Marta Kempa Gr I
Uzależnienie - nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. W praktyce określenie to posiada kilka znaczeń.
W języku potocznym termin "uzależnienie" jest stosowany głównie do osób, które nadużywają narkotyków, leków (lekomania), alkoholu, czy papierosów. W szerszym kontekście może odnosić się do wielu innych zachowań, np. gier hazardowych, oglądania telewizji, internetu, czy seksu. Są to uzależnienia często mniej znane i opisane, nie zawsze nawet określane w oficjalnych klasyfikacjach chorób
Alkoholizm - jest to choroba chroniczna (alkoholikiem jest się do końca życia, mimo zerwania z nałogiem) i postępująca - jeśli nie podejmie się leczenia i nie utrzyma abstynencji
Uważaj, gdy:
pijesz pomimo szkód spowodowanych przez picie
jednorazowo wypijasz większe ilości płynów zawierających powyżej 100 gramów alkoholu etylowego (5 dużych piw lub jeden litr wina, lub ćwierć litra wódki)
regularnie codziennie wypijasz więcej niż 20 gramów alkoholu etylowego
(2 piwa lub dwie lampki wina lub kieliszek 50 g wódki) lub gdy zaczyna dzień od picia alkoholu (np. poranne piwo)
używasz alkoholu do usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (na kaca)
pijesz alkohol w samotności oraz w sytuacjach, gdy odczuwasz zmęczenie, dolegliwości fizyczne, smutek i cierpienie
zaniedbujesz obowiązki i zadania z powodu picia
masz trudności w przypominaniu sobie co się działo poprzedniego dnia w sytuacjach związanych z piciem
uśmierzasz przy pomocy alkoholu poczucie winy i wyrzuty sumienia z powodu czynów popełnionych pod wpływem alkoholu
kierujesz samochodem, motocyklem pod wpływem alkoholu
reagujesz napięciem i rozdrażnieniem w sytuacjach utrudniających kontakt z alkoholem lub wobec postulatów ograniczenia picia zaprzeczasz, że masz problemy z alkoholem
dostajesz od innych ludzi sygnały sugerujące ograniczenie ilości lub powstrzymanie się od picia
Leczenie - Psychoterapia to podstawa leczenia alkoholizmu. To psycholog, często ze wsparciem ze strony psychiatry, musi przekonać alkoholika do tego, że warto zerwać z nałogiem i zachować abstynencję. Bez odpowiedniej motywacji nie ma co liczyć na sukces. Terapeutami są też często tzw. trzeźwi alkoholicy, którzy sami przeszli drogę zmagania się z nałogiem. Są dobrym przykładem, a za takim chętnie się idzie. Ważne są także grupy wsparcia, np. kluby AA.
Uzależnienie od Internetu (siecioholizm) staje się coraz poważniejszym problemem społecznym. Dotyka przede wszystkim osoby mieszkające samotnie oraz nie mające stałego zajęcia.
Symptomy uzależnienia - ludzie, którzy korzystają dużo z Internetu czują dyskomfort, gdy próbują ograniczyć swój czas spędzony w sieci, a odebranie im - choćby na chwilę - dostępu do poczty elektronicznej byłoby prawdziwą katastrofą. Osoby mające dostęp do Internetu na uczelni lub w pracy zostają przy swoich komputerach wieczorami i w czasie weekendów. Trzeba ich wręcz odrywać od ekranu, wpadają wtedy w rozdrażnienie, niczym alkoholik, któremu odebrano kieliszek.
28-letni mieszkaniec Południowej Korei zmarł w wyniku niewydolności serca, która była skutkiem trwającej ponad 50 godzin gry w kawiarence internetowej. Poszkodowany wcześniej rzucił pracę po to żeby tylko móc pograć na swojej ukochanej grze. Przy komputerze siedział praktycznie bez przerw - wychodził tylko do toalety (kilkakrotnie również drzemał na rozkładanym łóżku przy komputerze). Po dwóch dobach zaniepokojona matka gracza poprosiła jego kolegów, by go odszukali - gdy dotarli do kawiarenki i spotkali pasjonata, zapowiedział im, że dokończy rozpoczętą właśnie partię i wraca do domu. Niestety, nie zdołał - w kilka minut później stracił przytomność i zmarł.
