Gałęzie prawa - opis, prawo cywilne


GAŁĘZIE PRAWA

Prawo konstytucyjne zawiera normy określające zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, kompetencje podstawowych instytucji państwa i relacje między nimi oraz katalog wolności, praw i obowiązków jednostki (obywatela).

Prawo administracyjne materialne stanowi zespół norm regu­lujących stosunki społeczne powstałe w toku administracyjnej dzia­łalności władzy publicznej, a zwłaszcza władzy państwowej. Organy prowadzące w imieniu władzy państwowej działalność administracyj­ną noszą nazwę administracji publicznej. W jej ramach wyodrębnia się administrację państwową (rządową), działającą w imieniu i na rachunek państwa (władzy centralnej) oraz administrację samorządową, działającą w imieniu jednostek samorządowych.

Prawo administracyjne formalne (tzw. postępowanie admi­nistracyjne) jest zespołem norm określających, w jaki sposób należy postępować przy stosowaniu prawa administracyjnego materialnego. Chodzi zwłaszcza o normy nakładające określone obowiązki na organ administracji oraz zapewniające określone prawa stronom postępowa­nia administracyjnego.

Prawo finansowe to gałąź prawa, związana ściśle z prawem kon­stytucyjnym i prawem administracyjnym. Normy przynależne do tego działu prawa regulują stosunki społeczne, powstałe na tle urzeczy­wistniania władczych uprawnień organów finansowych administracji. Określają gospodarkę pieniężną państwa (tj. sposób gromadzenia, dys­trybucji i wydatkowania środków pieniężnych). Regulują tryb działa­nia organów finansowych. Prawo finansowe, ze względu na swój rozległy zakres przedmio­towy (np. prawo budżetowe, prawo podatkowe, prawo bankowe etc.) nie zostało skodyfikowane. Ogół jego norm (podobnie jak w ramach innych gałęzi prawa) można podzielić na: prawo materialne i prawo formalne.

Prawo karne stanowi zespół norm określających, które czyny - ze względu na ich społeczne niebezpieczeństwo - są przestępstwa­mi, jakie kary powinny być stosowane za ich popełnienie i według ja­kich zasad wymierzana jest odpowiedzialność karna. Normy tej ga­łęzi określają również procedurę postępowania w sprawach karnych rozstrzyganych przez sądy. Wyodrębnia się: prawo karne materialne i prawo karne procesowe.

Prawo karne materialne określa zasady odpowiedzialności kar­nej, formy popełniania przestępstw, wyłączanie odpowiedzialności karnej, wymiar oraz zasady wykonywania kary. Podstawowym źród­łem prawa karnego materialnego jest kodeks karny (kk.), w którym wyodrębniona została część ogólna, część szczególna (określająca poszczególne typy przestępstw) i część wojskowa. Poza nim istnieje szereg innych ustaw, mających charakter źródeł prawa karnego ma­terialnego (np. ustawa karna skarbowa). Podstawową funkcją pra­wa karnego materialnego jest zwalczanie przestępstw uznawanych za szczególnie niebezpieczne dla interesu społecznego. Funkcja ta reali­zowana zostaje poprzez ustanowienie sankcji karnych za dany czyn, stosowanie środków karnych, wykonywanie kar.

Prawo karne formalne (inaczej: prawo postępowania karnego) to ogół norm określających postępowanie przy stosowaniu norm pra­wa karnego materialnego. Normy te określają porządek postępowania, zmierzający do ustalenia winy lub niewinności oskarżonego. Tworzą również system gwarancji praw oskarżonego w toku procesu. Wyzna­czają rolę stron procesowych oraz organów powołanych do jego pro­wadzenia. Normują formy postępowania, zasady wykonywania wy­roków karnych oraz środki odwoławcze od wyroków. Podstawowym źródłem prawa karnego procesowego jest kodeks postępowania kar­nego (kpk.).

Prawo cywilne to gałąź prawa regulująca stosunki cywilno­prawne i sposób dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w związku z trudnościami wynikłymi w trakcie ich realizacji. W ramach tej gałęzi wyodrębnia się: prawo cywilne materialne i prawo cywilne procesowe (prawo postępowania cywilnego).

Prawo cywilne materialne odnosi się do bardzo szerokie­go zakresu stosunków społecznych. Obejmuje normy, które regulu­ją w szczególności stosunki majątkowe, ale także takie, które są po­zbawione majątkowego charakteru; wiążą się z dobrami osobistymi jednostki (np. zdrowie, cześć, wolność, swoboda sumienia, tajemni­ca korespondencji, itp.). Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest kodeks cywilny (kc.).

Prawo cywilne formalne (prawo postępowania cywilnego) obej­muje normy regulujące postępowanie w tzw. sprawach cywilnych. Podstawowym źródłem prawa cywilnego formalnego jest kodeks po­stępowania cywilnego (kpc.).

Prawo rodzinne stanowi zespół norm regulujących osobiste i ma­jątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wy­nikające z przysposobienia, opieki i kurateli. Ta gałąź prawa wyro­sła przede wszystkim z prawa cywilnego materialnego. Przyczyną jej wyodrębnienia jest m.in. fakt, że stosunki rodzinne oparte są współ­cześnie głównie na więziach osobowych, a nie majątkowych.

Prawo gospodarcze wyrasta, podobnie jak prawo rodzinne, z prawa cywilnego materialnego. Jest to zespół norm regulujących za­sady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Normy te dotyczą m.in. zasad obrotu gospodarczego, określają status praw­ny przedsiębiorcy. W państwie demokratycznym konstytucyjną pod­stawą prawa gospodarczego są: zasada gospodarki rynkowej oraz za­sada wolności działalności gospodarczej.

Prawo pracy obejmuje normy regulujące stosunki pracy powsta­jące między pracownikiem a pracodawcą (zakładem pracy). województwa, organ powiatu i organ gminy.

Działalność ta jest bardzo rozległa, dlatego też prawo administra­cyjne materialne nie zostało skodyfikowane. Jego źródłami są licz­ne akty normatywne różnej rangi. Obejmuje ono m.in. normy, które określają strukturę organów administracji państwowej i zakres działa­nia ministerstw, centralnych urzędów oraz terenowych organów wła­dzy wykonawczej. Odznacza się charakterystyczną metodą regulowa­nia stosunków społecznych, tzw. metodą władczą, polegającą na tym, że organy administracji mogą w ramach swych kompetencji wydawać nakazy i zakazy zwane decyzjami administracyjnymi.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pojęcie prawa rzeczowego, prawo cywilne
wstęp do prawa rzeczowego, Prawo cywilne
podstawy prawa - mini, 6. PRAWO CYWILNE
Ograniczone prawa rzeczowe, prawo cywilne
PRAWA MAŁŻEŃSKIE, Prawo cywilne
Przejrzysty opis i wyjaśnienie terminów i instytucji prawa c, PRAWO CYWILNE
Prawo cywilne - opis terminów, Elementy Prawa
TEST Z PRAWA CYWILNEGO, Prawo cywilne
mala sciaga z prawa cywilnego, Prawo cywilne(1), Pr. cywilne
Prawo cywilne - ściąga spadkowe, Elementy Prawa
charakterystyka prawa cywilnego, Prawo cywilne(15)
3. Konspekt prawo karne procesowe, ochrona osób i mienia, Blok prawny, Sktyp z prawa karnego, admini
prawo cywilne, 4. Podstawowe zrodla prawa, Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół norm prawny
Prawo cywilne, Zagadnienia z cz ci og lnej prawa cywilnego u prof, Zagadnienia z części ogólnej praw

więcej podobnych podstron