Mykologia
1. Klasyfikacja grzybów:
- klasy, typy grzybów, do których należą grzyby chorobotwórcze dla ludzi:
- Zygomycetes (g. nitkowate, pleśniowce, glonowce), sprzężniaki
- Ascomycetes (g.workowate)
- Basidomycetes (podstawczaki)
- Fungi imperfecti (g.niedoskonałe, anamorficzne) - (obejmuje większość grzybów o znaczeniu klinicznym)
2. Morfologia i fizjologia grzybów:
- budowa komórki: struktura i skład chemiczny ściany komórkowej (zasadnicze różnice między komórką bakteryjną a komórką grzyba) komórczaki
- budowa grzybów plechowych: - grzybnia wegetatywna (odżywcza), - grzybnia rozrodcza (powietrzna)
- rozmnażanie grzybów:
a - rozmanażanie bezpłciowe - (formy anamorficzne):
- rozmnażanie grzybów jednokomórkowych
- podział strzępków (hyphe), tworzenie grzybni (mycelium), grzybnia rzekoma
(pseudomycelium)
- konidiofory
- wytwarzanie zarodników bezpłciowych: (blastospory, artrospory, chlamydospory,
mikrokonidia,oidia, i.t.d.)
b - rozmnażanie płciowe - (formy teleomorficzne):
- wytwarzanie zarodników płciowych: (zygospory, askospory)
c - grzyby dimorficzne (dwupostaciowe):
- faza M (temp. +250 0C - grzybnia powietrzna)
- faza Y (+37 0C - jednokomórkowe, drożdżopodobne)
- metabolizm i odżywianie grzybów - (wiadomości ogólne)
3. Chorobotwórczość grzybów
a. grzyby wywołujące grzybice powierzchowne
Trichophyton - T. mentagrophytes,T.flavescens
Epidermophyton -E.flocosumEpidermophyton -E.flocosum
Microsporum - M.gypseum, M.audouini, M.canis
Candida albicans - (kandydoza powierzchniowa)
b. grzyby wywołujące grzybice układowe
Candida sp. - (komytydoza układowa)
Aspergilus - A. fumigatus, A.flavus
Penicillum sp.
Histoplasma -H.capsulatum
Cryptococcus - C. neoformans
Sporotrichum (Sporothrix) - S. scheneckii
Histoplasma - H. capsulatum
- mechanizmy patogenności grzybów i mechanizmy obronne makroorganizmu
4. Epidemiologia i czynniki usposabiające do zakażeń grzybiczych:
5. Chemioterapeutyki p-grzybicze:
I. Polieny - (antybiotyki naturalne produkowane przez Streptomyces sp.) Spektrum działania: drożdże, grzyby dimorficzne, Aspergillus.
Mechanizm działania: łączą się ze steroidami błony komórkowej grzyba, powoduje zwiększoną przepuszczalność błony komórkowej dla jonów i aminocukrów, powodują śmierć komórki.
- Amfoterycyna B
- Natamycyna
- Nystatyna
II. Azole - (pochodne imidazolu i triazolu), fungostatyki (drożdże, wyjątek C. kresui i
C.glabrata, dermatofity, pleśnie, grzyby dimorficzne
Mechanizm działania: hamują syntezę ergosterolu w błonie komórkowej, zwiększają przepuszczalność bł. komórkowej, hamują wytwarzanie form mycelialnych (inwazyjnych) Candida sp.
III. Preparaty inne:
- Amorolfina - (drożdże, dermatofity, pleśnie, grzyby dimorficzne)
- Cyklopiroks - (drożdże, dermatofity)
- Flucytozyna - (5-fluorocytozyna) Candida sp. Cryptococcus sp.
Mechanizm działania: 5-fluorocytozyna jest analogiem uracylu w syntezie
RNA = hamuje syntezę białek, zaburza syntezę DNA.
Flucytozyna jest nietoksyczna dla ssaków. Enzym deaminaza cytozynowa (posiadają
go tylko grzyby) odpowiada za przemianę flucytozyny w 5-fluorouracyl.
(U w a g a ! - po 6 tygodniach monoterapii powstaje wtórna oporność grzybów)
- gryzeofulwina - (dermafity)
6. Zasady diagnostyki zakażeń grzybiczych
- rodzaje materiałów diagnostycznych, sposób pobierania i przesyłania.
- diagnostyka oparta na hodowli i cechach morfologicznych grzybów:
- badania mikroskopowe preparatu bezpośredniego w 10 - 30% KOH, DMSO
- rozmazy barwione met. Grama
- hodowla na podłożu Sabourouda i mikrohodowla na podłożu Neckerson'a
- test filamentacji (test kiełkowania) - diagnostyka rodz. Candida i grzybów
drożdżopodobnych
- identyfikacja biochemiczna:
- auksanogram, zymogram, test API 20 C AUX
- diagnostyka serologiczna - dotyczy głównie zakażeń układowych wywołanych przez
rodzaj Candida i grzyby drożdżopodobne:
- wykrywanie antygenów grzybów w płynach ustrojowych (surowica, płyn mózgowo -
rdzeniowy)
- wykrywanie przeciwciał w płynach ustrojowych