuacja finansowa nie pozwala na skorzystanie z ulg podatkowych związanych z nabyciem środków trwałych i tylko poprzez leasing oraz uwzględnienie tych ulg w cenie leasingu ma możliwość ich skonsumowania . Taka możliwość powoduje , że efektywna cena leasingu może być niższa niż kredyt bankowy
· pełna elastyczność umów leasingowych w zakresie sprzętu , czasu trwania , warunków płatności i wynikających z tego możliwości dostosowania się do bardzo indywidualnych potrzeb leasingobiorcy
· umożliwienie łatwiejsze niż w przypadku zakupu , wymiany środków zużytych fizycznie lub przestarzałych z powodu postępu technicznego na nowe
· możliwość uzyskania środków produkcji o różnym stopniu zużycia , w zależności od potrzeb i możliwości płatniczych leasingobiorcy

b) WADY

· pozbawienie leasingobiorcy prawa własności przedmiotu leasingu , co zmniejsza jego prestiż i pozbawia go satysfakcji
· stosunkowo wysoki koszt leasingu wynikający z konieczności pokrycia wszelkich kosztów leasingodawcy związanych z daną umową oraz zapewnienie odpowiedniej stopy zysku
· formalne pozbawienie leasingobiorcy roszczenia do zysku z wartości przedmiotu leasingu , jaką reprezentuje on po zakończeniu umowy, mimo pokrycia pełnej wartości tego przedmiotu
· ścisłe związanie się leasingobiorcy z leasingodawcą w czasie trwania umowy
· pełne ponoszenie wszelkiego ryzyka przez leasingobiorcę .

---