ROZLICZENIA BANKOWE 08-03-03

Rozliczenia bankowe dzielimy na:

• proste - operacje w tym samym banku - wpłata, wypłata

• złożone - związane z operacjami między dwoma bankami - przelewy krajowe, zagraniczne

Działanie banku to:

• zapewnienie obiegu dokumentów

• rozliczenie finansowe - płatności - problem: duża liczba rozliczeń

Problemy w bankach:

1. subiektywne - faktycznie zawinione przez bank, np.:

• problem kadrowy - informatycy nie znają się na ekonomii i finansach

• problemy inwestycji w sprzęt

2. obiektywne - problemy techniczne wynikające z sytuacji, np.:

• zasilanie - spadki mocy napięcia

• satelita - zakłócenia pogodowe

• światłowody - brak lub mała liczba

Historia rozliczeń bankowych:

• W Uch nad Eufratem wykopane tabliczki gliniane z rozliczeniami bankowymi

• Świadectwa depozytowe

• Sejf główny - potrzebnych jest 3 pracowników do jego otwarcia.

FORMY ROZLICZEŃ:

1. papierowa

• plusy - większa wiarygodność - podpisy, badania grafologiczne

• dokumenty powszechnie stosowane

• minusy - zbyt kosztowna

• wypełnienie dokumentu papierowego trwa dłużej niż elektronicznego

• masa papieru jest zbyt duża - problemy z archiwizacją

2) elektroniczna - jest mało wiarygodna. Formy zabezpieczeń:

• zabezpieczenie kodowe (PIN, Hasło)

• token - generator haseł, za każdym razem zmienia się hasło

• podpis elektroniczny

ROZLICZENIA BANKOWE 15-03-03

Bankowość elektroniczna

Zalety bankowości elektronicznej :

• szybki przepływ - sprawniejsza obsługa klienta

- sprawozdawczość i kontrola ( merytoryczna , formalna ) - łatwa analiza

• podnoszenie alarmów w przypadku zagrożenia banku ( np. dźwiękowy, automatyczne wydruki )

- informacje o nieprawidłowościach, np.: brak spłaty kredytu

- operacje pozabankowe - istnieje łączność z klientem, który realizuje operacje

Bankowość poza bankiem ( dzięki bankowości elektronicznej ) tzn. klient może komunikować się z komputerem bankowym.

Formy komunikacji:

# bankomaty i ATM (PKO BP - 1700) - funkcje bankomatów:

• wypłata gotówki

• wpłata gotówki na określone konto

• wydruki z konta

• „doładowanie” telefonów komórkowych

• spłata karty kredytowej

# homebanking ( bankowość domowa ) - połączenie za pomocą modemu - pozwala na:

• wyciąg z konta

• informacje od banku, np. stopy %, opłaty,

• przelewy

Bankowość internetowa - operacje bankowe dokonywane przez klienta za pośrednictwem internetu.

Funkcje:

• informacje o banku, o dokumentacji

• informacje o rachunku

• przelewy

• przelewy zagraniczne

• zamówienie: książeczki czekowej, karty płatniczej

Bankowość elektroniczna za pomocą telefonu komórkowego:

• SMS-y (np. o saldzie)

• Przeglądarka WAP

Nie można jednak na razie prowadzić korespondencji z bankiem.

Bankowość internetowa - realizacja operacji bankowych za pośrednictwem Internetu (komputer, przeglądarka internetowa, kody, hasło)

Bankowość elektroniczna - system połączeń klienta z komputerem bankowym za pomocą którego możemy dokonywać różnych operacji.

Token - aparat służący do zatwierdzania, weryfikacji.

Banki wirtualne - istnieje w rzeczywistości komputerowej, ale teraz stały się zwyczajnymi placówkami w których są pracownicy, a nie tylko komputery. Powstały w okresie 1995-96 w Szwecji.

Zalety:

• oszczędność czasu i pieniędzy

• zmniejsza obciążenie banku

• pokazanie klientowi, że może bez problemu korzystać ze swoich pieniędzy.

