Strategie bezpieczeństwa narodowego


Strategie bezpieczeństwa narodowego

Strategia NATO

Istotą NATO jest wspólne i równoprawne działanie państw członkowskich w celu zagwarantowania sobie, środkami politycznymi i militarnymi, bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami Kart Narodów Zjednoczonych. Sojusz bazuje na wyznawaniu wspólnych wartości demokracji, praw człowieka i praworządności. Główną zasadą jego działania jest współpraca suwerennych państw, oparta na niepodzielności bezpieczeństwa wszystkich członków. NATO jest stowarzyszeniem wolnych państw zespolonych wolą kolektywnego działania na rzecz swego bezpieczeństwa. Decyzje w NATO podejmowane są na zasadzie jednomyślności. Podstawą prawną i traktatową NATO jest Traktat Północnoatlantycki oparty na art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych, mówiącym o niezbywalnym prawie każdego państwa do samodzielnej i zbiorowej obrony..

Traktat Północnoatlantycki 1949 rok istota jest art.. 5. który mówi: jeżeli atak nastąpi na jednego z sojuszników będzie to traktowane jako atak przeciwko całemu sojuszowi. W preambule określone były wartości takie jak wolność, demokracja. Dokument wymienia takie kwestie jak: obronny charakter sojuszu, znaczenie działań zapobiegających konfliktom zbrojnym, współpraca sojuszników, odstraszająca rola broni nuklearnej oraz zasada solidarności w obliczu agresji zbrojnej. Została utworzona Rada Północnoatlantycka oraz Komitet Obrony. Rada dzięki zapisowi w traktacie miała możliwość tworzenia instytucji które uzna za stosowne. Początkowo w skład Rady wchodzili ministrowie MSZ, a w komitecie obrony ministrowie MON, później stworzono komitet wojsk z szefami sztabów.

Aktualnie mamy 3 wersje Rad:

Strategiczna koncepcja obrony obszaru północnoatlantyckiego”, została przyjęta w 1950 roku. Koncepcja ta zakładała prowadzenie operacji na wielką skalę w obronie terytorium Sojuszu. W połowie lat pięćdziesiątych opracowana i przyjęta została tzw. strategia zmasowanego odwetu. Wobec zdecydowanej przewagi konwencjonalnej ZSRR możliwość obrony widziano w zasadzie jedynie w odstraszaniu użyciem od razu całego arsenału nuklearnego. Taka strategia odstraszała od bezpośredniej agresji na Europę Zachodnią, ale była zbyt jednostronna. Dlatego w latach sześćdziesiątych, gdy nastąpiło większe zróżnicowanie zagrożeń i gdy wzrósł potencjał konwencjonalny NATO, przyjęto strategię elastycznego reagowania. Obydwie strategie były dokumentami niejawnymi, adresowanymi do rządów i dowództw wojskowych, ale nie do opinii publicznej. Odpowiadało to warunkom konfrontacji ideologiczno-militarnej z okresu zimnej wojny.

Strategia zmasowanego odwetu -została opracowana przez amerykańskiego Sekretarza Stanu Johna Fostera Dulles'a, a przyjęta w 1957 roku. Zakładała ona zmasowany odwet państw sojuszu, z wykorzystaniem broni nuklearnej, w odpowiedzi na każdy poważniejszy atak militarny i polityczny ze strony państw Układu Warszawskiego. Pomimo tak zdecydowanej postawy była to strategia defensywna, której nadrzędnym celem było zachowanie pokoju, poprzez uczynienie wojny nuklearnej niemożliwą do wygrania i zbyt niszczącą

Strategia elastycznej odpowiedzi - została przyjęta w 1967 roku. zakładała wykorzystanie

strategicznej broni nuklearnej jako ostateczność, kładąc nacisk na posiadanie wystarczających

środków konwencjonalnych, które mogłyby być wykorzystane na wypadek kryzysu i pozwalały kontrolować jego eskalację. Mnogość opcji, które niosła ze sobą nowa koncepcja

strategiczna, miała podnieść wiarygodność odstraszania potencjalnej agresji ze strony Układy

Warszawskiego i umocnić pozycję Stanów Zjednoczonych, jako gwaranta bezpieczeństwa

Europy Zachodniej. Użycie sił będzie odbywało się na dwa sposoby: automatycznie bądź po konsultacjach z sojusznikami.

strategicznej triady, zakładała ona istnienie trzech środków przenoszenia strategicznej broni nuklearnej - międzykontynentalnych rakiet balistycznych, łodzi podwodnych wyposażonych w głowice nuklearne oraz bombowców strategicznych. Każdy z tych środków musiał być zdolny do przeprowadzenia zmasowanego ataku niezależnie, na wypadek, gdyby dwa pozostałe zostały unicestwione lub sparaliżowane w trakcie sowieckiego ataku jądrowego. .

