Korektor składu

Kod klasyfikacji: 414203

Rozdział klasyfikacji: Nauczanie, wychowanie i działalność kulturalna

Klasa klasyfikacji: Dziennikarstwo i praca wydawnicza

Zadania i czynności

Głównym celem pracy korektora jest eliminowanie błędów i odchyleń od zaadiustowanego i podpisanego do druku maszynopisu (tekstu przygotowanego do druku pod względem stylistycznym, ortograficznym i graficznym), które mogą powstać w procesie składu i druku, kiedy autorski tekst po redakcji przybiera formę książki, artykułu w czasopiśmie, broszury, akcydensu lub innej publikacji.

Zadania korektora obejmują czytanie odbitek korektowych i porównywanie ich zgodności z tzw. podstawy, czyli w wypadku pierwszej korekty - z maszynopisem wydawniczym, a w wypadku korekt kolejnych z odbitkami korekt poprzednich pod kątem wprowadzenia wcześniej zaznaczonych poprawek. Sprawdzanie obejmuje tekst, materiał ilustracyjny, tabele, polecenia adiustacji technicznej.

Ilość korekt danego tekstu zależy od jego złożoności (np. czy zawiera różnorodny materiał ilustracyjny, skomplikowane wzory matematyczne, chemiczne lub fizyczne, wiele nazw i zwrotów obcojęzycznych), rangi i przeznaczenia (np. słowniki, encyklopedie, podręczniki) oraz liczby dostrzeżonych w pierwszej korekcie błędów wymagających poprawy.

Nie jest to reguła, ale praktykuje się także tzw. korekty rewizyjne wybranych stron z błędami po ostatniej korekcie oraz tzw. korekty erratowe wydrukowanych tekstów (w celu sporządzenia erraty).

Dostrzeżone błędy zaznaczane są w tekście specjalnymi znakami korektorskimi i wpisywane takimi samymi znakami wraz z poprawkami na marginesie odbitki korektowej. Każda strona po przeprowadzeniu korekty powinna być sygnowana, na całym tekście za? winna znaleźć się dyspozycja kierująca do druku (naświetlenia diapozytywów) lub kolejnej korekty po poprawieniu błędów.

Zawodowy korektor wykonuje w wydawnictwie lub innej instytucji tzw. korektę techniczną, której winna towarzyszyć także korekta autorska (wykonywana przez autora tekstu lub osobę przez niego upoważnioną) i korekta redakcyjna (wykonywana po przeprowadzeniu korekt technicznej i autorskiej przez redaktora merytorycznego danej publikacji). Właśnie do redaktora adresowane są ewentualne uwagi dotyczące opracowania merytorycznego i technicznego, zaznaczane w tekście i na marginesie odbitki korektowej - koniecznie obwiedzione ciągłą linią dla odróżnienia od zwykłych poprawek.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca korektora odbywa się w pomieszczeniach wydawnictwa lub redakcji czasopisma czy gazety, przy biurku. Jest to praca siedząca. Ponieważ korekta wymaga skupienia, miejsce pracy winno zapewniać spokój i ciszę. Miejsce pracy musi również być dobrze oświetlone oraz mieć odpowiednią przestrzeń do rozkładania maszynopisów i odbitek korektowych. Podczas pracy korektor winien mieć dostęp do słowników, encyklopedii i innych źródeł.

W wypadku korektora w czasopiśmie, szczególnie dzienniku i tygodniku, kiedy pracę trzeba wykonywać szybko, dostosowując się do harmonogramu i tempa prac redakcyjnych, musi on pracować w redakcji. W wypadku korektora w wydawnictwie możliwe i coraz częściej stosowane jest rozwiązanie polegające na pracy w domu, jeżeli ma tam odpowiednie warunki.

warunki społeczne

Zasadniczą część swojej pracy korektor wykonuje indywidualnie, chociaż możliwa jest także współpraca w parze, tzw. czytanie z lektorem, kiedy jedna osoba na głos czyta tekst postawy, druga zaś czytając cicho sprawdza zgodność odbitki korektowej.

