69. Poezja a filozofia.
Poezja i filozofia z jednego płyną źródła - z głodu prawdy. Inna jest tylko forma stawiania pytań i udzielania odpowiedzi. Filozofia bowiem pyta: dlaczego jest raczej coś, niż nic? Artysta: dlaczego tego nie ma, a powinno istnieć? Artysta, poeta nie pyta o świat, który istnieje, jaki on jest. Nastawiony jest zdecydowanie bardziej na tworzenie innego świata, obok tego realnego.
Na początku w relacji poezja- filozofia dominowało stanowisko wzajemnego wykluczania się. Twierdzono, że tam, gdzie jest poezja tam nie ma filozofii.
Zdecydowanie negatywne stanowisko w stosunku do poezji zajmowali starożytni filozofowie, gdyż według nich nie posiada ona żadnych reguł. Potem zmieniały się poglądy wraz z spostrzeganiem, iż nie znamy świata, a przez sztukę poznajemy jakiś świat, nowy świat.
Stanowisko przychylne poezji reprezentował Nietzsche, który w początkowej fazie kształtowania się jego poglądów na ten temat, w dziele „Narodziny tragedii z ducha muzyki” dostrzegał w tragedii greckiej 2 żywioły człowieka (dionizyjski i apolliński),z czego ten drugi właśnie miał być potrzebą harmonii, piękna i twórczości, którą mógł znaleźć w sztuce. Z czasem jednak zaczął odchodzić od tego stanowiska.
Heidegger umacniając pozycję przychlną dla łączenia filozofii i poezji, zaczął odkrywać tą pierwszą głównie w poezji Rilkie'go i Hölderina. Heidegger podkreślał w swej filozofii bycia, że filozofia jest drogą zapominania, a nie pozanawania. Filozofia bowiem zapominała o tym, co zachowali poeci, więc winna ona sięgać do poezji, by przez nią przypomnieć sobie to, o czym zapomniała w trakcie filozofowania.Wg niego ważnym dla filozofa może być tylko poeta, nie człowiek nauki.(podobnie myślał H. G. Gadamer w dziele „Poetica” pisząc, że filozofia XX wieku zapomniała o czymś ważnym)
Kolejno i Szejdeger wskazywał na tylko dwa możliwe sposoby uwolnienia się od rzeczywistości: poprzez filozofię i sztukę. Wskazywał on, iż człowiek powinien wykazywać się kolotropizmem, czyli postawą skierowaną ku pięknu (kalo- piękno, trope- szukanie).
Nawet Platon dostrzegał wagę istnienia poetów, jednak nie stawiał ich na piewszym miejscu, gdyż mięli oni tylko ubogacać życie, a nie dbać o podstawowy jego byt. Tak więc w najważniejsi wg Platona byli filozofowie (szukający prawdy), kolejno rzemieślnicy (tworzący, znający idee pozwalające im tworzyć) i dopiero artyści.
Ingarden (fenomenolog i filozof) określił tak zwany fundament bytowy działa sztuki, w którym założył, że sztuki dzielą się na przestrzenne (rzeźba, malarstwo) i czasowe. Czasowe to muzyka i poezja, których fundamentem bytowym jest kolejno dla muzyki nie nuty, a czas, a dla poezji także nie znaki, słowo, a właśnie czas.
W poezji coraz silniej związanej z filozofią wykształcił się w wieku gatunek poemat filozoficzny, który łączy te dwie dziedziny intelektualnej, duchowej i emocjonalnej penetracji świata. Jest to gatunek stanowiący wierszowany wykład określonej doktryny filozoficznej, a czasem także światopogladowej lub naukowej.
Warto także podkreślić, że coraz bardziej doceniana jest poezja, która pyta o sens i jest wynikiem własnej filozofii autora.
Obecnie filozofia zwraca się głównie do takich poetów jak R.M. Rilke (XIX/XX w.;Praga, Niemcy), F. Holdenlin (Tibilinga, Austria; inspirator Hegla), a z polskich Bąk, Liebert (czyt. Libert).