Koniec lat 80-tych, koniec zimnej wojny, rozpad ZSRR. W 1990 sojusz ogłasza deklaracje londyńska, która mówi o słuszności prowadzenia dialogu z byłymi państwami komunistycznymi. Porozumienie polityczne o reformie strategii militarnej zostało przyjęte w 1991 roku w Rzymie, podczas spotkania szefów państw i rządów NATO a następnie zamienione na spójna, nową koncepcję strategiczną podczas szczytu waszyngtońskiego w 1999 roku. Nowe zagrożenia dla euroatlantyckiego pokoju i stabilności:

Rozdział I cele i zadania sojuszu - odwołuje się do wartości, demokracji rządów prawa, zapewnia bezpieczeństwo. Sojusz zobowiązał się że zapewni bezpieczeństwo poprzez konsultację w celu odstraszenia i obrony poprzez pokonywanie kryzysów i partnerstwo

Rozdział II perspektywy strategiczne - wzrastająca rola polityczna sojusz, przyczyniła się do umocnienia politycznego i wojskowego partnerstwa i współpraca dialogu z innymi państwami NATO -Ukraina. ONZ OBWE, UZE UE wnoszą istotny wpływ na euroatlantyckiej bezpieczeństwo i stabilność, wszystkie się wzajemnie wspierają.

Rozdział III założenia bezpieczeństwa XX wieku dążenie do utrzymania pokoju, odstraszania. Utrzymanie gotowości sił zbrojnych utrzymanie tej gotowości i wspólnej gofrowości obrony mają centralne znaczenie dla osiągnięcia celów bezpieczeństwa.

Europejska tożsamość w zakresie bezpieczeństwa i obrony - koncepcja która miała zmobilizować europejczyków do obrony i do zwiększenia wydatków na obronę. Przeciwdziałanie konfliktom. Partnerstwo, współpraca, dialog. Rozszerzenie art. 10 (kto akceptuje wartości układu i cele może stać się jego członkiem). Kontrola zbrojeń, rozbrojeń, redukcja zbrojeń - partnerzy dążą do umocnienia bezpieczeństwa przy najniższym poziomie sił zbrojnych.

Siły zbrojne - głównym zadaniem sił zbrojnych sojuszu jest ochrona pokoju, zapewnienie integralności terytorialnej oraz zagwarantowanie politycznej niezależności. Operacje sil zbrojnych dzieli się na operacje z art. 5 i spoza art. 5. siły zbrojne muszą być zdolne do powstrzymania i odparcia agresji skierowanej przeciwko któremukolwiek z sojuszników. Siły odbojne muszą być - mobilne, zdolne do działania poza rejonami dyslokacji, zdolne do przetrwania dłużej, samowystarczalne (logistyka rozpoznanie).

Brak nowszej koncepcji ponieważ podzielone są zdania odnośnie definicji zagrożeń, inny pogląd na walkę z terroryzmem. Szczyt NATO w Rydze 2007 roku wypracowano wszechstronne wytyczne polityczne, nie ma to jednak mocy strategii, jedynie wytyczne które zmuszają do działania.

Wytyczne z 2006 identyfikują między innymi terroryzm i rozprzestrzenianie broni masowego rażenia jako wyjątkowe potencjalne źródła zagrożenia dla Sojuszu na najbliższe 10-15 lat. Dokument podkreśla jednocześnie wymóg, by siły NATO pozostały zrównoważone, elastyczne i sprawne, a jednocześnie zdolne do realizacji pełnego wachlarza misji, od wysokiej do niskiej intensywności. CPG podkreślają potrzebę poprawy współpracy z państwami pozostającymi poza NATO oraz innymi instytucjami i organizacjami, a także konieczność spełnienia bardziej szczegółowych wymogów w dziedzinie potencjału, w tym wypracowania zdolności do prowadzenia i utrzymywania operacji prowadzonej daleko od własnego terytorium, z małym lub żadnym wsparciem ze strony państwa gospodarza. Wdrożenie CPG prowadzić będzie do wypracowania bardziej użytecznych zdolności, a tym samym zagwarantuje skuteczność, wiarygodność i pozycję Sojuszu w XXI wieku.

