Fryzjer

Kod klasyfikacji: 514102

Rozdział klasyfikacji: Gastronomia, hotelarstwo i usługi domowe

Klasa klasyfikacji: Fryzjerstwo i inne usługi osobiste

Zadania i czynności

Fryzjer spełnia życzenia klienta dotyczące uczesania. Doradza zastosowanie odpowiedniej pielęgnacji w zależności od gatunku i stanu włosów. Korzystając z żurnali lub komputerowych symulatorów pomaga w doborze uczesania pasującego do twarzy i figury. Powinien sprostać życzeniom najbardziej wymagających klientów, śledząc bieżącą modę i techniki fryzjerskie, biorąc udział w pokazach organizowanych regularnie przez Izbę Rzemieślniczą i inne instytucje.

Przed przystąpieniem do pracy fryzjer zabezpiecza garderobę klienta i myje mu włosy korzystając z odpowiednich szamponów. Na przygotowanym stanowisku strzyże mu włosy używając różnego rodzaju nożyczek, brzytew oraz maszynek do strzyżenia. Modeluje fryzurę za pomocą grzebieni, szczotek, wałków i suszarki ręcznej, wykorzystując różne techniki modelowania. Do zadań fryzjera należy też farbowanie lub rozjaśnianie włosów i odrostów oraz odbarwianie włosów ufarbowanych, które polega na dobraniu i nałożeniu na włosy odpowiednich preparatów i czuwaniu nad zachodzącym procesem.

Osoba pracująca w tym zawodzie wykonuje też zabiegi pielęgnacyjno - lecznicze włosów i skóry głowy: masaż, nacieranie, okłady i kąpiele. Stosuje preparaty leczniczo-kosmetyczne oraz specjalistyczne aparaty do nawilżania i nagrzewania.

Do jej zadań należy również ostrzenie, czyszczenie i odkażanie narzędzi i przyborów, konserwowanie używanego sprzętu oraz usuwanie drobnych usterek. Fryzjer zobowiązany jest utrzymywać czystość na stanowisku pracy i w zakładzie. On też oblicza i przyjmuje należności za wykonane usługi.

Niezależnie od czynności wyżej wspomnianych fryzjer damski wykonuje trwałą ondulację, która polega na poddawaniu nawiniętych na odpowiednie wałki włosów pod działanie specjalnie do tego celu przeznaczonych preparatów przez określony czas, w zależności od rodzaju włosów i pożądanego stopnia ich skręcenia). Fryzjer damski może też utrwalać fryzury (np. przy użyciu lakieru) oraz wczesywać zrobione z naturalnych włosów uzupełnienia (ogony, treski i tupety).

Fryzjer męski natomiast zajmuje się zarostem klienta: strzyżeniem brody i wąsów, dobieraniem kształtu zarostu i modelowaniem żelazkiem płaskim. Golenie zarostu twarzy i głowy jest dzisiaj rzadko wykonywane; fryzjer używa do niego brzytew i maszynek: namydla twarz, goli mając wzgląd na rodzaj skóry, wykończa zabieg masując skórę, stosując kompresy i preparaty po goleniu.

Fryzjer teatralny i filmowy przygotowuje aktora (często w pośpiechu) do wystąpienia na scenie lub planie filmowym. Wykonuje większość zabiegów właściwych fryzjerowi w prywatnym zakładzie, nie są one jednak tak czasochłonne, a misterne układanie fryzury zastępuje się w wielu wypadkach dopasowaniem gotowej peruki. W związku z tym do obowiązków fryzjera teatralnego i filmowego należy przygotowanie peruk bądź poddawanie ich pracom konserwacyjnym (mycie, czesanie), czy też ich przerabianie i dopasowywanie oraz przygotowywanie do transportu w wypadku wyjazdu.

Inny jest charakter i tryb pracy fryzjera - perukarza. Do jego zadań należy umiejętne dobranie odpowiedniej peruki stosownej do cech indywidualnych klienta. Po zaprojektowaniu peruki fryzjer przygotowuje materiał - naturalne włosy cięte lub wyczeski (włosy wyczesane). Następnie sortuje je, oczyszcza i wiąże w pasma, jeżeli to konieczne - farbuje na pożądany kolor. W pracach tych wykorzystuje czesadło, kartacze (dwa złożone kawałki skóry, pomiędzy którymi znajdują się ustawione w jednym kierunku igły, ułatwiające ułożenie i oddzielenie krótszych włosów od dłuższych), pletniaki i kołowrotek -umożliwiające łączenie ze sobą pojedynczych włosów. Następnie perukarz przygotowuje czepiec, dopasowany do wymiarów głowy klienta, który będzie miejscem zaczepienia dla włosów. Pracownik umieszcza czepiec na główce perukarskiej - modelu głowy zrobionej z miękkiego drewna lipowego (by można było bez trudu wbijać weń szpilki) i wiąże włosy z materiałem za pomocą specjalnego szydełka, którym zaczepia się po kilka włosów, przewleka przez materiał i zawiązuje.

