Doktryny polityczno-prawne (ćwiczenia) 9.11.2010r.
„Nomoi”- II model społeczeństwa wg Platona. Stwierdził, że ludzie są zbyt zmienni i nieumiarkowani, dlatego I model jest dostępny tylko dla bogów. Prawo postrzegano jako instytucja, wymóg wprowadzenia organów władzy publicznej. Nocne zgromadzenie- organ tworzący i ulepszający prawo (element instytucjonalizacji). Mędrcy to element sformalizowany sofokracji. W tym modelu pojawiają się: cudzoziemcy, niewolnicy, rodzina (co przybliża ten model do polis). Ścisła reglamentacja prawna każdej sfery życiowej - służy do osiągnięcia szczęścia. Brak praw jednostki. Prawo nakazuje, zakazuje, na nic nie pozwala. Ten model II odzwierciedla państwo policyjne, model I -plemię. Cel modelu się nie zmienia, tylko środki do jego osiągnięcia. Platon w ucieczce do świata idei szukał pocieszenia, ponieważ rozczarował się do świata, w którym żył. Idealizm jest tylko warstwą uzupełniającą. Neoplatonizm cieszył się dużą popularnością.
Arystoteles - uczeń Platona (384-322r.p.n.e.) Stagira- Kracja, nauczyciel Aleksandra Wielkiego. Zrezygnował z jego edukowania po pobiciu przez niesfornego ucznia. Uciekł do Aten z powodu podejrzeń o kolaborację z Macedończykami. Jego ojciec był nadwornym lekarzem Filipa Macedońskiego. Nienawidził świata, który go otaczał (wspólna cecha Platona i Arystotelesa). Starał się ukuć doktrynę, podnieść do rangi absolutu polis grecką. Starał się zatrzymać czas, by zachować w niezmienionym stanie polis grecką. Realizm filozoficzny- koncepcja oparta na materializmie (zakładał, że rzeczywistość wyczerpuje się w jednym bycie)- realizmie- idealizmie. Czyta materia to czysty chaos. Forma nadaje materii kształ. Materia jest zawsze taka sama. Dopiero forma nadaje jej kolor etc., ale także kształtuje oprócz zewnętrznej strony, także wewnętrzną stronę materii. Odnosi się do człowieka, w którym czynnikiem kształtującym jest dusza, a materię stanowi cielesność. Wpływ ojca -lekarza odzwierciedla się u Arystotelesa w empiryczności, położeniu nacisku na doświadczenie. Ze światem materialnym obcujemy za pomocą zmysłów. Wynikiem owego obcowania jest doświadczenie, sam proces jego zbierania. Wkładem literackim Arystotelesa jest dzieło „Polityka”, który stanowi polityczny testament Greków. Podsumował, uporządkował, usystematyzował w nim poglądy greckie. Episteme podzielił na demonstratywne (przyrodnicze) i spekulatywne, teoretyczne i praktyczne, etykę i politykę. Etyka i polityka mają zarazem wymiar praktyczny i polityczny. Etyka to fundament polityki. Polityka to wyjście do etyki. Polityka polega na zbieraniu doświadczenia, by osiągnąć cele etyczne. Czyste założenia etyczne + polityka jako środek spajający składają się na realizację etycznych celów.
Sprawiedliwość pojmowana jest w dwóch kategoriach:
-sensu largo- jako najważniejsza z cnót, która zawiera w sobie wszystkie inne cnoty. Istotą sprawiedliwości jest przestrzeganie prawa stanowionego i moralnego. Kto ich przestrzega, ten jest zdolny do życia we wspólnocie.
- polityczna- prawo, stanowiące podstawę ujęcia i funkcjonowania polis. Odnosi się tylko do ludzi równych i wolnych. Taka sprawiedliwość bywa mieć dwie natury: sprawiedliwość z prawa i sprawiedliwość z natury.
-sensu stricto- jedna z cnót, która jest środkiem, punktem balansu między wyrządzeniem a znoszeniem krzywd.
Sprawiedliwość pełni kilka funkcji: wyrównującą- opiera się na absolutnej równości, czyli proporcji asymetrycznej (stosunki umowne) oraz funkcji rozdzielczej (dystrybutywnej) występuje w relacji wspólnota- jednostka, dotyczy podziału dóbr i ciężarów, proporcja geometryczna, liczy się nie absolutność a względność. Sprawiedliwość postrzega prawo jako fundament polityki, sprawiedliwość stanowi kryterium działania i oceny. Odpłacanie za krzywdy polega na podziale dóbr wg zasady: kto, ile, czym.
Doktryny polityczno-prawne - Arystoteles (notatki od Olgi)