UKŁAD KOSTNO-MIĘŚNIOWY
WŁÓKNISTY
one nie poruszają się, znajdują się jako szwy głowowe u dorosłych, zbudowane są z tkanki włóknistej albo chrzęstnej
u dzieci otwarte, pozwala to np. na zmniejszenie obwodu czaszki noworodka - w trakcie porodu bardzo ważne
CHRZĘSTNY
jest w stanie poruszać się, spotykamy w kręgosłupie. Nie mają dużego zakresu ruchów, pozwalają nam jednak na zginanie się i skręcanie.
MAZIOWY
Charakteryzują się dużym zakresem ruchów
Stawy utworzone są z połączeń dwóch kości. Torebka stawowa łączy je, pozwalając na wykonywanie ruchów tego stawu .
Trzy rodzaje stawów maziowych
GŁÓWKA I PANEWKA
ruchomość, aż do 360°, np. staw ramienny, biodrowy
ZAWIASOWY
maksymalny zakres 90°, czasami przerost nadmierny, przykładem stawy palców, łokieć, kolano
STAW KŁYKCIOWY
zwykle więcej niż dwie kości w takim stawie ( kolanowy, żuchwowo-szczękowy, nadgarstkowy), zakres ruchów różny.
TERMINOLOGIA RUCHÓW STAWÓW
odwodzenie
przywodzenie
wyprostowanie
zginanie
pronacja i supinacja ( pronacja-, kiedy spody dłoni skierowane w dół, supinacja - dłonie skierowane do góry) = czyli nawracanie i odwracanie
zginanie boczne
skręcenie, rotacja
zginanie i prostowanie kręgosłupa ( skłon i wyprost)
skręcanie stawów ( rotacja biodra), stopy dośrodkowo, rotacja w stawie biodrowym, rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym, ruch wewnętrzny stóp, stopy na zewnątrz, główka skręca dośrodkowo = wewnętrzna rotacja biodra.
WYWIAD wg. OLD CART
czy doświadcza bólu w stawie
czy obrzęk
zaczerwienienie
uczucie gorąca
czy ruchy stawu ograniczone
czy zniekształcenie
czy kiedykolwiek doświadczył urazu stawu, czy bliskich kości
czy doświadczył bólu kręgosłupa, kiedy on się pojawił, w jakiej sytuacji poraz pierwszy np. podczas zginania
czy rozwinął się, trwa
czy jest stały, powracający
czy zmniejszył się, od chwili pojawienia
czy pacjent zastosował jakieś zabiegi, leczenie
czy ból powoduje ograniczenie aktywności życiowej ( sprzątanie, gotowanie)
czy pojawił się wcześniej
czy był leczony, jak był leczony
czy ból pogarsza się w zależności od pory dnia np. ból artretyczny (najgorszy rano, zmniejsza się po rozchodzeniu pacjenta)
OGLĄDANIE PACJENTA
w pozycji siedzącej lub stojącej ( obserwacja czy ciało symetryczne), dwie części ciała porównujemy je do siebie ( np. ręka do ręki )
oglądamy pacjenta, czy ramiona na tej samej wysokości, jeżeli może chodzić, prosimy o przejście ( ruchy stawów)
najpierw badamy górną część ciała ( wyprostowanie ramion nad głową, wyprostowanie boczne na plecy
staw barkowy, ruchomość, siła, płynność ruchów
wyprostowanie ramion, nawrócenie, odwrócenie, ruchy w nadgarstkach, przewodzenie, odwodzenie w łokciach, pięść - otworzyć dłonie = zaobserwować ruchy kończyny górnej
kończyny dolne, gdy chodzi, paluchy do środka i na zewnątrz, zgięcie kolana , zgięcie stawu kolanowego i skokowego, skręcenie stopy, przykucnąć = ćwiczenia dostosować do wieku pacjenta
sprawdzamy szyję, kręgosłup, zgięcie, wyprostowanie odcinka szyjnego, skręcanie, wyprostowanie, skręcanie doboczne ( uchem do ramienia)
zginanie, prostowanie kręgosłupa boczne, rotacja kręgosłupa
SIŁA MIĘŚNIOWA
- pacjent na krześle ( siła mięśniowa i zakres ruchów można badać razem)
siła kończyn górnych:
komenda-
odepchnąć moją rękę
przycisnąć moją rękę
- górna część ramienia
kolano do góry, w dół siła przeciwstawna
stopą pacjent pcha o rękę badanego
miesień kapturowy, mięśnie szyI
KRĘGOSŁUP
w normalnym kręgosłupie gdy mierzymy od ostatniego szyjnego do I piersiowego
( C 7 - Th 1) , rysujemy linię na dół, powinna przejść przez szparę pośladkową
normalnie krzywizna lędźwiowa i wypukłość klatki piersiowej kończąca się na szyi, normalna krzywizna = spłaszczone S