Wady:

• nie można bezpośrednio wypłacić pieniędzy

• wzrastające realne koszty obsługi konta klienta

ROZLICZENIA BANKOWE 29-03-03

Trzy typy rozliczeń:

1. wewnątrzbankowe - przekazywane w ramach tego samego banku, np. między oddziałami

2. międzybankowe krajowe - pieniądze są przelewane między różnymi bankami

3. rozliczenia zagraniczne - pieniądze są przekazywane na zagranicę lub z zagranicy (przeliczanie waluty po kursie)

Regulacje dotyczące rozliczeń bankowych:

• Ustawa Prawo Bankowe

• Zarządzenia regulujące techniczną stronę rozliczeń

• Zarządzenia wewnątrzbankowe

• Ustawa Prawo Bankowe z 29.08.1997r. z późn. zmianami; nowelizacja ustawa z dn. 23.08.2001r.

• Ustawa poświęca dużo miejsca rozliczeniom bankowym. Zarządzenia wydaje NBP - reguluje rozrachunki krajowe i zagraniczne.

Prawo Bankowe na temat rachunków:

• rachunki bieżące

• rachunki lokat terminowych

• rachunki pomocnicze - dla przedsiębiorstw

• rachunki oszczędnościowe - dla os. fizycznych, np.: szkolna kasa oszczędności

Miesiąc bankowy = 30 dni

Rok bankowy = 365 dni

Bank z zysku brutto tworzy rezerwy, jeśli zostanie jeszcze jakiś zysk to płaci podatek 28% do Skarbu Państwa (tak jak przedsiębiorstwa)

Podpisując umowę dostajemy numer konta.

Umowa składa się z 2 części: umowy właściwej i regulaminu.

Umowa musi spełniać wymogi zawarte w Ustawie: strony umowy, czas trwania, waluta, wysokość oprocentowania oraz warunki zmiany oprocentowania, sposób kapitalizacji odsetek, zakres odpowiedzialności banku za rozliczenia, bank ponosi odpowiedzialność za szkody, warunki rozwiązania umowy lub zamknięcia rachunku.

Przy wszelkich zatargach ma znaczenie podpisana umowa - przy małych sumach jest Sąd Arbitrażowy, bank nie ma prawa do odwołania wyroku, klient może się odwołać.

Nowelizacja Prawa Bankowego wprowadza zasadę, że w umowie muszą znajdować się wszystkie opłaty i prowizje klienta na rzecz banku.

Likwidacja rachunku przez bank:

• jeśli jest tak postanowione w umowie

• jeśli przez 5 lat nie było zmiany na koncie.

Rachunki bieżące są terminowe lub bezterminowe.

Klient może w każdej chwili pobrać pieniądze bez straty w oprocentowaniu. Rachunki bieżące są niskooprocentowane.

Nie ma wieku minimalnego na posiadanie konta. Są ograniczenia jeśli chodzi o wpłaty i wypłaty, trzeba mieć minimum 13 lat., chyba że opiekun przeciwstawi się tej decyzji.

Tajemnica bankowa - wszystkie operacje bankowe między bankiem a klientem są objęte tajemnicą.

Dwa podstawowe wyjątki dot. tajemnicy bankowej:

1. instytucje przymusu i nadzoru jeśli trzeba wyjaśnić sprawy związane z rachunkiem (prokurator, sędzia, urząd skarbowy)

2. tajemnica bankowa w ramach systemu bankowego - nie ma żadnej tajemnicy - można przekazywać wszelkie informacje. Bank może przekazać te informacje do: NBP, Nadzorowi Bankowemu.

Rachunki bieżące - cele:

• rozliczenia

• rezerwy

Bank pozyskał pieniądze z rachunku, część pieniędzy odprowadza nieodpłatnie w ramach rezerwy obowiązkowej do Banku Centralnego (obecnie 4,5%)

Bank odprowadza 20% zysku w postaci podatku, a 80% klientowi. Klient w końcu otrzymuje mniehsze oprocentowanie.

ROZLICZENIA BANKOWE 05-04-03

Lokaty terminowe

	Bank A	Bank B
Rachunek bieżący	0,5 %	1,5 %
1 miesiąc	1 %	2 %
6 miesięcy	4 %	5 %
12 miesięcy	6 %	4 %

Bank A - bank słaby, potrzebujący pieniędzy na długi okres

Bank B - bank w stabilnej pozycji, zdrowo rozwijający się.

