PODSTAWY IMMUNOLOGIII CHOROBY ALERGICZNE U DZIECI

Reakcje odpornościowe są jednym z mechanizmów obrony organizmu przed działaniem czynników chorobotwórczych.

Dzielą się na odporność:
- swoistą, czyli nabytą
- nieswoistą, czyli wrodzoną

Nieswoiste czynniki odporności na zakażenie:

a) genetycznie uwarunkowana wrażliwość lub niewrażliwość na określone zakażenia
b) bariera skóry i błon śluzowych
c) działanie substancji biologicznie czynnych np. interferon, peptydy, enzymy

d) układ dopełniacza i properdyny

ODPORNOŚĆ NABYTA = SWOISTA

- powstaje w wyniku kontaktu organizmu z antygenami środowiska

Dzielimy ją na:

a) odporność typu wczesnego
(humoralnego),
b) odporność typu późnego
(komórkowego).

Limfocyt T i B spełnia główną rolę w odpowiedzi humoralneji komórkowej

Limfocyt B

Przekształca się w komórkę szeregu plazmatycznego.

Dojrzała komórka plazmatyczna syntetyzuje i wydziela przeciwciała.

Limfocyt T

Dzieli się na:

1/ komórki pomocnicze - helper cells,

pobudza limfocyty B do produkcji przeciwciał

2/ komórki supresorowe - supressor cells

wydzielają substancje humoralne, które hamują lub blokują odpowiedź immunologiczną limfocyta B

3/ komórki K - killer cells, biorą udział w efekcie cytotoksycznym

.

Makrofag

Pochłania antygen, przenosi do węzła chłonnego, gdzie następuje różnicowanie limfocytów na typ B przechodzący w plazmocyt produkujący przeciwciała, lub typ T dający odpowiedź komórkową.

Odpowiedź immunologiczną dzielimy na:

1/ typu humoralnego

2/ typu komórkowego

3/ pamięć immunologiczna

4/ tolerancja immunologiczna

ad 1/ Odpowiedź humoralna

Biorą w niej udział krążące przeciwciała - immunoglobuliny, produkowane przez komórki plazmatyczne.

Odpowiedź pierwotna - jest to pierwsze zetknięcie z antygenem.

Odpowiedź wtórna - każde następne zetknięcie.

ad 2/ Odpowiedź komórkowa

Limfocyt T po zetknięciu z antygenem uczula się, przy powtórnym zetknięciu wydziela tzw. mediatory czyli limfokininy

np. czynnik mitogenny

czynnik hamujący migrację makrofagów

czynnik cytotoksyczny

czynnik chemotaktyczny

czynnik zapalny

ad 3/ Pamięć immunologiczna

Pod wpływem antygenu limfocyty T i B przekształcają się w komórki blastyczne. Odpowiadają za szybką odpowiedź immunologiczną przy ponownym kontakcie z antygenem.

Jak długa jest ta pamięć ?

ad 4/ Tolerancja immunologiczna

Antygen działa, brak odpowiedzi.

Dotyczy to własnych antygenów.

Zjawisko to odgrywa ważną rolę w transplantologii.

Zaburzenia tolerancji - choroby autoimmunologiczne,

Niedobory odpornościowe

1/ Obniżona synteza immunoglobulin np. zespół ataksja-teleangiektazja zespół Brutona związany z płcią

2/ Zaburzenie katabolizmu immunoglobulin

- dystrofia mięśniowa

- zespół Wiskotta-Aldricha

- zespół nerczycowy

- utrata białka z przewodu pokarmowego

Leczenie chorób spowodowanych niedoborami odpornościowymi

1/ Leczenie zakażeń.

2/ Substytucja immunoglobulin.

Alergia

Alergia - jest nabytą, zmienioną odczynowością żywych tkanek na substancje zewnątrzpochodne zwane alergenami, wywołane działaniem mechanizmów immunologicznych.

Podział reakcji alergicznych wg Gella i Coombsa

Typ I Reakcje anafilaktyczne i atopowe

Typ II Reakcje cytotoksyczne i cytolityczne

Typ III Arthusa

Typ IV Reakcje komórkowe typu tuberkulinowego

Reakcje anafilaktyczne i atopowe

• Atopia

• Wrodzona lub dziedziczna predyspozycja do reagowania w sposób anafilaktyczny na pospolite substancje, które są słabo immunogenne dla większości populacji ludzkiej.

• Wstrząs anafilaktyczny

• Występuje przy pozajelitowym podaniu antygenu pod postacią zaburzenia krążenia, oddychania
  i spadku ciśnienia

Reaginy - IgE

Odkryte przez Izhizaka w 1966 r.bierze udział w reakcji anafilaktycznej.
W wyniku reakcji antygen - przeciwciała uwalniają się mediatory - histamina, serotonina, bradykinina, prostaglandyny

Reakcja anafilaktyczna może być

- miejscowa - np. obrzęk, zaczerwienienie

- uogólniona - astma oskrzelowa, pokrzywka

Reakcje cytotoksyczne i cytolityczne

Antygen jest integralną częścią komórki, a krążące przeciwciała należą do klasy IgG i IgM. W wyniku reakcji antygen - przeciwciało z udziałem dopełniacza dochodzi do uszkodzenia komórki, np.:

- hemoliza po podaniu niezgodnej grupowo krwi

- choroba hemolityczna noworodka

- hemopatie polekowe

- choroby autoimmunologiczne

Arthusa

Biorą w niej udział antygeny białek zwierzęcych, grzybów pleśniowych oraz antygeny bakteryjne. Powodują powstanie przeciwciał precypitujących w klasie IgG i IgM. Reakcję zapoczątkowuje połączenie antygenu z krążącym przeciwciałem w postaci kompleksu immunologicznego. Powstaje naciek zapalny, zakrzepy, martwica. Np.:

- choroba posurowicza

- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

- reakcje polekowe

- niektóre postaci astmy oskrzelowej

Reakcje komórkowe typu tuberkulinowego

Pod wpływem antygenu dochodzi do powstania uczulonych limfocytów. Ponowny kontakt z antygenem prowadzi do cytotoksycznego działania komórek na tkanki docelowe lub wyzwalanie limfokin. np.

- kontaktowe zapalenie skóry

- odrzucanie homo- i heteroprzeszczepów

- w przebiegu niektórych chorób pasożytniczych, bakteryjnych i grzybiczych

KOMÓRKA MACIERZYSTA SZPIKU KOSTNEGO

NIEDOBORY MIESZANE

LIMFOCYT „T” - ODPOWIEDŹ TYPU KOMÓRKOWEGO

LIMFOCYT „B”- ODPOWIEDŹ TYPU HUMORALNEGO

APLAZJA LUB HYPOPLAZJA GRASICY

• BRAK LIMFOCYTÓW W OBRĘBIE KORY WĘZŁÓW CHŁONNYCH I ŚLEDZIONY

• UPOŚLEDZENIE ODPOWIEDZI TYPU KOMÓRKOWEGO

• LECZENIE -PRZESZCZEP GRASICY

HYPOIMMUNOGLOBULINEMIA PIERWOTNA

• BRAK LIMFOCYTÓW W WĘZŁACH CHŁONNYCH I ŚLEDZIONIE

• UPOŚLEDZENIE ODPOWIEDZI TYPU HUMORALNEGO

• LECZENIE- PODAWANIE GLOBULIN ODPORNOŚCIOWYCH

---