Przyjmując zlecenie i przekazując swoje uwagi po dokonaniu sprawdzenia korektor ściśle współpracuje z innymi członkami zespołu redakcyjnego, przede wszystkim redaktorem prowadzącym, ale także redaktorem technicznym, sekretarzem redakcji (wydawnictwa), bywa że z autorem. Niezbędne jest, by w tym zespole precyzyjnie uzgadnia nie tylko stosowane znaki korektorskie, ale także zakres możliwych i pożądanych ingerencji, często wynikający ze specyfiki składanego tekstu.

warunki organizacyjne

Korektor zatrudniony etatowo najczęściej pracuje 8 godzin dziennie. W wydawnictwie książkowym są to na ogół stałe godziny pracy, podobnie jak w periodykach o mniejszej częstotliwości ukazywania się.

W dziennikach i tygodnikach godziny pracy dostosowane są do harmonogramu ukazywania się numeru, co często wymaga dyspozycyjności w określonych dniach popołudniami, wieczorami lub nawet w nocy.

W większych wydawnictwach i redakcjach w działach korekty pracuje więcej osób, które mogą mieć swą specjalizację przedmiotową oraz np. ustalony system dyżurów.

Wymagania psychologiczne

Korektor powinien wyróżniać się umiejętności skupienia na pracy, niezależnie od warunków, w jakich musi ją wykonywać. Ważna jest także cierpliwość, bowiem samodzielnie wykonywana praca może być monotonna. Musi cechować go staranność i dokładność, bo teksty powinny być korygowane słowo po słowie, a nawet litera po literze. Niezbędna jest przy tym znakomita znajomość języka (także obcego, jeżeli wykonuje korekty tekstów obcojęzycznych) oraz nawyk korzystania ze słowników i pomocy naukowych w razie najmniejszych wątpliwości. Niezwykle ważna jest spostrzegawczość oraz dobra pamięć, także wzrokowa, by podczas pracy mieć obraz całego tekstu oraz niezbędnych odwołań.

W pracy korektora bywa niekiedy problemem konieczność podporządkowania się rozwiązaniom redakcyjnym przyjętym wcześniej przez autora i redaktora i skupienie jedynie na korekcie odbitek bez ingerowania w tekst.

Korektor musi mieć wiadomość istotnego wpływu na ostateczny efekt prac redakcyjnych. Ta odpowiedzialność znajduje wyraz także w tym, że jego nazwisko obok nazwisk redaktorów winno się znajdować w odpowiednim miejscu na stronie redakcyjnej książki lub w stopce czasopisma.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca korektora należy do lekkich, mogą ją wykonywać nawet osoby starsze lub niepełnosprawne: niedosłyszące, z dysfunkcją kończyn dolnych, poruszające się na wózkach inwalidzkich.

Ponieważ wiąże się z długotrwałym i wnikliwym czytaniem nie zawsze należycie wyraźnych odbitek, najważniejsza jest sprawność wzroku. Należy także brać pod uwagę konieczność spędzania wielu godzin przy biurku prawie bez ruchu, co może prowadzić do zwyrodnienia układu kostno-stawowego.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Nie ma szkół przygotowujących do pracy w zawodzie korektora, chociaż można ukończyć specjalistyczne kursy organizowane np. przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek. Nie ma także formalnych wymagań dotyczących poziomu i kierunku wykształcenia, ale w praktyce preferowane są wyższe studia, najlepiej filologiczne. Niezbędne jest duże oczytanie, pożądana znajomość języków obcych (w redakcjach i wydawnictwach, które pracują nad tekstami obcojęzycznymi). W wydawnictwach o określonej specjalizacji atutem może być wykształcenie w danym kierunku.

Jeżeli wydawnictwo nie ma dużego zespołu pracowników i tym samym możliwości przyuczenia do pracy w zawodzie pod kierunkiem doświadczonych pracowników, co jest najlepszym sposobem sprawdzenia przydatności i zdobycia sprawności zawodowej, przy przyjmowaniu do pracy preferuje się osoby mające już doświadczenie. Często praktycznym sposobem weryfikacji przydatności do pracy jest zlecenie wykonania korekty konkretnego tekstu.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Awans w hierarchii zawodowej jest możliwy tylko w dużych firmach, gdzie można zostać kierownikiem działu korekty.

Dla niektórych korektorów awans zawodowy może oznaczać przejście na stanowisko redaktora, choć specyfika tego zawodu jest inna.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie korektora praktycznie nie istnieje górna granica wieku podjęcia pracy. Mając odpowiednie wykształcenie, oczytanie i pożądane predyspozycje psychofizyczne, można skutecznie konkurować na rynku pracy z młodymi kandydatami do zawodu.

Polecana literatura

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---