Strategia bezpieczeństwa UE

UE - 1992 rok na mocy Traktatu z Maastricht - wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. 1997 - traktat Amsterdamski - WPZiB ->UZE. 1998 UE sama będzie rozwijać swoje zdolności obronne. 1999 Helsinki - Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Na mocy tego powstał Komitet polityki i bezpieczeństwa.

Państwa europejskie zdecydowały się zdefiniować potencjalne zagrożenia. Określiły tam 

działania mogące przeciwdziałać ich powstaniu. Ponadto Strategia zbliża UE do budowy 

autonomii strategicznej w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, która to jest jednym z istotniejszych kierunków rozwoju tej organizacji w początkach XXI wieku.  Jest próbą uniezależnienia się od dominującej pozycji Stanów Zjednoczonych. 

Europejska Strategia Bezpieczeństwa zawiera trzy części. 
Pierwsza zatytułowana Otoczenie zewnętrzne. Wyzwania globalne i główne zagrożenia trktuje o zagrożeniach dla środowiska międzynarodowego. Samodzielnie zdefiniowano je i wymieniono  terroryzm, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia, konflikty regionalne, państwa  upadłe (tzw. failed states) oraz przestępczość zorganizowana. 
W części drugiej 
Cele Strategiczne określono interesy strategiczne oraz pryncypia Unii  Europejskiej w dziedzinie bezpieczeństwa. Wśród nich pojawiły się: poszerzenie strefy 

bezpieczeństwa w Europie, stabilizacja bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu, umacnianie porządku międzynarodowego opartego na efektywnej współpracy. Jest to, zatem próba 

przejęcia w jakimś stopniu odpowiedzialności za bezpieczeństwo na obszarze starego 

kontynentu. 
Część trzecia 
Implikacje dla polityki Europy traktuje o regułach, jakimi kierować się będzie UE w stosunkach zewnętrznych, w tym ze Stanami Zjednoczonymi
Najważniejsza jest zasada aktywności w dążeniu do osiągnięcia priorytetów strategicznych. 

Szczególnie ważne są tu działania łączące tak zdolności wojskowe jak i cywilne. Dla ESDP  istotne jest tu odniesienie do konieczności osiągnięcia zdolności do przeprowadzenia kilku  operacji jednocześnie. To realnie rzecz biorąc jest niemożliwe, bowiem struktury UE nie są w stanie prowadzić pojedynczej skutecznej operacji nawet w jednym miejscu, co dobitnie  pokazało Kosowo. Druga to zasada spójności/konsekwencji działań  dotyczy wysiłków na  rzecz połączenia różnych, częstokroć rozproszonych instrumentów i możliwości, w tym między innymi wojskowych zdolności poszczególnych krajów członkowskich. Trzecia zasada odnosi 

się do kwestii zdolności. W odniesieniu do ESDP doniosłe są zapisy o stworzeniu 

wielofunkcyjnych, bardziej mobilnych oddziałów, zwiększenia nakładów na obronę, 

poszerzenie misji petersburskich o operacje rozbrojeniowe, etc. Ostatnią regułą, jaką wskazuje Strategia jest wykorzystywanie współpracy partnerskiej, w tym również relacji transatlantyckich. Zatem ostatecznie sama Europejska Strategia Bezpieczeństwa potwierdza niezbędność 
instrumentów i współpracy z NATO. 

Wśród celów strategicznych UE są też:

Budowanie bezpieczeństwa w swoim sąsiedztwie, stabilizowanie Bałkanów, większe zaangażowanie na płd. Kaukazu, działanie na rzecz rozwiązywania konfliktów arabsko - islamskich, współpraca w ramach partnerstwa eurośródziemnomorksiego. Umacnianie społeczności międzynarodowej, fundamentem stosunków jest Karta Narodów Zjednoczonych.

Zwiększenie aktywności- działalność polityczna, dyplomatyczna, UE powinna prowadzić wielkie operacje, podtrzymywać deklaracje o wsparciu działań ONZ na rzecz umacniania pokoju i bezpieczeństwa. Powinna być zdolna do działań prewencyjnych, wobec państw stwarzających zagrożenie.