Kapitalizacja - warunki:

1. odsetki są dopisywane do kapitału

2. odsetki za następne okresy są naliczane od tak zwiększonego kapitału.

Im więcej okresów kapitalizacji tym większy efekt.

Oprocentowanie

1. stała stopa % - w czasie trwania umowy bank nie może zmienić oprocentowania. Ale po upływie terminu bank może zmienić oprocentowanie. Klient jest powiadamiany przez ogłoszenie tego faktu w gazecie ogólnopolskiej lub wysyłając powiadomienie do klienta.

2. zmienna stopa % - bank może zmienić wysokość oprocentowania ale musi o tym fakcie powiadomić klienta.

Klient ma prawo wycofać pieniądze. Jeżeli tego nie zrobił oznacza to, że zgadza się na takie warunki.

Rozliczenia przy rachunkach terminowych - zrywamy umowę i następuje wypłata.

Depozyty dynamiczne - oprocentowanie rośnie wraz z wydłużaniem się okresu depozytu. Jest to depozyt bezterminowy. Opłaca się to klientom, którzy mają nadwyżki na czas nieoznaczony.

Lokaty rentierskie - oprocentowanie jest wypłacane w trakcie trwania depozytu w określonych terminach np. co miesiąc. Przy wypłacie depozytu dostajemy tylko kapitał i oprocentowanie za ostatni okres, najczęściej miesiąc.

Książeczki oszczędnościowe

1. zwykłe

• książeczki lokat bieżących

• książeczki depozytów terminowych

Pieniądze z książeczki można przelać na określony ror

2. specjalne tj. na określony cel, np.: książeczki mieszkaniowe

Rachunki dewizowe - prowadzone w obcych walutach. Oprocentowanie jest inne da każdej waluty i jest zawsze bardzo niskie. Mała część operacji dewizowych to kredyty. Banki najczęściej pozyskane pieniądze w walucie obcej odsprzedają pozyskane złotówki i jak upływa termin depozytu odkupują te waluty. Niektóre banki inwestują, np. kupują papiery za granicą.

Kredyty

Kredyty mogą być udzielane poprzez:

• Rachunek bieżący

• Rachunek kredytowy

Znaczna część kredytów jest realizowana w sposób bezgotówkowy, tzn. bank opłaca faktury. Rozliczenia w tej sytuacji są bardzo złożone. Dlatego otwiera się rachunek kredytowy na którym są zapisane wszystkie wpłaty i wypłaty.

Typy kredytów w rachunku bieżącym:

1. bezumowny kredyt - debet. Ale taki kredyt jest wysoko oprocentowany i ma niską kwotę, zależy od salda wpływów

2. umowny - na podstawie umowy podpisanej z bankiem. Umowa ta określa limit kredytu i czas na jaki jest udzielany.

100% kredytu -> 4,5% trafia do NBP jako rezerwa = 95,5% tym dysponuje bank.

UPADEK BANKU:

BFG - ma bronić systemu bankowego. 2/3 pieniądza w banku to pieniądze od ludzi mało i średniozamożnych.

1000 euro - 100%

do 20000 euro - 90%

ponad 20000 euro - 0%

Rozliczenia gotówkowe

4 1

• 2

Wpłaty:

1. do kasy banku

2. do bankomatu

• wpłacanie do bankomatu i to jest odpowiednio księgowane i przelewane na konto

• do bankomatu wrzucamy kopertę bankową. Obecnie jest około 100 takich bankomatów.

3. wrzutnie - gdzie wrzucane były kasetki z pieniędzmi.

4. Kasy samochodowe in. Sklepowe. Banki przyjeżdżają do sklepu, odpowiednio uzbrojeni ochroniarze pobierają te pieniądze.

ROZLICZENIA BANKOWE 12-04-03

Wycofanie banknotów zużytych i banknotów wskazanych serii - banki mają obowiązek ich wycofania na polecenie NBP.

Banknoty w paczki - paczki w wiązki - wiązki w worki

Banki sortują pieniądze - zajmują się tym zespoły sortowników. Sortują je 3 osoby.

