Zasady purynowe, puryny, związki heterocykliczne, aminowe i hydroksylowe pochodne puryny. Mają charakter zasadowy. Wchodzą w skład wielu koenzymów, nukleozydów, nukleotydów i kwasów nukleinowych. Do najważniejszych zasad purynowych należą: adenina, guanina, 1-metyloadenina, 2-metyloadenina. Wyróżniamy: zasady purynowe - np. adenina, guanina zasady pirymidynowe - np. cytozyna, tymina, uracyl Zasadowy charakter tych związków wynika z obecności wolnych par elektronowych na atomach azotu. Cechą charakterystyczną zasad azotowych jest zdolność do tworzenia wiązań wodorowych. Ryboza, (C5H10O5, aldopentoza), węglowodan, biała substancja krystaliczna rozpuszczalna w wodzie i etanolu. Wykazuje czynność optyczną (konfiguracja D(-). W zależności od środowiska występuje w formie łańcuchowej lub pierścieniowej. Ryboza jest metabolitem pośrednim w cyklu pentozofosforanowym (cykl pentozowy) i składnikiem m.in. kwasów rybonukleinowych (kwasy nukleinowe), witaminy B12, ATP, ADP, AMP (adenozynomonofosforanu), NAD (dinukleotydu nikotynoamido-adeninowego), NADPH (Fosforan dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego). Pochodną rybozy jest deoksyryboza Deoksyryboza, C5H10O4, monosacharyd (pentoza), różniący się od rybozy brakiem jednego atomu tlenu. Ma postać białych kryształów o temperaturze topnienia 87°C, rozpuszczalnych w wodzie. Jest składnikiem kwasów deoksyrybonukleinowych (kwasy nukleinowe). Nukleozydy, naturalne N-glikozydy, których aglikonami są zasady purynowe (adenina, guanina) i zasady pirymidynowe (cytozyna, tymina, uracyl), a część cukrową stanowi D-ryboza lub 2-deoksy-D-ryboza (inaczej 2-dezoksy-D-ryboza). Np. rybonukleozyd (adenozyna) powstający z rybozy i adeniny, in. nukleozydy: guanozyna, urydyna, cytydyna, deoksyadenozyna, deoksyguanozyna, deoksytymidyna, deoksycytydyna. Nukleozydy ulegają estryfikacji kwasem ortofosforowym(V) tworząc nukleotydy. Nukleotydy, estry nukleozydów i kwasu ortofosforowego(V). Typowym miejscem estryfikacji jest grupa hydroksylowa przy atomie węgla C-5 pentozy, tj. ugrupowanie HO-CH2- występujące zarówno w rybozie, jak i w uboższej od niej o jeden atom tlenu deoksyrybozie (inaczej dezoksyrybozie). Produkty estryfikacji nazywa się 5'-ortofosforanami(V) danego nukleozydu (nukleozydo-5'-ortofosforanami(V)), np. adenozyno-5'-ortofosforan(V) (czyli kwas adenylowy, inaczej adenozynomonoortofosforan(V), skrót AMP). Połączenie adenozyny z grupą diortofosforanową(V) prowadzi do adenozyno-5'-diortofosforanu(V) (skrót ADP), przyłączenie zaś grupy triortofosforanowej(V) daje adenozyno-5'-triortofosforan(V) (skrót ATP). Różnice między DNA a RNA Oba związki posiadają zasady azotowe. Jednak w DNA są to: (pirymidyny) tymina, cytozyna i (puryny) adenina, guanina, RNA zamiast tyminy posiada uracyl.  2. DNA zawiera cukier deoksyrybozę, a RNA rybozę. 3. cząsteczki RNA są jednoniciowe, a te, które mają fragmenty dwuniciowe, nie tworzą podwójnej helisy. 4. cząsteczki DNA są znacznie dłuższe od cząsteczek RNA. 5. nukleotydy w RNA i DNA łączą się wiązaniami fosfodiestrowymi.  6. w DNA i RNA znajdują się grupy fosforanowe.  