Berlin plus - jest to mechanizm który umożliwia UE z zasobów NATO. UE podpisała ten mechanizm w 2002, skorzystano z niego tylko raz w Bośni i Hercegowinie.

trzy cele strategiczne:
1. Odpowiedź na zagrożenia
Unia Europejska aktywnie przeciwdziała głównym zagrożeniom:

2. Budowanie bezpieczeństwa w naszym sąsiedztwie

3. Porządek międzynarodowy oparty na skutecznym multilateralizmie

Unia Europejska może podejmować decyzje o akcjach zbrojnych w okolicznościach:

Strategia bezpieczeństwa USA

Strategia bezpieczeństwa USA 2002

Atak z 11 września 2001 roku wpłynął na radykalne zmiany w strategii bezpieczeństwa narodowego. Dokument ustanawiający oficjalnie nową strategię bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych przyjęty został we wrześniu 2002 roku. Cała koncepcja strategiczna oparta jest na podstawowym założeniu, że charakterystyczna dla XX wieku epoka podziału świata przez wielką konfrontację dwóch wizji: totalitaryzmu oraz wolności i równości skończyła się. Zagrożenia stwarzają dzisiaj nie tyle państwa silne, co raczej upadające; nie wielkie armie, lecz niebezpieczne technologie w rękach nielicznych frustratów. Jednocześnie jest to czas nowych szans.

W tych warunkach myślą przewodnią strategii jest nie tylko czynienie świata bezpieczniejszym, ale lepszym, co zamierza się realizować poprzez zapewnianie wolności politycznej i ekonomicznej, pokojowych relacji z innymi państwami oraz szacunku dla godności ludzkiej. Uznając, że jest to kierunek postępowania nie tylko samej Ameryki, ale otwarty dla wszystkich, ustanawia się następujący zestaw podstawowych zadań strategicznych USA w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego:

Strategia ta składa się z 9 części i jej najważniejszym celem jest uczynić świat bezpieczny.

Kluczowym zapisem była tam możliwość uderzenia wyprzedzającego na przeciwnika zagrażającego USA, ale który jeszcze Ameryki nie zaatakował. Strategia ta była podstawą do ataku na Irak w 2003 r.

Siła militarna jest bezprecedensowa, niezrównoważona i nieporównywalna do innych. Ameryka jest zdecydowana nie dopuścić do tego by inne państwo mogło stworzyć potencjał militarny. USA zamierza używać siły militarnej poza międzynarodowym porządkiem prawno - instytucjonalnym. Ameryka zastrzega sobie prawo do nieprzestrzegania zadanych praw międzynarodowych. Wymieniając instytucje służące do zapewnienia bezpieczeństwa, strategia wymienia na pierwszym miejscu siły zbrojne a na drugim wywiad a na trzecim dyplomację. zazwyczaj dyplomacje wymienia się na pierwszym miejscu.

Strategia USA z 2006 najważniejsze walka z terroryzmem.

Uderzenie najpierw dyplomacja dopiero później siły wojskowe. Główne zagrożenia - Iran, Korea płn, Białoruś, Kuba. Powtórzono zdecydowanie treść z 2002 roku oraz zwrócono uwagę na multilateralizm - musza liczyć się z innymi organizacjami aby mieć większą skuteczność.

Większy nacisk kładzie na efektywny multilateralizm i niewojskowe środki polityki

bezpieczeństwa. Analiza strategii wskazuje na szanse na lepszą współpracę USA z sojusznikami europejskimi, nie przesądza jednak o tym, jaka będzie rzeczywista polityka bezpieczeństwa. Zagrożenia. Nie zmienił się zestaw najważniejszych zagrożeń. Nadal na jego czele znajdują się terroryzm, konflikty lokalne, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia. Tak jak i w 2002 r. wejście przez terrorystów w posiadanie broni masowego rażenia jest uznane za najgroźniejsze. Zwraca jednak uwagę, że do dotychczasowego zestawu dodano zagrożenia, których poprzednia NSS nie dostrzegała lub które traktowała bardzo pobieżnie. Są wśród nich ludobójstwo i zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego. Oddzielny rozdział poświęcono zagrożeniom „niekonwencjonalnym”, związanym z globalizacją: pandemiom (HIV/AIDS, ptasia grypa), handlowi ludźmi i narkotykami, zagrożeniom dla środowiska naturalnego, spowodowanym przez człowieka bądź katastrofy naturalne. Choć NSS odwołuje się do dziedzictwa Trumana czy Reagana, części powyższych fragmentów zdecydowanie bliżej jest koncepcyjnie do administracji Clintona