Siłą napędową patologicznego hazardu jest potrzeba przeżywania silnego napięcia, jakie pojawia się podczas gry. Wygrana zwiększa poczucie mocy i popycha do dalszej gry. Przegrana powoduje spadek szacunku do siebie i zmniejszenie poczucia kontroli oraz niejednokrotnie żądzę odzyskania straty a te z kolei stymulują do poszukiwania komfortu psychicznego w kolejnych grach. Paradoksalne jest to, że wielu hazardzistów jest bardziej zadowolonych z przegranej niż z wygranej, bowiem przegrana zmusza ich do odgrywania się i pozwala na dalsza grę, a tym samym umożliwia dalsze przeżywanie stanów napięcia. W efekcie osoba grająca, niezależnie od swojego stanu finansowego nie jest w stanie przerwać gry, bez względu na konsekwencje.
Leczenie hazardzistów w placówkach lecznictwa odwykowego - bardzo często hazard towarzyszy uzależnieniu od alkoholu lub narkotyków. Wtedy przyjmuje się pacjenta na oddział stacjonarny ze względu na te schorzenia.
Uzależnienie seksualne - uzależnienia od miłości, seksu i pornografii często nakładają się na siebie u jednego człowieka. Stanowić mogą znaczny problem dla człowieka uzależnionego wywołując poważne skutki osobiste i społeczne.
Objawy:
podejmowanie różnorodnych zachowań seksualnych bez względu na ryzyko, które się z nimi wiąże; zachowania seksualne mogą być bardzo różnorodne, np. fantazje seksualne, zaabsorbowanie myśli na podniecających obrazach, uprawianie seksu lub masturbacja.
nieumiejętność zaprzestania nadmiernych zachowań seksualnych pomimo różnych ubocznych konsekwencji
skłonność do poświęcania ważnych spraw rodzinnych, socjalnych, zawodowych lub rekreacyjnych dla swoich zachowań seksualnych,
ciągła potrzeba lub wysiłki do ograniczenia zachowań seksualnych, w większości osoby uzależnione od seksu są jednak niezdolne do powstrzymywania się
niezwykła ilość czasu spędzana na aktywności seksualnej,
prowadzenie podwójnego lub wielokrotnego życia.
Pomoc w leczeniu świadczą seksuolodzy, psychiatrzy oraz psychoterapeuci. W terapii stosuje się terapię indywidualną i grupową,
Shopoholizm to uzależnienie od zakupów, choroba XXI wieku. Objawia się tym, że osoba uzależniona nie może oprzeć się pokusie kupowania. Każdy stres, problem - jest „topiony” w wycieczce po hipermarkecie. Kupowanie stanowi formę ucieczki przed codziennymi problemami, smutkami, poczuciem samotności i niedowartościowaniem.
Objawy - Jeżeli główną rolą zakupów staje się rozładowanie napięć, negatywnych emocji i polepszenie humoru - można mówic o shopoholiźmie.
Jeśli stwierdzisz, że uzależnienie od zakupów jest Twoim problemem - rozważ następujące rozwiązania:
zrezygnuj z robienia zakupów w sklepach samoobsługowych (poproś kogoś o robienie zakupów, albo kupuj w małych sklepach)
rób listę zakupów i kupuj tylko to, co masz zapisane
Literatura:
Cz. Cekiery „Ryzyko uzależnień” Lublin 1994r.
Domżał-Drzewicka Renata, Ścibior Amelia, Kaźmierak Halina „Uzależnienia a rodzina. Wybrane zagadnienia” Wyd. MAKmed 2005r
Bohdan T. Woronowicz. "Na zdrowie! " Wydawnictwo: Media Rodzina; wyd. 2001r
B.T. Woronowicz „Alkoholizm jako choroba” PARPA, Warszawa 1995
1