Zasady liczenia - liczenie na pierwszą rękę - liczy i dzieli w paczki po 100 banknotów jednego nominału. Paczki liczy się w wiązki (tj. po 10 paczek). Wiązki łączy się w worki po 20 wiązek.

Zużyte banknoty oddaje się do NBP i NBP daje nowe.

Przechowywanie i transport - reguluje NBP. Przechowywanie i transport to 120 krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jest to ok. 200 tys. Zł.

Transport pieniędzy - do 60 tys. Bank może je transportować jak chce. Od 3/10 do 1 jednostki obl. musi być do ochrony jedna osoba. Ponad 1 jednostkę obliczeniową musi być transportowane przez odpowiednie pojazdy. Ponad 20 jednostek - musi być pojazd specjalny i konwojenci.

Zabezpieczenie banknotów:

1. papier - zwykle z bawełny włóknistej

2. znaki widne

3. literki na znaku wodnym

4. nitki

Pranie pieniędzy - włączanie do legalnego obiegu pieniędzy pochodzących z przestępstw i innych źródeł nielegalnych.

W Polsce wprowadzono obowiązek rejestrowania wszystkich transakcji przekraczających 10 tys.Euro. wprowadzono też obowiązek informowania Nadzoru Bankowego i prokuratury o dużej ilości drobniejszych wpłat. Bank ma obowiązek identyfikowania tożsamości klienta.

Rozliczenia Bezgotówkowe Krajowe

Polecenie przelewu - składka do banku kupującego. Bank przelewa środki do banku sprzedającego na konto sprzedającego. Później bank informuje sprzedającego o dokonaniu przelewu.

Polecenie zapłaty - to rozkaz wydany przez klienta bankowi o zapłacenie za faktury wystawione przez dane przedsiębiorstwo za wykonanie danej usługi.

Obrót czekowy - uczestnicy obrotu - wystawca (trasant), płatnik (trasat), beneficjent.

Rodzaje czeków:

• imienne

• na okaziciela

• gotówkowe (kasowe)

• rozrachunkowe

Protest czeku - protest sporządza notariusz na wniosek wystawcy czeku.

ROZLICZENIA BANKOWE 26-04-03

ROZLICZENIA BANKOWE 10-05-03

Rozrachunki wewnątrzbankowe:

1. Rozrachunki wewnątrzbankowe - nie pociągają za sobą konieczności rozrachunków międzybankowych, bo nie zmienia się ilość pieniędzy w danym banku.

2. Rozrachunki międzybankowe - musi nastąpić obieg dokumentacji, musi nastąpić finansowe rozwiązanie transakcji między bankami.

Krajowa Izba Rozliczeniowa - w każdym regionie Polski ma ona swój oddział: Bankowa Regionalna Izba Rozliczeniowa.

1. SYBIR - system dokumentacji papierowej. Przepływ dokumentacji papierowej odbywa się transportem kolejowym.

2. ELIXIR - elektroniczny przepływ dokumentacji, w 48h, chyba że są złe warunki pogodowe.

3. SYSTEM MIESZANY - wychodzi dokumentacja papierowa, ale w oddziale jest już wysłane drogą elektroniczną.

Krajowa Izba Rozliczeniowa wylicza saldo płatności pomiędzy bankami, wydaje rozkaz płatności NBP. Jeden bank płaci ze swojego konta w NBP na konto innego banku w NBP wartość rozliczeń. Gdy na rachunku zostaje za mało pieniędzy bank musi dopłacić na swoje konto w NBP pewną kwotę.

Dereglamentacja rozliczeń - zasady po kolei są znoszone.

Prawo dewizowe - ostatnie pochodzi z 1999r. odpowiedzialny za rozliczenia zagraniczne jest NBP. Większość rozliczeń zagranicznych przechodzi przez banki bezgotówkowo. Co jakiś czas część sald jest transferowana w formie gotówkowej. Zazwyczaj pieniądze leżą w tym samym miejscu tylko zmieniają właścicieli.

SWIFT - międzynarodowy system rozliczeniowy, duże wpisowe i co roku składka.

W świecie jest ok. 300 tys. Banków, co roku kilkaset nowych powstaje i ok. kilkuset upada. Gdy bank upada, to bank który w nim zainwestował nie dostaje nic.