Zwierzchnikiem i dowódca siłami zbrojnymi jest prezydent, sprawuje on swoja funkcje za pomocą Departamentu obrony. Natomiast naczelnym organem kierowania jest prezydent i sekretarz obrony. Głównym organem doradczym prezydenta w zakresie polityki bezpieczeństwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego. Koordynuje ona całokształt przedsięwzięć najwyższych władz państwowych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa kraju i jego żywotnych interesów.

Skład RBN - prezydent, sekretarz stanu, sekretarz Oborny, dodatkowo przewodniczący Komitetu szefów sztabów oraz narodowy dyrektor wywiadu.

Departament obrony- organ wykonawczy prezydenta, odpowiada za politykę obronną państwa wew. i zew. Minister Obrony Bil Gates

Komitet Szefów Sztabów - organ doradczy polityków w sprawach wojskowych, nie ma kompetencji dowódczych

System kierowania i dowodzenia siłami zbrojnymi składa się: jest to system permanentny - stały:

Departament Sił lądowych - kierowanie siłami lądowymi, odpowiedzialny jest za szkolenie, organizację, uzbrojenie sił lądowych

dowództwo sił lądowych - odpowiedzialne za utrzymanie gotowości bojowej (gotowość sił i środków do użycia)

Departament sił powietrznych - sprawuje kierownictwo nad siłami powietrznymi, odpowiedzialne za szkolenie, zaopatrzenie , realizację planów rozwoju

Departament sił morskich - sprawuję ogólne kierownictwo oraz jest odpowiedzialne za szkolenie, zaopatrzenie i administrowanie siłami morskimi.

Strategia bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej

Konsekwencje rozpadu ZSRR - redefinicja polityki zagranicznej, oraz postrzegania bezpieczeństwa przez Rosję, powstanie nowych państw (utrata znacznej części terytorium), ograniczenie dostępu do mórz.

Rosja prowadzi politykę zagraniczną, międzynarodową i bezpieczeństwa w taki sposób aby odzyskać mocarską pozycję sprzed rozpadu ZSSR nie gorszą od USA.

Doktryna Gorbaczowa - „nowe myślenie” - jej istota było odejście od założeń konfrontacji na ranie międzynarodowej. Zachód przestał być postrzegany jako wróg lecz jako główny sojusznik polityczny i ideologiczny. Propagował on ideę wspólnego europejskiego domu, czyli stworzenie wielostronnych sojuszy.

Bliska zagranica - państwa które wchodziły w skład byłego ZSRR z wyjątkiem państw bałtyckich, strefa dawnych wpływów rosyjskich.

Ustawa federalna z 1992 roku definiuje bezpieczeństwo narodowe jako stan gwarantujący zachowanie żywotnych interesów jednostki, społeczeństwa , państwa, a także ochronę przed zagrożeniami wew. i zew.

Koncepcja bezpieczeństwa Rosji jest wykładnia poglądów państwa w zakresie bezpieczeństwa. przedstawia punkt widzenia państwa ma wartości i interesy, realne i potencjalne zagrożenia wobec nich oraz sposoby ich obrony przed tymi zagrożeniami. Prezentuję ocenę politycznej geostrategicznej pozycji państwa w świecie, jego sojuszników, partnerów i ewentualnych wrogów, narodowe wartości i cele przez skalę wew. i zew. zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego.

