Tworzenie klimatu wychowawczego w szkole
Szkoła jest drugim po domu rodzinnym środowiskiem w którym dziecko spędza najwięcej czasu. Dlatego tak bardzo ważna rzeczą jest by panował w niej właściwy klimat - taki w którym dziecko czując się bezpiecznie, będzie dobrze się rozwijać i z dnia na dzień stawać się bardziej samodzielne. Zagadnienia klimatu szkoły nie można jednak zawężać wyłącznie do uczniów, dobry klimat pomaga wszystkim którzy są związani ze szkoła:
uczniom, ponieważ chętnie chodzą do „dobrej szkoły, dobrej klasy” , cieszą się czekając na lekcje ze swoim nauczycielem, na bycie z kolegami, cieszy ich to że szkoła zawsze daje coś nowego.
nauczycielom, ponieważ dobry klimat to podstawa dobrych stosunków międzyludzkich, wzmacnia zainteresowanie innowacją nauczania, stwarza dobre warunki samorealizacji.
pozostałym pracownikom szkoły ponieważ również oni mają udział w wychowaniu uczniów, są współtwórcami ale też „użytkownikami klimatu”, ich zadowolenie lub niezadowolenie ma również wpływ na uczniów.
rodzicom , ponieważ życzą sobie żeby ich dzieci miały dobrą szkołę, dobrych nauczycieli i kolegów, dobry klimat szkoły lub klasy w bardzo znaczący sposób motywuje rodziców do współpracy ze szkołą.
Klimat szkoły - w literaturze zdefiniowany jest i opisany z różnych punktów widzenia, jest tak m.in. dlatego że w literaturze w kontekście klimatu szkoły używane są różne terminy np.: atmosfera szkoły, duch szkoły, etos szkoły , kultura szkoły, warunki szkoły, środowisko szkoły. Bogusław Milerski i Bogusław Śliwerski podają że klimat szkoły to czynnik psychosocjalny wpływający na jakość edukacji i wychowania w szkole który dotyczy przede wszystkim wzajemnych relacji między nauczycielem i uczniem, między nauczyciel i kierownictwem szkoły, rodzicami uczniów i kierownictwem szkoły, a także miedzy rodzicami uczniów i samymi uczniami.
Inne poglądy prezentuje Lesław Pytka - Klimat szkoły to subiektywny obraz zjawisk znajdujących się w środowisku, specyficzność instytucji, a w niej czynności i sposobów zachowań każdego członka instytucji, zachowanie i działalność całej instytucji, zasady organizacji
Na właściwy wychowawczy klimat w szkole składa się wiele czynników:
Atmosferę w placówce tworzą wszyscy ludzie, którzy do niej uczęszczają a więc: nauczyciele, uczniowie, administracja, rodzice oraz relację które między tymi ludźmi zachodzą. Na zaistnienie właściwych relacji między uczestnikami placówki dobrze wpływa sytuacja w której cała społeczność szkolna, czy tez klasowa nastawiona jest wspólny cel i wspólnie go realizuje. Podczas realizacji odpowiednio przydzielonych zadań, każdy z uczestników czuje się ważny, potrzebny, akceptowany przez grupę z którą pracuje. Dobre relacje zachodzące podczas realizacji wspólnego celu prowadzą do powstania tzw. „Wspólnoty”- zdrowego środowiska społecznego, które cechuję się troską, wzajemnym szacunkiem, które pomaga uczestnikom w zaspakajaniu ich osobistych potrzeb, pragnień. Wspólnota to środowisko które umożliwia uczestnikom doznanie poczucia sukcesu, akceptacji, własnej wartości. Znaczącą role w powstawaniu wspólnoty odgrywa min. organizacja uczniowskiego samorządu - prowadzi on uczniów do demokratycznej samodzielności, do wytwarzania poczucia własnej współodpowiedzialności ( „To jest nasza szkoła , my jesteśmy odpowiedzialni za jej wyniki, nasza szkoła może być najlepsza”)
Na właściwy klimat w szkole, klasie składają się również relacje zachodzące między nauczycielem i uczniem. Jakość tych relacji w zakresie wzajemnego zaufania, zrozumienia, uznania oraz zdolności ofiarowania pomocy mają decydujący wpływ na właściwe relacje uczeń- uczeń, proces integracyjny w szkole, spójność, solidarność grupową, wzajemne zrozumienie, uznanie, oraz zdolności rozwiązywania konfliktów. Właściwe relacje między nauczycielem i uczniem wpływają na poczucie przynależności , pomagają tworzyć spójną tożsamość, ważne jest więc by nauczyciel właściwie podchodził do ucznia, by traktował go podmiotowo, wspierał w nauce, szanował, był przyjaźnie nastawiony, angażował się w poznanie wychowanka.
Nauczyciel powinien pamiętać o tym że wszystkie jego zachowana, działania są przez uczniów traktowanie jako wzór, jego zachowanie jest przykładem dla uczniów. Zachowanie nauczyciela musi więc być takie, jakiego no sam oczekuje od uczniów.
Dobry nauczyciel to taki:
który traktuje wszystkich uczniów z szacunkiem, równo
zna dobre i mocne strony oraz sytuacje rodzinny każdego z swoich wychowanków,
stawia wysokie wymagania które są jasne i uczciwe,
zachęca, pomaga, daje pozytywne informacje zwrotne,
potrafi być ciepły i serdeczny,
wykazuje gotowość do dialogu z uczniem,
Dobry nauczycie to również nauczyciel „twórczy”, który rozwija twórczość oraz aktywność uczniów, rozbudza zainteresowanie światem. Nauczyciel taki sam potrafi wytworzyć atmosferę w której uczniom „się powodzi” (tzn. klimat nauczania).
Dla takiego klimatu charakterystyczne jest:
wolność wspierania pomysłów
humor
zabawa
zaufanie
otwartość
dyskusja
czas na opracowywanie pomysłów
Na efektywny klimat w szkole wpływ mają właściwe relacje nauczycieli z rodzicami uczniów. Nauczyciele współpracując z rodzicami, lepiej poznaje swojego wychowanka, efektywniej dostosowuje swoje wymagania do możliwości dziecka. Rodzice współpracując z szkołą mogą również wpłynąć na organizacje właściwego klimatu - w którym dziecko poczuje się bezpiecznie. Organizując z nauczycielami różnego typu, wycieczki krajoznawcze dziecko.
Kolejnym elementem składającym się na właściwego klimat szkoły to właściwe relacje między kadrą pracującą w szkole. Bardzo ważne jest by ludzie którzy razem pracują wspierali się wzajemnie i pomagali sobie, wymieniali się doświadczeniami. Kierownictwo nie powinno być obojętne wobec swoich pracowników, powinno interesować się postępem szkoły, brać pod uwagę opinie pracowników, w razie potrzeby doradzać. Właściwość takich relacji ma istotny wpływ na całokształt funkcjonowania placówki, organizacje pracy. Właściwe relacje między nauczycielem i kierownikiem mają istny wpływ na samopoczucie pracownika a jego efektywna prace która przekłada się na właściwe relacje z podopiecznymi.
Właściwe relacje między osobami uczęszczającymi do placówki są istotnym czynnikiem ale nie jedynym.
Środowisko nauczania - również ma wpływa na klimat w szkole. Odpowiednia liczebność klas, wystrój, wielkość szkoły, oświetlenie i wyposażenie ,jasno określone zasady, normy funkcjonowania placówki - wszystko to sprawia że uczeń z chwilą przyjścia do nowej szkoły szybko się adaptuje i czuje się w niej dobrze i bezpiecznie.