LEKI ZNIECZULENIA OGÓLNEGO

Leki znieczulenia ogólnego wprowadzono po raz pierwszy w 1846 roku w Bostonie, kiedy to William Morton zastosował eter do wywołania znieczulenia ogólnego.

Leki znieczulenia ogólnego stosuje się w celu uzyskania znieczulenia ogólnego, które charakteryzuje się okresowym zahamowaniem czynności OUN z pominięciem rdzenia przedłużonego, w którym znajdują się ważne dla życia ośrodki nerwowe.

W czasie trwania znieczulenia ogólnego można prowadzić zabiegi chirurgiczne ponieważ u chorego obserwuje się :

• zniesienie świadomości

• zniesienie wrażliwości bólowej

• zahamowanie odruchów wegetatywnych

• zmniejszenie napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.

Mechanizm działania.

Polega on na zahamowaniu prawidłowego przepływu jonów przez błonę komórkową co znosi jej pobudliwość. Leki znieczulenia ogólnego blokują lub zmniejszają przepuszczalność neuronalnych kanałów komórkowych regulujących przewodnictwo sodowe.

Leki znieczulenia ogólnego powinny spełniać następujące warunki bezpieczeństwa :

• powinny charakteryzować się dużą rozpiętością terapeutyczną

• powinny szybko przenikać do OUN i szybko wydalać się z ustroju

• nie powinien kumulować się w ustroju oraz uszkadzać narządów wewnętrznych.

Premedykacja

Jest to farmakologiczne przygotowanie chorego do znieczulenia ogólnego.

Ma na celu :

• ułatwienie wprowadzenia do znieczulenia ogólnego

• zmniejszenie napięcia psychicznego i lęku

• zmniejszenie wpływu nerwu błędnego

• zmniejszenie wydzielania gruczołów ślinowych i śluzowych drzewa oskrzelowego

• zmniejszenie wrażliwości bólowej przed i po operacji

• ograniczenie dawek środków znieczulających.

Najczęściej stosowanymi w premedykacji lekami są :

• pochodne benzodiazepiny : Diazepam (Relanium), Midazolam (Dormicum)

• pochodne fenotiazyny : Chlorpromazyna (Fenactil)

• narkotyczne leki przeciwbólowe : Petydyna (Dolargan), Fentanyl

• leki parasympatykolityczne : Atropina, Scopolamina

Pochodne benzodiazepiny działają:

• przeciwlękowo

• uspokajająco i nasennie

• zmniejszają napięcie emocjonalne

Pochodne fenotiazyny wywierają działanie:

• neuroleptyczne

• alfa-adrenolityczne

• cholinolityczne

• a także nasilają działanie narkotycznych leków przeciwbólowych.

Narkotyczne leki przeciwbólowe zmniejszają wielkość dawki leku znieczulenia ogólnego oraz zwiększają działanie uspokajające.

Parasympatykolityki:

• hamują wydzielanie gruczołów

• działają przeciwwymiotnie

• działają spazmolitycznie

Wziewne leki znieczulenia ogólnego

Najczęściej stosowane wziewne środki to :

• podtlenek azotu

• halotan

• enfluran

• metoksyfluran

• izofluran

1. Podtlenek azotu:

• wywiera słabe działanie znieczulające ogólnie,

• działa silnie przeciwbólowo,

• nie powoduje zwiotczenia mięśni.

Szybko wywołuje znieczulenie ogólne i powoduje łatwe budzenie.

Wywołuje przyjemne oszołomienie podczas budzenia chorego (gaz rozweselający).

Eliminowany z ustroju w stanie niezmienionym przez drogi oddechowe.

Działa depresyjnie na mięsień sercowy oraz pobudza czynność układu sympatycznego.

2. Halotan:

• wywiera silne działanie znieczulające ogólnie,

• działa słabo przeciwbólowo,

• słabo zmniejsza napięcie mięśni.

• Szybko powoduje znieczulenie ogólne i budzenie chorego po znieczuleniu.

• Działa depresyjnie na czynność ośrodka oddechowego, zmniejszając jego wrażliwość na stężenie dwutlenku węgla.

• Znosi odruchy krtaniowe i gardłowe.

• Zmniejsza objętość wyrzutową serca i ciśnienie tętnicze krwi,

• działa depresyjnie na mięsień sercowy.

• Hamuje perystaltykę przewodu pokarmowego.

3. Enfluran:

• wywiera silne działanie znieczulenia ogólnego 7-10 minut po podaniu.

• W tym czasie powoduje:

• pobudzenie OUN,

• drżenia mięśni

• niekiedy drgawki.

• Działa słabo przeciwbólowo,

• silniej znosi napięcie mięśni.

• Działa depresyjnie na ośrodek oddechowy.

• Obniża:

• ciśnienie

• objętość wyrzutową serca

• Zwiększa częstość akcji serca.

• Może powodować hiperglikemię.

4. Metoksyfluran:

• wywiera bardzo silne działanie:

• znieczulające ogólnie

• przeciwbólowe

• Działa wolniej i dłużej niż halotan.

5. Izofluran:

• wywiera silne i szybkie działanie znieczulające ogólnie

• znosi napięcie mięśni

Leki znieczulenia ogólnego stosowane dożylnie

Dożylne leki znieczulenia ogólnego są stosowane samodzielnie lub jako wprowadzenie do znieczulenia ogólnego metodą wziewną.

Najczęściej podaje się :

1. pochodne kwasu barbiturowego

2. pochodne benzodiazepiny

3. pochodne arylocykloheksyloaminy

4. inne leki

Ad.1 Pochodne kwasu barbiturowego

Są to krótko i ultra krótko działające leki nasenne, które podawane są najczęściej dożylnie dla indukcji znieczulenia ogólnego.

Po podaniu dożylnym szybko przenikają do mózgu, powodując krótkotrwałe, kilku minutowe znieczulenie ogólne.

• Zmniejszają wrażliwość ośrodka oddechowego,

• działają depresyjnie na serce,

• obniżają ciśnienie krwi,

• zmniejszają:

• zużycie tlenu w mózgu

• ciśnienie śródczaszkowe.

Najczęściej stosowane są :

• Tiopental (Thiopental)

• Metyloheksytal (Brietal)

• Tiobutabarbital (Brevinarcon)

Ad.2 Pochodne benzodiazepiny

Stosowane są :

• krótko działające : Midazolam (Dormicum)

• średnio działające : Lorazepam

• długo działające : Diazepam (Relanium)

Wywierają one działanie:

• uspokajające,

• nasenne,

• przeciwlękowe,

• przeciwdrgawkowe

• miorelaksujące.

Są stosowane również dla zniesienia nadmiernej pobudliwości OUN i wprowadzenia do znieczulenia ogólnego.

Ad.3 Pochodne arylocykloheksyloaminy

Lekim tej grupy jest Ketamina (Ketalar).

• nie wpływa depresyjnie na ośrodek oddechowy oraz na układ krążenia

• podnosi ciśnienie krwi

• zwiększa objętość wyrzutową serca

• przyspiesza czynność serca

• wywiera silne działanie przeciwbólowe

Ad. 4 Inne leki

1. Etomidat (Hypnomidate):

• lek o silnym ale krótkotrwałym działaniu znieczulającym ogólnie (4-5 min.),

• nie działa przeciwbólowo dlatego wcześniej należy podać dożylnie np. Fentanyl.

2. Diprivan (Propofol):

• działa bardzo szybko i krótko.

---