7. RNA tworzy rożne struktury przestrzenne (np lisc koniczyny w tRNA) 8. występuje kilka rodzajów RNA, a każdy pełni inną funkcję (nie jest tak w przypadku DNA) 9. DNA jest bardziej stabilne niż RNA ATP ATP, adenozynotrójfosforan, nukleotyd, zawiera 3 reszty kwasu ortofosforowego(V), resztę adeniny i rybozy. ATP wchodzi w reakcje tylko w obecności kationów metali dwuwartościowych (np. Mn2+,, Mg2+), z którymi tworzy kompleksy. ATP powstaje w wyniku fosforylacji substratowej (fosforylacja) oraz w procesie chemiosmozy (fosforylacja oksydacyjna i fosforylacja fotosyntetyczna). ATP jest aktywnym czynnikiem fosforylującym - łatwo odszczepia jedną resztę kwasu ortofosforowego(V) przekształcając się w ADP. Wydzielana jest przy tym znaczna ilość niezbędnej dla organizmu energii. ATP bierze udział w biosyntezie kwasów tłuszczowych. Reagując z aktyną i miozyną powoduje skurcz mięśni. Replikacja DNA, podwajanie się cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego (mającej postać podwójnej spirali). Replikacja zaczyna się rozwijaniem i rozdzielaniem komplementarnych łańcuchów polinukleotydowych DNA. Każdy pojedynczy łańcuch służy następnie jako matryca do budowy nowego pojedynczego łańcucha, przy czym kolejność zasad azotowych w łańcuchu warunkuje kolejność zasad w dobudowującym się nowym łańcuchu. Replikacja DNA zachodzi w jądrze komórkowym w stadium międzypodziałowym i poprzedza podział jądra komórkowego na jądra potomne, do których przekazywana jest informacja genetyczna identyczna z zawartą w jądrze wyjściowym. Translacja, w genetyce proces syntetyzowania białka o sekwencji aminokwasów, określonej zgodnie z kodem zapisanym w mRNA (kwasy nukleinowe) w procesie transkrypcji, przebiegający przy udziale tRNA, którego cząsteczki, zawierające tzw. antykodony, łączą się z określonymi aminokwasami, a następnie odnajdują komplementarny kodon zawarty w mRNA. Właściwa kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym zostaje zachowana przy udziale rybosomów, które łączą się z mRNA i są odpowiedzialne za przekazanie tRNA informacji genetycznej zawartej w mRNA. Transkrypcja, w genetyce przepisywanie informacji genetycznej z DNA na mRNA (kwasy nukleinowe), zachodzące w jądrze komórkowym w drodze syntezy RNA na matrycy DNA, kodującej białko. Z kolei mRNA w procesie translacji przekazuje informację genetyczną, według której zostaje ustalona sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym. Proces transkrypcji zachodzi w komórkach pod wpływem enzymów zwanych polimerazami RNA. Przeprowadzają one syntezę RNA na nici DNA po rozpoznaniu specyfiki sekwencji zasad tzw. rejonu promotorowego (promotora), według określonych odcinków DNA zwanych egzonami, w których zawarte są sekwencje kodujące. Odcinki eksonów w licznych przypadkach są przedzielone odcinkami niekodującymi, tzw. sekwencjami ingerującymi, czyli intronami. Komplementerność zasad to łączenie się zasad azotowych,wchodzących w skład kwasu DNA. Zasady azotowe: adenina, guanina, cytozyna i tymina połączone zą ze sobą wiązaniami wodorowymi. Adenina łączy się zawsze z tyminą za pomocą podwójnego wiązania, a guanina z cytozyną poprzez potrójne wiązanie. Adenozynomonofosforowy kwas, kwas adenylowy, AMP, nukleotyd adenylowy (nukleotydy), występujący jako wolny kwas lub sól (adenozynomonofosforan). AMP składa się z adeniny, rybozy i jednej reszty kwasu ortofosforowego(V). Powstaje z inozynomonofosforanu (IMP) lub z ADP (kwas adenozynodifosforowy). Pod wpływem adenylokinazy AMP, w obecności ATP, przechodzi w ADP.