KIFOZA
nadmierne zaokrąglenie odcinka piersiowego, pogłębienie krzywizny piersiowej często w geriatrii = fizjologiczna zmiana ( „ wdowi garb”, kobiety - osteoporoza)
LORDOZA
zaakcentowana lordoza odcinka lędźwiowego ( nadmierne wygięcie)
osoby otyłe, by utrzymać brzuch, również w ciąży, 2-3 letnich dzieci)
SKOLIOZA
boczne skrzywienie kręgosłupa - patologia,
od odcinka piersiowego do lędźwiowego
dwa rodzaje:
ANATOMICZNA
gdy pacjent ma zmiany anatomiczne w kręgosłupie ( pierwotne), to powoduje asymetrie w postawie ciała
NIE ANATOMICZNA
np. gdy jedna noga krótsza, ciało dostosowuje postawę ciała, przekręca się w drugą stronę, = skolioza funkcjonalna
OBSERWUJEMY CZTERY OKOLICE BY SPRAWDZIĆ, CZY MA SKOLIOZĘ:
Nakreślamy linię od wyrostka kolczastego do szpary pośladkowej
Ręce na biodrach pacjenta, stojąc za nim, zgięcie do przodu, aby zaobserwować ( obniżyć poziom oczu do bioder )
pacjent powolnie rozprostowuje się , palcem wzdłuż kręgosłupa = wyczuć zmiany
Ułożenie dłoni na ramionach pacjenta, czy wysokość ramion równa ( gdy skolioza jedno ramie niżej)
Ręce do łopatek pacjenta, czy dolny kąt na tej samej linii
sprawdzamy wysokość talerzy biodrowych
wgięcia podkolanowe - bruzdy, czy na tej samej linii
wraz z przesunięciem struktur kostnych przesunięcie narządów przy skoliozie
( wyczuwalne drżeń głosowych przy osłuchiwaniu płuc)
PALPACJA STAWÓW
wyczuć czy trzeszczenia,
asymetria
ból, czy tkliwość podczas badania
wykryć zaburzenia temperatury stawu ( np. zapalenia stawu)
palpacyjnie: ramię, łokieć, nadgarstek, delikatnie ściskamy śródręcze,
zniekształcenie
badamy: kończyny górne, dolne, stopy, paluch, kręgosłup
obserwujemy skórę podczas badania ( np. plamki, skóra pleców, pośladków, włosy...)
płyn w kolanie - torebka stawowa produkuje dodatkowy płyn = zanik wybulwienia
( zróżnicować obecność płynu, wewnątrz od zgromadzonego na zewnątrz oraz zróżnicuj
z tkanką tłuszczową
I test NORMALNE WKLEŚNIĘCIE
ponad kolanem ( nad kolanowy zachyłek, za pomocą głaskania płyn do zachyłka rzepki, = część kolana gładka, popukujemy cześć górną rzepki, rzepka wykonuje ruchy + płyn droga - powrót na pierwotne miejsce, zniknie wklęsłość, płyn- a nie obrzęk
II test
dwa palce ( podrzepkowe wgłębienie, jeżeli płyn w okolicy podrzepkowej, nad rzepką, druga ręka nad rzepką, ku dołowi, ruch ściskający - płyn przepchnięty do torebki stawowej (objaw balonowy = wybadam przepływ płynu)
oceniamy kolano :
ból, uszkodzenie chrząstki stawu kolanowego
skręca prawą rękę do dolnej części nogi, kolano + stres na boczną część kolana, w drugą stronę stres w drugą stronę
Jeżeli test wywołuje ból = zniszczenie stawu kolanowego
BADANIE PŁYNU NA OBECNOŚĆ PŁYNU W STAWIE KOLANOWYM
I - test
w miejscu wklęśnięcia-wybulwienie ( zróżnicować płyn w torebce od obrzęku, tkanki miękkiej czy tłustego kolana)
od wewnątrz stwierdza się w kolanie fizjologiczne wklęśnięcie, przesuwam 4 palce po miejscu wklęśnięcia
ponad kolanem zachyłek rzepkowy za pomocą ruchu głaskania przesuwam płyn do okolicy nadrzepkowej, a okolica wewnętrzna staje się płaska
dotykam zewnętrznej strony rzepki ( płyn powraca do pierwotnej, dośrodkowej okolicy), wiem wówczas, że to płyn, nie obrzęk
II- test
w dwa palce łapię rzepkę w wgłębieniach podrzepkowych, jeśli jest płyn, znajduje się nad rzepką , drugą rękę nad rzepką, uciskam płyn zostaje przepchnięty, wybadam palcami przepływ tego płynu tzw. objaw balonowy
oceniamy też kolano w zakresie bólu, uszkodzenia chrząstki stawu kolanowego, wykręcamy lewą ręką, dolną część nogi na zewnątrz, utrzymując udo, kolano wystawione na stres, skręcenie ( w obie strony), = jeśli test wywołuje ból, - to urazy stawu kolanowego
Kostno-stawowy (4)
1