Endogenne - takie które mogą być syntetyzowane w organizmie Ala,Agr,Asu,Cyo,Glu,Gly,Pro,Ser,Tyr Egzogenne - niezbędne, msuza występować w pożywieniu His,Ile,Leu,Lys,Met,Phe,Thr,Trp,
Formy aminokwasow i bialek - kationu - (+) ph roztworu nizsze niż wartość pK dla grupy karboksylowej -anionu - (-) pH roztworu wyższe niż wartość pK dla gr. Karbok.
-> jon obojnaczy - pH Powidzy wartością pK dla grupy karboksylowej a aminowej punkt izoelektryczny to takie pH w którym wypadkowy ładunek czasteczki aminokwasu jest rowny zeru pl =
AMFOTERYCZNOSC rownoczesna obecność w czastkach aminokwasow gr karboksylowej i aminowej sprawie za aminokwasy SA zw amfoterycznymi których charakter uzależniony ejst od stężenia jonow wodorowych w środowisku. W Sr kwasnym aminokwas przylacza proton i staje się kationem w zasadowym oddaje proton i zachowuje się jak anion PODZIAL ZE WZGLĘDU NA POLARNOSC gr R i il gr COOH i NH3 Polarne aminokwasy obdarzone ładunkiem : arginina, lizyna, histydyna,aspargion Polarne aminokwasy pozbawione ładunków - seryna,treonina,asparagina, glutamina Aminokwasy z dodatkowymi grupami COOH kwas asparginowy, kwas glutaminowy Aminokwas z dodatkowymi gr NH3 - lizyna, arginina, histydyna, asparagina, glutamina Wiązanie peptydowe - jest ono zasadniczo plaskie. Powiazane 4 atomy wegiel, wodor,tlen i azot. Prawie zawsze tlen i wodor SA w pozycji trans względem siebie,struktura ta jest sztywna ponieważ miedzy weglem a azotem wiazanie to ma charakter pomeidzy pojedynczym i podwojnym. W tworzeniu się wiazania peptydowego biora udzial : grupa karboksylowa 1 aminokwasu + gr aminowa 2 aminokw -> wizanie + woda …-COOH+H2N-…->C-N-H2O GLUTATION wzor sumaryczny C10H17N3O6S jest to GSH inaczej glutanylocysteinyloglicyna. Trój peptyd budujący zywe komorki. Umozliwia usuwanie z ustroju zw azotowych i chloro pochodnych toksyn. Wystepuje w watrobie, gdy się zuzyje ejst przyczyna uszkodzenia(martwica). Ejst wszechobecnym przeciwutleniaczem zaangażowanym w wiele funkcji kom tj transport aminokwasow, produkcja koenzymow, recykling witamin E i C. OLIGOPEPTYDY angiotensyna, bradykinina, oksytocyna, wazopresyna, wazotocyna ANGIOTENSYNA 10 aminokwasow, synteza watroba. Hormon peptydowy, kontrola jonow sodowych i potasowych w organizmie. Reguluje cisnienei krwi i skurcze miesni gładkich BRADYKININA 9 aminokwasow, peptydowy hormon tkankowy. Rozszerza naczynia krwionośne skory, miesni prazkowanych, nerek, mozgu, trzewi. Uczestniczy w procesach regulacji cisnienia krwi, obniza je przez rozszerzanie naczyn krwionośnych. OKSYTOCYNA 9 aminokwasow, hormon peptydowy wytwarzany w jadrze przykomorowym i nadwzrokowym podgorza, powodujen skurcz zmiesni macicy. WAZEPRESYNA hormon wytwarzany przez podwzgórze, wydzielony przez tylkny plat przysadki mozgowej. Powoduje zageszczenie moczu w kanalikach nerkowych. WAZOTOCYNA produkcja-podwzgorze, wydzielana w tylnym Placie przysadki mozgowej POLIPEPTYDY ACTH, glukagon, insulina ACTH hormon adrenotykotropowy, 39 aminokwasow,hormon przysadki mozgowej pobudza kore nadnerczy do wydzielania kortyzolu podnosząc cisnienie krwi GLUKAGON 29aminokwasow, wytwarzany przez kom alfa wysp trzustkowych. Hormon ma znaczneie w gospodarce węglowodanowej. Antagonistyczny w stosunku do insuliny, która objawia się zwiekszeniem stężenia glukozy we krwi. INSULINA 2 łanuchy - A I B, A 21 aminokw, B-30aminokw. Produkowana : kom B wysp trzustki. Zwieksza stezenie cukru we krwi.
BIAŁKA PROSTE I ZLOZONE proste- zbudowane wyłącznie z aminokwasow np. miozyna, albumina, kolagen, keratyna ZLOZONE - oprocz Banucha białkowego posiadaja trkze inny grupy wyróżniamy fosfoproteidy, glikoproteiny, chloro proteiny, lipoproteiny, nukleoproteiny, metaloproteiny PODZIAL BIALEK ZE WZGLĘDU NA KONFRORMACJE RPZESTRZENNA liniowa - cysteina, alfa helisa - mioglobina, nic beta-harmonijka, fragmenty lancucha polipeptydowego alfa helisy i beta harmonijki np. hemoglobina - 4 landuchy polipeptydowe i 4 czasteczki

REAKCJE bialka w obecności kwasow - bialko uwalnia kationy OH i tworzy się woda, pH nie podwyzsza się. Dzialanie buforowe. Denaturacja cieplna - cieplo pwoodujac zrywanie wiazan wodorowych w czasteczce prowadzi do nieodwracalnej denaturacji bialek. Denaturacja pod wpływ etanolu rozpuszczalniki organiczne dezorganizując warstwe wodna otaczajaca czasteczki bialek i osłabiając oddziaływania hydrofobowe powoduja wytracenie się bialek. Denaturacja pod wpływem stężonego kwasu siarkowego mimo denaturacji kwas nie wytraca bialka z roztworu. Stracanie bialka za pomoca kationow (sole metali ciezkich

---