Rozliczenia między bankami zagranicznymi.

Co decyduje o wyborze:

• Selekcja

• Umowa banku - korespondenta. Umowa ta przewiduje rozwinięcia techniczne transferu pieniędzy, kontrolę finansową, rachunki bankowe NOSTRO i LORO.

NOSTRO - rachunek nasz w banku zagranicznym

LORO - rachunek zagraniczny w naszym banku.

Na obu tych rachunkach musza znajdować się określone kwoty pieniędzy. Bank może wycofać pieniądze ale naraża się na proces

Banki które maja korespondentów są pośrednikami. Umowa banku korespondenta daje bezpieczeństwo i zaufanie.

SWIFT aby było bezpiecznie wymaga:

Ograniczonej liczby pracowników

Specjalnie zabezpieczone pomieszczenia

Specjalne zabezpieczenia przekazów płatności (wysyła się faxem po odpowiednim zakodowaniu). To wszystko przesyłane jest przez Centrum Generalne SWIFT-u. gdy coś jest nie tak alarmuje się policję, prezesa NBP, prezesa banku.

ROZLICZENIA BANKOWE 17-05-03

Złotówki / dewizy

Złotówki Dewizy

Polecenie przelewu na zagranicę

Polecenie zapłaty na zagranicę

Polecenie wypłaty na zagranicę - wykonanie przez bank polecenia klienta wypłacenia lub zapisania

na rachunku określonej kwoty pieniężnej.

AKREDYTYWA - jest pisemnym zobowiązaniem banku importera do wypłacenia exporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar.

Importer zwraca się z wnioskiem do swojego banku o udzielenie mu akredytywy dokumentowej.

We wniosku zawierają się dane: specyfikacja dostarczanego towaru, wartość akredytywy, sposób pokrycia akredytywy, informacje o exporterze i jego banku.

Bank importera otwiera akredytywę w banku exportera (gwarantując zapłatę za towar) jeśli zostaną spełnione warunki.

Akredytywa dokumentowa - polega na tym, że płatności następują po weryfikacji dokumentacji towaru, bez sprawdzenia samego towaru.

Dokumentacja towaru:

• Dokumenty przewozowe - konosament

• Faktura

• Polisa ubezpieczeniowa

Jeśli dokumenty odpowiadają warunkom akredytywy, to bank wypłaca exporterowi należność (z konta importera).

Jeśli dokumenty nie spełniają warunków akredytywy, to bank importera nie przekazuje pieniędzy, lecz zwraca się do importera po instrukcje. Spory są rozstrzygane między importerem a exporterem.

Akredytywa jest najdroższa umową - bank pobiera opłaty i prowizje związane z otwarciem akredytywy, często też udziela kredytów na sfinansowanie transakcji importowej.

Akredytywę stosują klienci, którzy nie maja zaufania do swoich kontrahentów. Pełne zaufanie mają zaś filie tych samych koncernów, które od bardzo dawna ze sobą współpracują.

INKASO DOKUMENTOWE

(1) (6) (4) (3)

(5)

(2)

Inkaso - polega na pobraniu przez bank należności klienta w zamian za wydanie dokumentów, dzięki którym importer może przejąć przywieziony towar. Również może być inkaso wekslowe.

1. Exporter przesyła dokumenty handlowe do swojego banku

2. Bank exportera przesyła dokumenty do banki importera

3. Bank importera przekazuje dokumenty importerowi

4. Importer wykupuje w banku dokumenty (lub weksel)

5. Bank importera przesyła otrzymaną sumę bankowi exportera

6. Bank exportera przekazuje pieniądze dla exportera.

Za dokumenty można też płacić wekslem.

Weksel będzie miał rzeczywistą wartość, gdy bank dokona poręczenia (awalu); czyli jeśli importer nie zapłaci pieniędzy to musi to zrobić jego bank.

Bank importera przeyła weksel do banku exportera, a ten przelewa odpowiednią kwotę dla exportera i przejmuje korzyści z weksla.