Gotową perukę pracownik mocuje na głowie klienta specjalnymi klejami perukarskimi, a następnie wykańcza ją i strzyże.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Fryzjer wykonuje swoją pracę w zakładach fryzjerskich oraz, w wypadku fryzjera teatralnego i filmowego, w garderobach teatru i pomieszczeniach oddanych na użytek ekipy filmowej, jak również na wolnym powietrzu.

Fryzjer damski i męski pracuje przeciętnie 8 godzin w pozycji stojącej, co u niektórych pracowników powoduje występowanie schorzeń kończyn dolnych, takich jak żylaki czy płaskostopie.

Fryzjer - perukarz pracuje na specjalnym stanowisku przy stole perukarskim. Pozostaje przez 8 godzin w pozycji siedzącej, nogi opierając na poprzeczce podniesionej nad poziom podłogi, co umożliwia wygodne utrzymywanie na kolanach drewnianego modelu głowy (tzw. główki perukarskiej). Taka pozycja powoduje powstawanie u części pracowników wad kręgosłupa.

warunki społeczne

Praca w zawodzie polega w głównej mierze na kontakcie z klientem przychodzącym do zakładu fryzjerskiego lub aktorem występującym w sztuce czy na planie filmowym.

Do obowiązków fryzjera należy dokładne zorientowanie się jakie klient ma życzenia, udzielenie odpowiedzi na jego pytania i wątpliwości, doradzenie w sprawie wyboru fryzury. Podczas dokonywania zabiegów na włosach klienta powinien on stworzyć miłą atmosferę, która sprawi, że chętnie odwiedzi on ponownie zakład, w którym fryzjer wykonuje swoje usługi.

Fryzjera teatralny i filmowy ma dobrze zrozumieć polecenia scenografa-kostiumologa, często konsultuje też różne szczegóły fryzury z aktorem.

Na stanowisku fryzjera - perukarza kontakt z klientem nie jest ciągły, ogranicza się do przyjmowania zamówień i dopasowywania gotowych peruk zgodnie z życzeniami zamawiających.

Fryzjer zatrudniony w zakładzie pracuje w towarzystwie swoich kolegów, ewentualnie przełożonych i uczniów, jednak jego praca ma charakter indywidualny, ponieważ wykonuje ją samodzielnie. Wyjątkiem może być sytuacja, gdy jeden z pracowników (często uczeń) myje głowę klienta, po czym fryzjer wykonuje dalsze czynności.

warunki organizacyjne

Godziny pracy w zawodzie są stałe. Czas pracy wynosi zwykle 8 godzin. Fryzjer może też być zobowiązany do wykonania usługi w domu klienta, a zlecenia przyjmować telefonicznie. Praca jest nadzorowana na bieżąco, nie tylko przez przełożonego, ale również klienta, który kontroluje efekty pracy fryzjera i może okazać swoje niezadowolenia rezygnując z usług zakładu. Wyjątkiem jest praca fryzjera - perukarza, w którego wypadku ocenie podlega jedynie ostateczny efekt pracy.

Natomiast czas pracy fryzjera teatralnego i filmowego nie jest stały, ale zależny od terminów prób, przedstawień i zdjęć. Osoba zatrudniona na tym stanowisku musi wykazywać się dyspozycyjnością, zmuszona jest bowiem do pracy w dni wolne, wyjazdów krajowych i zagranicznych razem z zespołem teatralnym lub ekipą filmową.

Wymagania psychologiczne

Fryzjer musi mieć dobra koordynację wzrokowo-ruchową, niezbędną przy operowaniu narzędziami, takimi jak nożyczki, grzebień czy brzytwa. Powinien mieć wrażliwy zmysł dotyku, zręczne ręce i palce, którymi posługuje się jak najczulszymi narzędziami przy modelowaniu i układaniu fryzury. Cenne są spostrzegawczość i dobre rozróżnianie barw - ma dostrzegać minimalne różnice w kolorze i długości włosów.