Zasady purynowe, puryny, związki heterocykliczne, aminowe i hydroksylowe pochodne puryny. Mają charakter zasadowy. Wchodzą w skład wielu koenzymów, nukleozydów, nukleotydów i kwasów nukleinowych. Do najważniejszych zasad purynowych należą: adenina, guanina, 1-metyloadenina, 2-metyloadenina. Wyróżniamy: zasady purynowe - np. adenina, guanina zasady pirymidynowe - np. cytozyna, tymina, uracyl Zasadowy charakter tych związków wynika z obecności wolnych par elektronowych na atomach azotu. Cechą charakterystyczną zasad azotowych jest zdolność do tworzenia wiązań wodorowych. Ryboza, (C5H10O5, aldopentoza), węglowodan, biała substancja krystaliczna rozpuszczalna w wodzie i etanolu. Wykazuje czynność optyczną (konfiguracja D(-). W zależności od środowiska występuje w formie łańcuchowej lub pierścieniowej. Ryboza jest metabolitem pośrednim w cyklu pentozofosforanowym (cykl pentozowy) i składnikiem m.in. kwasów rybonukleinowych (kwasy nukleinowe), witaminy B12, ATP, ADP, AMP (adenozynomonofosforanu), NAD (dinukleotydu nikotynoamido-adeninowego), NADPH (Fosforan dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego). Pochodną rybozy jest deoksyryboza Deoksyryboza, C5H10O4, monosacharyd (pentoza), różniący się od rybozy brakiem jednego atomu tlenu. Ma postać białych kryształów o temperaturze topnienia 87°C, rozpuszczalnych w wodzie. Jest składnikiem kwasów deoksyrybonukleinowych (kwasy nukleinowe). Nukleozydy, naturalne N-glikozydy, których aglikonami są zasady purynowe (adenina, guanina) i zasady pirymidynowe (cytozyna, tymina, uracyl), a część cukrową stanowi D-ryboza lub 2-deoksy-D-ryboza (inaczej 2-dezoksy-D-ryboza). Np. rybonukleozyd (adenozyna) powstający z rybozy i adeniny, in. nukleozydy: guanozyna, urydyna, cytydyna, deoksyadenozyna, deoksyguanozyna, deoksytymidyna, deoksycytydyna. Nukleozydy ulegają estryfikacji kwasem ortofosforowym(V) tworząc nukleotydy. Nukleotydy, estry nukleozydów i kwasu ortofosforowego(V). Typowym miejscem estryfikacji jest grupa hydroksylowa przy atomie węgla C-5 pentozy, tj. ugrupowanie HO-CH2- występujące zarówno w rybozie, jak i w uboższej od niej o jeden atom tlenu deoksyrybozie (inaczej dezoksyrybozie). Produkty estryfikacji nazywa się 5'-ortofosforanami(V) danego nukleozydu (nukleozydo-5'-ortofosforanami(V)), np. adenozyno-5'-ortofosforan(V) (czyli kwas adenylowy, inaczej adenozynomonoortofosforan(V), skrót AMP). Połączenie adenozyny z grupą diortofosforanową(V) prowadzi do adenozyno-5'-diortofosforanu(V) (skrót ADP), przyłączenie zaś grupy triortofosforanowej(V) daje adenozyno-5'-triortofosforan(V) (skrót ATP). Różnice między DNA a RNA Oba związki posiadają zasady azotowe. Jednak w DNA są to: (pirymidyny) tymina, cytozyna i (puryny) adenina, guanina, RNA zamiast tyminy posiada uracyl.  2. DNA zawiera cukier deoksyrybozę, a RNA rybozę. 3. cząsteczki RNA są jednoniciowe, a te, które mają fragmenty dwuniciowe, nie tworzą podwójnej helisy. 4. cząsteczki DNA są znacznie dłuższe od cząsteczek RNA. 5. nukleotydy w RNA i DNA łączą się wiązaniami fosfodiestrowymi.  6. w DNA i RNA znajdują się grupy fosforanowe.  