Weksel jest dyskontowany, czyli opiewa na kwotę wyższą niż wynosi kwota zapłaty za towar. Taki weksel może bank exportera może zatrzymać do momentu wykupu albo z zyskiem odsprzedać innemu bankowi.

Problem z inkasem dokumentowym jest taki, że po przyjściu towaru importer może zwlekać z zapłatą (a towar leży nieodebrany).

Kiedy ta umowa jest podpisywana:

• Gdy obie strony ma ją do siebie zaufanie

• Gdy importer jest stroną silniejszą i wymaga inkasa

Zaletą inkasa są niższe koszty niż w przypadku akredytywy.

Funkcje weksla w rozliczeniach zagranicznych:

• weksel zabezpiecza uiszczenie należności przez importera, zwykle jest oznaczony awalem

• weksel przyspiesza upłynnienie należności przez dyskonto

• funkcja kredytowa. Importer nie płaci od razu za towar, dostaje go, sprzedaje i płaci za weksel.

FORFAITING - skup weksli terminowych bez prawa regresu do odstępującego weksel.

Skup dokonywany jest przez instytucje forfaitingową (najczęściej bank). nie można wystąpić przeciwko temu który odstąpił weksel (czyli exportera). Występujemy do importera lub awalisty (banku), który płaci za weksel.

(1)

(3)

(2) (4) (5)

(6)

(7)

1. Exporter wysłał do importera towar,

2. Importer składa weksel z prośbą o awal,

3. Importer przesyła weksel do exportera jako zapłatę,

4. Exporter sprzedał weksel instytucji forfaitingowej,

5. Exporter otrzymał pieniądze od instytucji forfaitingowej,

6. Instytucja forfaitingowa odczekała do terminu zapłaty weksla,

7. Bank importera wykupuje weksel,

8. Bank importera weźmie pieniądze z konta importera.

Korzyści:

1. Importer zapłacił później za towar, ale zapłacił więcej bo poniósł opłatę za awal oraz zapłatę za weksel, który ma wyższą cenę niż sam towar.

2. Instytucja forfaitningowa zarabia na transakcji, bo exporter sprzedaje im weksel za niższą cenę niż towar.

KARTA PŁATNICZA

Osoba fizyczna wyjeżdżając za granicę zabiera kartę płatniczą do pokrywania płatności.

PKO BP SA

BZWBK SA

W niektórych krajach dokonując płatności bank przelicza walutę miejscową na dolara a potem na złotówkę.

CZEK - w obrocie zagranicznym jest stosowany przez osoby prawne.

Czek bankierski - zlecenie udzielone zagranicznemu bankowi przez bank krajowy wypłacenia określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub wskazanej osobie.

Czek podróżny - AmericanExpress - emitowane na określone sumy.

Euroczeki - są emitowane przez banki różnych krajów współpracujące z Europay International razem z ujednoliconymi kartami gwarancyjnymi. Czeki tracą wartość na koniec każdego roku, są nieważne bez karty gwarancyjnej.

Gdy czek wystawione jest przez znany bank, to czek jest skupowany przez inny bank.

Czek uszkodzony jest przyjmowany do inkasa:

• bank wysyła fax do banku wystawcy z zapytaniem czy będzie płatność,

• po potwierdzeniu i opłaceniu następuje wypłata dla klienta.

Koszty inkasa ponosi klient.

Kurs walutowy - to jest cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej (np. kurs 1 USD = 4,15 PLN)

Kurs sztywny - ustanowiony przez władzę państwową, nie zmieniał się w długim okresie czasu, był oderwany od rzeczywistości.

Kursy zróżnicowane - kilka kursów - np. inny dla operacji handlowych a inny dla niehandlowych.

Kurs płynny - zmienia się pod wpływem podaży i popytu, codziennie może być inny. Przy kursie płynnym każdy bank może ustalać własny kurs.

NBP

Handel

i usługi

Przedsiębiorstwa

Ludność

KIR

KLIENT

BANK

BANK

KLIENT

BRIR

BRIR

Bank importera

Importer

Exporter

Bank exportera

Exporter

Bank exportera

Bank importera

Importer

Exporter

Importer

Instytucja forfaitingowa

Bank importera

Bankomat

Klient

CR zagraniczne

Akceptant

CR krajowe

---