2. Użytkowanie wieczyste
Zbliżona do własności forma władania. Użytkownik nie jest wprawdzie właścicielem gruntu, tym niemniej może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób i rozporządzać swoim prawem - w granicach określonych przez zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do gminy bądź ich związków
w użytkowanie wieczyste.
Użytkownik wieczysty może wznieść na gruncie budynki, które stanowić będą jego wyłączną, odrębną własność.
Przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być:
grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast;
grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami lecz wyłącznie do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki;
inne grunty Skarbu Państwa w wypadkach przewidzianych przepisami szczególnymi;
grunty stanowiące własność gmin i ich związków;
Odrębna własność budynków.
Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie użytkownika wieczystego stanowią jego odrębną własność.
Przysługująca użytkownikowi wieczystemu odrębna własność budynków, urządzeń
na użytkowanym gruncie jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym.
Użytkowanie wieczyste jako prawo okresowe (terminalne).
Oddanie gruntu na użytkowanie wieczyste następuje z zasady na okres 99 lat.
W wypadkach wyjątkowych dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy co najmniej jednak na lat 40.
Sposób wykonywania prawa użytkowania wieczystego.
Grunt oddaje się danemu podmiotowi w określonym celu.
Umowa oddania gruntu określa:
termin rozpoczęcia i zakończenia robót,
rodzaj budynków i urządzeń oraz obowiązek utrzymywania ich w należytym stanie,
warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia albo rozbiórki budynków
lub urządzeń w czasie trwania użytkowania wieczystego,
wynagrodzenie należne wieczystemu użytkownikowi za budynki lub urządzenia istniejące na gruncie w dniu ewentualnego wygaśnięcia użytkowania wieczystego.
Wygaśnięcie użytkowania wieczystego.
upływ terminu;
rozwiązanie umowy wobec niewykonania przez użytkownika istotnych warunków umowy;
wywłaszczenie prawa użytkowania wieczystego;
zrzeczenie się przez użytkownika przysługującego mu prawa;
zgodne rozwiązanie umowy;
orzeczenie przepadku mienia na rzecz Skarbu Państwa;
3. Użytkowanie.
Ograniczone prawo rzeczowe, polegające na obciążeniu nieruchomości prawem do jej używania i pobieranie jej pożytków. Zakres użytkowania można ograniczyć przez wyłączenie oznaczonych pożytków.
4. Najem i dzierżawa.
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy nieruchomość do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, dzierżawca zobowiązuje się płacić mu umówiony czynsz.
Dzierżawa jest więc podobna do najmu, różniąc się od niego uprawnieniem do pobierania pożytków.
5. Użyczenie.
Przez umowę użyczenia użyczający (właściciel nieruchomości) zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu
w tym celu nieruchomości.
(tylko rodzina, inne przypadki urząd skarbowy podatek)
6. Zarząd.
7. Władanie bez tytułu prawnego.
Zaliczyć tu można jakąkolwiek formę posiadania samoistnego, nie opartą na tytule prawnym (np. posiadanie prowadzące do zasiedzenia).
Księgi wieczyste.
Są urzędowymi rejestrami, prowadzonymi w celu ujawniania stanu prawnego dotyczącego nieruchomości.
Prowadzi się je dla poszczególnych nieruchomości niezależnie od zmian dotyczących osoby właściciela.
Księga wieczysta ma cztery działy:
obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością;
wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego;
przeznaczona na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek (np. słup wysokiego napięcia, droga do domu sąsiada, rura w ziemi).
wpisy dotyczące hipotek (np. na rzecz banku).
Zasada jawności księgi wieczystej.
Księgi wieczyste są jawne (każdy może zajrzeć i nie musi się tłumaczyć po co).
Nie można zasłaniać się nieznajomością przepisów w księdze wieczystej ani wniosków
o których uczyniono w niej wzmiankę.
Rękojmia wiary publicznej księgi wieczystej.
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść tego, kto poprzez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe.
Rękojmia ksiąg wieczystych obejmuje tylko stan prawny nieruchomości ujawniony
w księdze, który daje pewność co do tego, że osoba wpisana jest osobą uprawnioną.
Nie dotyczy natomiast przesłanek ważności umowy oraz nie obejmuje danych faktycznych np. obszar, położenie.
Księgi wieczyste prowadzone są przez sądy rejonowe właściwe miejscowo ze względu
na położenie nieruchomości.
Dostęp do informacji ma każdy, ograniczenia zaś dotyczą akt księgi wieczystej oraz uzyskiwania odpisów treści księgi wieczystej i dokumentów z akt.
W przypadku sporu o istnienie bądź zakres ujawnionych w księdze wieczystej praw rozstrzyga jej treść, chyba że przeciwko temu prawu zostało wyłączone ochronne działanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.
Domniemanie wynikające z księgi wieczystej, można obalać poprzez wykazanie dowodami, że rzeczywisty stan prawny przedstawia się inaczej niż to wynika z treści księgi wieczystej.
Każdy kto ma w tym interes prawny, może wytoczyć powództwo o uzgodnienie stanu wynikającego z księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Prawa przysługujące nieruchomości i ciążące na niej ograniczenia są systematyzowane
wg kolejności i hierarchii wynikającej z czasu ich ujawnienia lub zastrzeżeń dokonanych przez właściciela.
Oprócz własności, praw wieczystego użytkowania, ograniczonych praw rzeczowych i hipotek można wpisywać inne prawa i roszczenia osobiste.
6