7. RNA tworzy rożne struktury przestrzenne (np lisc koniczyny w tRNA) 8. występuje kilka rodzajów RNA, a każdy pełni inną funkcję (nie jest tak w przypadku DNA) 9. DNA jest bardziej stabilne niż RNA ATP ATP, adenozynotrójfosforan, nukleotyd, zawiera 3 reszty kwasu ortofosforowego(V), resztę adeniny i rybozy. ATP wchodzi w reakcje tylko w obecności kationów metali dwuwartościowych (np. Mn2+,, Mg2+), z którymi tworzy kompleksy. ATP powstaje w wyniku fosforylacji substratowej (fosforylacja) oraz w procesie chemiosmozy (fosforylacja oksydacyjna i fosforylacja fotosyntetyczna). ATP jest aktywnym czynnikiem fosforylującym - łatwo odszczepia jedną resztę kwasu ortofosforowego(V) przekształcając się w ADP. Wydzielana jest przy tym znaczna ilość niezbędnej dla organizmu energii. ATP bierze udział w biosyntezie kwasów tłuszczowych. Reagując z aktyną i miozyną powoduje skurcz mięśni. Replikacja DNA, podwajanie się cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego (mającej postać podwójnej spirali). Replikacja zaczyna się rozwijaniem i rozdzielaniem komplementarnych łańcuchów polinukleotydowych DNA. Każdy pojedynczy łańcuch służy następnie jako matryca do budowy nowego pojedynczego łańcucha, przy czym kolejność zasad azotowych w łańcuchu warunkuje kolejność zasad w dobudowującym się nowym łańcuchu. Replikacja DNA zachodzi w jądrze komórkowym w stadium międzypodziałowym i poprzedza podział jądra komórkowego na jądra potomne, do których przekazywana jest informacja genetyczna identyczna z zawartą w jądrze wyjściowym. Translacja, w genetyce proces syntetyzowania białka o sekwencji aminokwasów, określonej zgodnie z kodem zapisanym w mRNA (kwasy nukleinowe) w procesie transkrypcji, przebiegający przy udziale tRNA, którego cząsteczki, zawierające tzw. antykodony, łączą się z określonymi aminokwasami, a następnie odnajdują komplementarny kodon zawarty w mRNA. Właściwa kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym zostaje zachowana przy udziale rybosomów, które łączą się z mRNA i są odpowiedzialne za przekazanie tRNA informacji genetycznej zawartej w mRNA. Transkrypcja, w genetyce przepisywanie informacji genetycznej z DNA na mRNA (kwasy nukleinowe), zachodzące w jądrze komórkowym w drodze syntezy RNA na matrycy DNA, kodującej białko. Z kolei mRNA w procesie translacji przekazuje informację genetyczną, według której zostaje ustalona sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym. Proces transkrypcji zachodzi w komórkach pod wpływem enzymów zwanych polimerazami RNA. Przeprowadzają one syntezę RNA na nici DNA po rozpoznaniu specyfiki sekwencji zasad tzw. rejonu promotorowego (promotora), według określonych odcinków DNA zwanych egzonami, w których zawarte są sekwencje kodujące. Odcinki eksonów w licznych przypadkach są przedzielone odcinkami niekodującymi, tzw. sekwencjami ingerującymi, czyli intronami. Komplementerność zasad to łączenie się zasad azotowych,wchodzących w skład kwasu DNA. Zasady azotowe: adenina, guanina, cytozyna i tymina połączone zą ze sobą wiązaniami wodorowymi. Adenina łączy się zawsze z tyminą za pomocą podwójnego wiązania, a guanina z cytozyną poprzez potrójne wiązanie. Adenozynomonofosforowy kwas, kwas adenylowy, AMP, nukleotyd adenylowy (nukleotydy), występujący jako wolny kwas lub sól (adenozynomonofosforan). AMP składa się z adeniny, rybozy i jednej reszty kwasu ortofosforowego(V). Powstaje z inozynomonofosforanu (IMP) lub z ADP (kwas adenozynodifosforowy). Pod wpływem adenylokinazy AMP, w obecności ATP, przechodzi w ADP.

---