Ważna dla osoby pracującej w zawodzie fryzjera jest umiejętność nawiązywania kontaktu i postępowania z ludźmi - wysłuchuje życzeń klienta, doradza, a następnie stara się stworzyć przyjemną atmosferę w czasie trwających kilkadziesiąt minut zabiegów. Podstawową cechą dobrego fryzjera jest również zamiłowanie do porządku, który zawsze powinien panować na stanowisku pracy i w zakładzie.

Perukarzowi szczególnie przydatna jest zdolność koncentracji uwagi oraz wytrwałość i cierpliwość, kiedy w niezbyt wygodnej pozycji specjalnym szydełkiem wiąże po kilka włosków z materiałem, krok po kroku realizując swoje zadanie.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca w zawodzie należy do lekkich pod względem obciążenia fizycznego. Pracownicy powinni odznaczać się dobrą sprawnością układu kostno-stawowego i układu mięśniowego, rozwiniętym zmysłem dotyku.

Do przeciwwskazań względnych należy - płaskostopie, żylaki, pocenie się rąk.

Do przeciwwskazań eliminujących możliwość pracy w zawodzie należą: zaburzenia równowagi, odpychający wygląd, przykra woń ciała i oddechu, alergie na farby, lakiery i inne stosowane we fryzjerstwie związki chemiczne, epilepsja, poważne wady wzroku, głuchota lub niedosłuch i daltonizm.

Nie ma możliwości zatrudnienia niepełnosprawnych w tym zawodzie.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Osoba ubiegająca się o podjęcie pracy w zawodzie musi mieć co najmniej wykształcenie gimnazjalne. Zawodu można się nauczyć w szkołach zawodowych lub technikach o stosownym profilu, równolegle odbywając praktyki u mistrza cechu w zakładzie fryzjerskim (edukacja trwa 2,5 do 3,5 roku). Po ukończeniu szkoły i zdaniu egzaminu uczeń otrzymuje tytuł robotnika wykwalifikowanego.

Inną drogą zdobycia zawodu jest odbycie 2,5 do 3,5 lat (w zależności od przepisów obowiązujących w danym województwie) praktyki i zdobycie wiedzy z zakresu materiałoznawstwa, wiadomości o włosach i ich chorobach, historii fryzjerstwa na teoretycznych kursach organizowanych przez Izbę Rzemieślniczą, Zakład Doskonalenia Zawodowego lub inne uprawnione do tego organizacje i przedsiębiorstwa (z reguły 6. miesięcznych). Po zdaniu egzaminu, składającego się z dwóch części, przed komisją Izby Rzemieślniczej, otrzymuje się tytuł czeladnika danej specjalności (równoznaczny z tytułem robotnika wykwalifikowanego).

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Pracownik mający uprawnienia czeladnika po dwóch latach praktyki w zawodzie może ubiegać się o tytuł mistrzowski zdając egzamin przed komisją Izby Rzemieślniczej. Tytuł ten daje możliwość otwarcia własnego zakładu i przyjmowania na praktykę uczniów. Formą awansu jest również zdobywanie uznania i dobrej opinii w oczach klientów. Fryzjer, który dba o stałe podnoszenie swoich umiejętności staje się artystą i jako taki zdobywa uznanie, szacunek, a także wyróżnienia na prestiżowych konkursach w kraju, a nawet zagranicą.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Nie ma określonej górnej granicy wieku dla osób, które pragną podjąć pracę w zawodzie po długim okresie przerwy od czasu nauki i uzyskania tytułu czeladnika. Taka osoba musi jednak być jeszcze energiczna i wykazywać się dobrym ogólnym zdrowiem. Jeżeli chodzi o przyjmowanie na uczniów osób starszych wiekiem, jest to możliwe, choć właściciele zakładów prywatnych preferują raczej osoby młode.

Polecana literatura

Guske F., Fryzjerstwo i kosmetyka, Warszawa 1956.

Klarowicz H., Kochański S., Kurek B., Fryzjerstwo, Warszawa 1963.

Krakowiak F., Turkowski Z ., Wieloński S., Usługi spółdzielczości pracy, Warszawa 1957

Tulli R., Zawód fryzjera na tle przemian społecznych, Wrocław 1967.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---