Ćwiczenia rozluźniające
Powodują zmniejszenie napięcia mm na skutek odpowiedniego ułożenia ciała lub wykonywania określonych ruchów.
Cel: możność świadomego i kontrolowanego zmniejszania napięcia mm czyli ich rozluźniania
Wskazania: ćwiczenia rozluźniające są konieczne przed rozpoczęciem i w czasie wykonywania ćwiczeń leczniczych. Rozpoczynając ćwiczenia mm bez uprzedniego uzyskania zmniejszenia ich napięcia napotyka się na duże trudności w przeprowadzaniu wszelkich ćw. Ćwiczenia napiętych mm powoduje ból przed którym chory się broni, a występujący odruch na rozciąganie wzmaga jeszcze ich napięcie. Rozróżnia się rozluźnienie mm miejscowe i ogólne.
Wykonanie:
Miejscowe: rozluźnienie ogólne mm nie zawsze jest konieczne. Często wystarcza miejscowe rozluźnienie np. w obrębie kd lub kg. Przy nauczaniu zmniejszania napięcia mm należy starać się, aby chory odczuł różnicę między skurczem a rozkurczem mm. Należy więc nauczyć go napinania mm , a następnie szybkiego ich rozluźniania. Zaleca się go we wstępnym okresie nauczania- z biegiem czasu chory nabywa umiejętności rozluźniania mm bez ich uprzedniego napinania. Można również uczyć zmniejszania napięcia mm następująco: kinezyterapeuta unosi kończynę chorego który zachowuje się biernie zezwalając aby uniesiona kończyna opadła bezwładnie na podłoże. Rozluźnienie miejscowe mm można również uzyskać poprzez podwieszenie kończyny i wykonywanie nią rytmicznych ruchów czynnych lub biernych. Do trudniejszych ćwiczeń należy bierne poruszanie kończyna powodowane ruchami tułowia. Zmniejszenie napięcia określonych grup mm uzyskuje się również przez powodowanie silnego skurczu ich antagonistów. Np. przy wzmożonym napięciu mm kulszowo-goleniowych poleca się prostować goleń przeciw znacznemu oporowi stwarzanemu ręku kinezyterapeuty. Zarówno ogólnemu jak mi miejscowemu zmniejszaniu napięcia mm sprzyja stosowanie ciepła suchego lub wilgotnego, oraz delikatnego masażu.
Ogólne: rozluźnienie ogólne uzyskuje się przez wygodne ułożenie chorego na wznak w pozycji półsiedzącej, siedzącej, leżeniu przodem, na boku, lub przed podwieszenie całego ciała. Chcąc uzyskać rozluźnienie ogólne miejsce w pozycji leżącej tyłem należy chorego ułożyć na materacu(najlepiej piankowym) podkładając mu poduszkę pod głowę i kark, oraz poduszeczkę pod kolana. Stopy w pozycji zerowej SA oparte podeszwami o woreczek z piaskiem. Ramiona w nieznacznym odwiedzeniu, a przedramiona w zgięciu spoczywają na poduszkach. W pozycji półsiedzącej i siedzącej chory powinien mieć wygodne oparcie dla tułowia i głowy. Ułożenie poduszek jest takie samo jak pw. W pozycji leżącej przodem głowa jest zwrócona do boku i spoczywa na poduszce. Pod biodra i brzuch podkłada się poduszki. Poduszki podkłada się również pod golenie w celu uzyskania ich zgięcia i ustawienia stóp w pozycji zerowej. W tym ułożeniu palce stóp nie dotykają podłoża. KKD powinny być ułożone w niewielkiej rotacji do wew. KKG spoczywają na podłożu w nieznacznym odwiedzeniu, a przedramiona w zgięciu. W pozycji leżącej na boku głowa spoczywa na poduszce, a pod kkg i kkd dalszą od podłoża podkłada się poduszkę. KKG są zgięte w stawach barkowych i łokciowych a KKD są zgięte w stawach biodrowych i kolanowych pod kątem 30\40 st. Rozluźnienie ogólne mm uzyskuje się również przez podwieszenie całego ciała chorego. Każda część ciała jest podwieszona za pomocą podwieszek, linek przymocowanych do ramy lub kraty stalowej. Podwieszki obejmują głowę, kl. Pier., miednicę, stawy kolanowe, skokowe, śródstopia, łokciowe i śródręcza. Rys 3 Ogólnemu rozluźnieniu mm sprzyjają: uspokajająca atmosfera, spokojne i ciche wydawanie poleceń i unikanie pośpiechu. Sprzyjają mu również ćwiczenia oddechowe któremu należy rozpoczynać i kończyć ułożenie chorego w pozycji sprzyjające rozluźnieniu mm oraz cicha spokojna muzyka.
Ćwiczenia oddechowe
Celem ćwiczeń oddechowych jest nauczenie prawidłowego oddychania, Zwiększania wydolności narządu oddechowego, uzyskanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej.
Wskazania: należy wykonywać w czasie wszelkich ćw. Leczniczych przed i po zabiegach chirurgicznych oraz chorobach układu oddechowego.
Przeciwwskazania: ostry okres chorób narządu oddechowego i krążenia.
Wykonanie:
Przed rozpoczęciem ćw. Oddechowych należy chorego nauczyć prawidłowego oddychania. Najczęstszym błędem jest wciąganie brzucha w czasie głębokiego wdechu. Aby tego uniknąć chory powinien położyć dłoń na nadbrzuszu i starać się oddychać tak aby w czasie wdechu brzuch się uwypuklał, a w czasie wydechu zapadał. Wdech musi się odbywać zawsze przez nos, a wydech przez nos lub przez usta. Należy usilnie dążyć do uzyskania rozluźnienia mm kl. Pier. W razie ich nadmiernego napięcia. Osiąga się to przez masaż kl. Piersiowej. Połączony z jej „sprężynowaniem”, oklepywanie klatki piersiowej. opuszkami placów lub przez ćwiczenia rozluźniające np. za pomocą ruchów wahadłowych kkg. W ćwiczeniach oddechowych duże znaczenie ma dobór pw., która wpływa na pracę przepony i kl. Pier- poz. Stojąca, siedząca i półsiedząca- ułatwiają prace przepony. Poz. Siedząca z pochyleniem tułowia w przód, leżenie tyłem( zwłaszcza z kkd zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych) utrudniają pracę przepony. Zwiększa się również amplituda ruchów kl. Pier. Fazy oddechowe można również utrudniać lub ułatwiać przez współruchy tułowia lub KK. Prowadząc ćwiczenia oddechowe posługujemy się zazwyczaj komendami regulującymi czas trwania poszczególnych faz oddychania. Ćwiczenia rozpoczyna się od głębokiego wydechu. Wdech wykonuje chory w rytmie na raz, dwa a wydech na 3, 4, 5. Na szczycie wydechu następuje pauza , tj. bezdech trwający ok. 3s. Chory może również wykonywać ćwiczenia oddechowe wg własnego rytmu, a kinezyterapeuta sprawdza prawidłowość ich wykonania. Sposób ten zaleca się chorym z zaawansowanym wykonywaniu ćwiczeń oddechowych i umiejących odpowiednio regulować ich tempo.