Nauka o polityce 15.11.08r.
Wykład IV
Państwo utylitarne - charakteryzowało się jednością:
- wszystkie jednostki organizacyjne są podporządkowane władzy centralnej,
Podział:
Zcentralizowany - kompetencje decyzyjne podejmowane są centralnie,
Zdecentralizowany - organy regionalne mają swoją własną kompetencje.
Państwo złożone - istotą takiego państwa jako federacja. Każda z części federacji posiadała swój porządek prawny i administracyjny (państwo w państwie)
KONFEDERACJA - jest jednym państwem, ale i związkiem państw.
PODMIT STOJĄCY NA CZELE PAŃSTWA:
MONARCHIA - SAMOWŁADZTWO - władzę sprawuje jedna osoba (monarcha) i od niego pochodzi władza, funkcja ta jest dożywotnia, dziedziczna i niemożna monarchy usunąć, np. Monarchią jest cesarstwo (cesarz, cezar, august) ta władza jest wyższa od królewskiej, cezarze mają funkcje zwierzchnią nad innymi królami.
KRÓLESTWO - król, królowa - nie zawsze królowa może pełnić tego stanowiska tak jak było to w Polsce.
KSIĘSTWO - Książe -….
TEOKRACJA - kapłan - najwyższą władza jest u Boga a kapłan lub kapłani są jego pośrednikami na ziemi np. Watykan.
Ad 1 . monarchia despotyczna - despotyzm była to taka władza która była skupiona w
jednych rękach bez wyjątku ( król był wszystkim) w celu utrzymania władzy stanowił ucisk fizyczny. Np. Egipt.
Charakteryzowała się: dziedzicznością i przekonaniem że ta władza pochodzi od bogów i sam władza jest bogiem lub początkiem boga, społeczeństwo to było bardzo poukładane i niebyło przepływu między grupami.
Było to państwo prowadzone na zasadzie państwa zcentralizowanego,
W średniowieczu monarchia przybrała postać feudalnej:
Rodzaje monarchii w średniowieczu:
- wczesno feudalna (pierwsza średniowieczna monarchia)
- stanowej, monarcha swoją władzę sprawował za pomocą społeczeństwa (szlachty, duchowieństwa),
- monarchia absolutna - „klasyczna” wszystko w rękach monarchy ale władza monarchy niebyła ograniczona,
- absolutyzm oświecony - monarcha uznawał słuszność pewnej umowy społecznej i miała pewne prawa i stała się podmiotem. (monarchia jest sługą ludu),
- monarchia parlamentarna - monarchia sprawuje funkcje reprezentacyjną a większość władzy jest w rękach parlamentu i funkcja jego jest fasadowa,
- monarchia konstytucyjna - władca ograniczony był przez konstytucje i ta konstytucja miała wpływ na postępowanie monarchy i była ona przejściem do republiki.
UPADAEK Monarchii:
W europie nastąpił po I wojnie światowej państwa tworzone były w republice a te kraje w których monarchia przetrwała była ona raczej funkcją reprezentacyjną.
SUKCESJA - po śmierci monarchy jego funkcję przejmował potomek (syn) dopuszczano także w przypadku braku syna , brata monarchy, w przypadku braku męskich członków rodu możliwa była sytuacja że monarchą zostawała osoba wskazana przez umierającego monarchę, bądź w testamencie, później była możliwość wybrania córki a w przypadku braku pełnoletniości do czasu 18 roku życia funkcję sprawowała matka lub kapłan.
- monarchia elekcyjna- monarcha wybierany był przez lud.
REPUBLIKA - jest to takie ustrój w którym władza sprawowana jest przez 1 lub kilka organów a władza wybierana jest przez wybory i nie na stały czas tylko na kadencje, (Ateny były republiką w średniowieczu Włochy, kolonialiści angielscy w Ameryce) taką formę przyjęto w większości cywilizowanych państw na świecie.
Republika ma podział władzy na:
- prezydenta,
- parlament,
- rząd
Podział państwa na faktyczny sposób sprawowania władzy:
Reżim - jest to ogół faktycznie sprawowanej władzy, inaczej styl rządzenia.
Trzy podziały reżimu:
Autorytarny (autokratywny).
Totalitarny.
Demokratyczny.
Ad.1 słowo to pochodzi od aforytetu, a autokratywny jest to sprawowanie władzy przez jedną osobę lub grupę osób.
Jest to:
System rządów bezpartyjnych lub monopartyjnych oparty na autorytecie jednego przywódcy. Często wojskowego a niejednokrotnie armia jest tą osobą społeczeniśtwo niema wyboru i udziału w państwie. Najczęściej dochodzi do władzy w wyniku zamachu stanu tzw. „rządy silnej ręki”. - ustrój autokratywny jest to ustrój bez demokracji w państwie reżim aotokratywny jest powołany przez dyktaturę lub hunte (głównie w Ameryce łacińskiej).
Dyktatura - ma określony okres ok. 6 lat i był całkowity.
Dyktator - nie liczy się z obowiązującym prawem w państwie i prawami człowieka oraz wykorzystuje swoją pozycję dla zwiększenia swojej władzy.
- autokratyzm jest rozsądny bardziej niż totalitaryzm,
- represje ograniczają się tylko do osób wyrażanie sprzeciwiającym się władzy i próbujących ją obalić
- łatwo go przekształcić w totalitaryzm.
Ad 2. reżim totalitarny charakteryzuje się tym że jest wymysłem XXw.
Giovanni Gentile - twórca totalitaryzmu.
Totalitaryzm to taki reżim który spełnia przesłanki autokratyczne i przyczym jest skrajnie daleko ideologiczny i wzbogacony. Władz oparta jest tak jak w autokratywnym czyli decyzje podejmowane są przez jedną osobę. Struktura polityczna oparta jest na monopolityce, gospodarka jest monopolistyczna.
Struktura państwa:
Cechy różniące totalitaryzm od autokratyzmu:
nadbudowa ideologiczna - ta ideologia jest jednolita i wszyscy muszą ją wyznawać. Ta ideologia prowadzi do odcięcia od tradycji i zaczęcia nowej. (wyhodowanie obywatela na nowego i lepszego pokazuje kto jest naszym wrogiem na zewnątrz i wewnątrz.
skala zintytucjonowanego terroru - nie znajduje racjonalnego wytłumaczenia powstają instytucje generujące terror, przymus dlatego następuje rozwój militarny dlatego państwa totalitarne przyjmują wygląd państwa misyjnego do szerzenia tych poglądów i idei.
Terror może przyberać różne formy w państwie totalitarnym np.
- rabunki dzieci w III rzeszy, łączone z zabójstwem rodziców, podział ich na dzieci wartościowe i niewartościowe,
- kontrola społeczeństwa - eliminowano wolne media i wprowadzono całkowitą cenzurę manipulowano w ten sposób społeczeństwem tzw. propaganda.
Jndokrynizacja społeczeństwa miała wymiar bezwzględny że nie istnieją żadne inne możliwości niżten jeden nakreślony przez system.
posługiwanie się nowoą techniką i metodą pracy w celu totalnej kontroli nad społeczeństwem.