Zagrożenia wewnętrzne :

zagrożenia zewnętrzne:

Koncepcja definiuje interesy narodowe Rosji w sferach ekonomicznej, wewnątrzpolitycznej, socjalnej, międzynarodowej, informacyjnej, wojskowej, pogranicznej i ekologicznej. Interesy obywateli polegają na realizacji konstytucyjnych praw i wolności, na zapewnieniu bezpieczeństwa osobistego, na zwiększeniu jakości i poziomu życia, na fizycznym, duchowym i intelektualnym rozwoju człowieka i obywatela. Interesy społeczeństwa dotyczą umocnienia demokracji, ustanowienia państwa prawnego i socjalnego, osiągnięcia i podtrzymania społecznej zgody oraz duchowego odnowienia Rosji. Interesy państwa polegają na nienaruszalności ustroju konstytucyjnego, suwerenności i całości terytorialnej Rosji, na politycznej, ekonomicznej i socjalnej stabilności, na bezwzględnym zapewnieniu praworządności i utrzymaniu porządku prawnego, na rozwoju równoprawnej i wzajemnie korzystnej współpracy międzynarodowej. Za jeden z ważniejszych aspektów interesów narodowych Rosji uznaje się ochronę przed terroryzmem, w tym terroryzmem międzynarodowym.

Zagrożenia dla interesów narodowych Rosji widzi się zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz kraju. Są wśród nich: stan własnej ekonomiki, nieprawidłowości w organizacji władzy państwowej i społeczeństwa obywatelskiego, socjalno-polityczna polaryzacja społeczeństwa rosyjskiego i kryminalizacja stosunków społecznych, wzrost przestępczości zorganizowanej i zwiększenie skali terroryzmu, zaostrzenie sprzeczności narodowościowych i stosunków międzynarodowych.

Koncepcja szczegółowo charakteryzuje działania państwa w różnych sferach jego funkcjonowania, podkreślając szczególne znaczenie sfery ekonomicznej. Dużo miejsca poświęca się sprawom bezpieczeństwa wewnętrznego. Co do bezpieczeństwa militarnego, to podkreśla się, że Rosja bierze pod uwagę użycie sił zbrojnych wychodząc z następujących zasad:

Podstawę systemu bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej stanowią organy, siły i środki bezpieczeństwa wykonujące zadania o charakterze politycznym, prawnym, organizacyjnym, ekonomicznym, wojskowym i innym, ukierunkowane na zapewnienie bezpieczeństwa osób, społeczeństwa i państwa. W formułowaniu i realizacji polityki bezpieczeństwa narodowego Rosji główną rolę spełniają: Prezydent, Zgromadzenie Federacyjne, Rząd, Rada Bezpieczeństwa, federalne organy władzy wykonawczej, organy władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej.

Doktryna wojenna - rozwija założenia koncepcji bezpieczeństwa w sferze militarnej. Całościowo ocenia sytuacje wojskową polityczna oraz przedstawia strategiczna prognozę sytuacji wojskowej. Została zaprojektowana z myślą o okresie transformacji, ustanowienia państwowości i wprowadzenia reform demokratycznych i uformowania nowego systemu stosunków międzynarodowych

Nowa z 2000 roku podkreśla ze Rosja nie jest zainteresowana rywalizacją militarną, nie posiada środków do jej prowadzenia. Zakłada ze nie będzie potrzeby użycia sił zbrojnych przeciwko jakiemuś państwu, oprócz przypadku indywidualnej lub zbiorowej samoobrony w sytuacjach zbiorowego napadu na Rosję jej obywateli, terytorium, siły zbrojne czy sojuszników.

Zagrożenia:

Siły zbroje FR powstały na basie sił zbrojnych ZSRR, które zostały przejęte pod rosyjska jurysdykcję wyróżniamy:

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
5 LIDDELL HART, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
OGÓLNA TEORIA STRATEGII, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
14 MOLTKE Star, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
Literatura I rok I semestr, Strategie Bezpieczeństwa Narodowego konwers.
2012 nr 22 Nowa Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy (komentarz)
STRATEGIA BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO
10 MAO TSE TUNG, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
CHARAKTERYSTYKA STRATEGII BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO POLSKI
S. Koziej Strategie bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z 2003 i 2007 roku, bezpiec
2 CLAUSEWITZ, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
Strategia Obronna RP z 2000 r., strategia bezpieczeństwa narodowego
Mao Tse-Tung, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
PRZEGLĄD KONCEPCJI STRAT. PAŃSTW I ORGANIZACJI M.NAROD., semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodo
25 MODELSKI, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
21 KUKIEL, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
16 Liddell Hart, semestr II, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Materiały od wykładowcy
WAŻNY - Syllabus AON 2010 - Strategia bezpieczeństwa narodowego, semestr II, Strategia Bezpieczeństw
2012 nr 22 Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy „Ukraina w zmieniającym się świecie”

więcej podobnych podstron