1. RZS - uogólniona choroba tkanki łącznej, przewlekła choroba układowa, w której stanem zapalnym objęte zaostają stawy i struktury okołostawowe oraz mogą pojawić się pozastawowe objawy narządowe. Postępująca choroba z okresami zaostrzeń i remisji

Objawy:

• symetryczne zapalenie błony maziowej, wielostawowe, zazwyczaj w nadgarstku i małych stawach ręki

• sztywność poranna

• ból i obrzęk stawów

• zajęcie większych stawów np. kolanowego, barkowego

• guzki podskórne w okolicach na które wywierany jest nacisk

• typowe dla RZS zmiany w RTG

• czynnik reumatoidalny (RF) w surowicy

Diagnostyka:

• wywiad

• ocena wzrokowa

• pomiar obwodów i dł.

• pomiar zakresów ruchomości

• ocena stabilności stawowej

• pomiar siły mięśniowej

• ocena sprawności chwytnej ręki

• testy funkcjonalne

• RTG

• Badanie krwi

Rehabilitacja:

FAZA OSTRA - reżim łóżkowy

• zapobieganie deformacjom

• działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe

FAZA PRZEWLEKŁA:

Cel:

1. Zapobieganie deformacjom.

2. Leczenie istniejących deformacji lub zapobieganie narastaniu deformacji.

3. Utrzymanie potrzebnej siły mięsni.

4. Sterowanie prawidłową kompensacją.

Dobór metody i techniki zabiegów fizjoterapeutycznych należy do

fizjoterapeuty. Powinien on uwzględnić:

1. Stopień uszkodzenia chrząstki stawowej.

2. Stan układu więzadłowego.

3. Stan układu mięśniowego.

4. Wielkość i strukturę istniejących i zagrażających deformacji

Program usprawniania:

• terapia grupowa (ćwiczenia manualne, ogólnokondycyjne, na macie, terapia przyrządowa, ćw. specjalne ukierunkowane na dana dysfunkcję) RZS I i II

• terapia indywidualna - RZS III i IV

2. ZZSK - przewlekła choroba uogólniona, postępujący proces zapalny, który obejmuje stawy krzyżowo - biodrowe, drobne stawy kręgosłupa, pierścienie włókniste i więzadła kręgosłupa oraz prowadzi do ich stopniowego usztywnienia.

Objawy:

• ból odc. piersiowo- lędzwiowego lub lędźwiowego przez 3 msc

• zmniejsza się po gimnastyce, bez poprawy po odpoczynku

• ograniczenie ruchomości klatki piersiowej

• zmiana oddychania na tor brzuszny

• ograniczenie a potem unieruchomienie odcinka szyjnego,

• zapalenie stawów krzyżowo- biodrowych

Diagnostyka:

• wywiad

• ocena wzrokowa

• ocena ruchomości kręgosłupa (test palce- podłoga, pomiary ruchomości)

• ocena ruchomości stawów

• testy czynnościowe ( Schobera, Patricka, Degi)

• ocena chodu

• RTG

• badanie krwi

Rehabilitacja:

Cele:

• opóźnienie procesu usztywnienia

• leczenie istniejących deformacji

• poprawa siły mm. kręgosłupa

• poprawa sprawności oddechowej

• wytworzenie kompensacji

Program rehabilitacji powinien zawierac:

• ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości kręgosłupa, st. barkowych, biodrowych, kolanowych, kl. Piersiowej

• ćwiczenia rozluźniające mm. piersiowe i przykręgosłupowe, zginacze bioder

• ćwiczenia wzmacniające mm. grzbietu, prostowniki uda

• ćwiczenia oddechowe

OKRES ZAOSTRZENIA:

• odpowiednie ułożenie w łóżku

• zapobieganie przykurczom i zniekształceniom

• działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne

• utrzymanie ruchomości stawów: ćwiczenia izometryczne, rozluźniające, oddechowe

OKRES REMISJI:

• ćwiczenia czynne- wolne (codziennie)

• wzmocnienie mm. rozciągniętych

• rozciągnięcie mm. przykurczonych

• zwiększenie ruchomości stawów i kl. Piersiowej

W okresach bardziej zaawansowanych ćwiczenia gimnastyczne powinny być prowadzone głównie w odciążeniu: często stosuje się ćwiczenia w podwieszeniu całkowitym lub częściowym. Inną formą ćwiczeń w odciążeniu, szczególnie korzystną dla chorych na ZZSK są ćwiczenia w basenie.

3. Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych -zmiany wsteczne struktury chrząstki stawowej i wtórne procesy wytwórcze pod postacią sklerotyzacji warstwy podchrzęstnej kości i wyrośli kostnych. Zmiany w różnym stopniu upośledzają f-cję narządu ruchu.

Objawy:

• ból w okolicy pachwiny, pośladka, często okolicy kolana

• ból zwiększa się podczas chodzenia

• w późniejszym okresie ból stały, nocny

• sztywność stawu

• postępujące ograniczenie ruchomości stawu - wzorzec torebkowy : rotacja wewnętrzna, odwodzenie, zgięcie, wyprost

I stopień - badany może wykonać ruch czynny w zachowanym zakresie (zakres ruchu biernego) z obciążeniem nieco mniejszym niż normalne (przy prostowaniu podudzia obciążenie 5-10 kg zmniejszy płynność ruchów).

II stopień - ruch tylko wolny w zachowanym zakresie ruchu (obciążenie 1-2 kg zaburza płynność ruchów albo nasila objawy bólowe).

III stopień - ruch tylko w postaci odciążenia w pełnym zakresie ruchu
(w pozycji siedzącej badany nie może wykonać czynnie prostowania podudzia lub ruch jest przerywany bólem).

IV stopień - ruch tylko w odciążeniu w niepełnym zakresie ruchu (zakres ruchu wyraźnie mniejszy od istniejącego biernego zakresu ruchu).

Leczenie zachowawcze - I i II stopień

Leczenie operacyjne - III i IV stopień

ALLOPLASTYKA

1-2 doba - pionizacja

• ćwiczenia izometryczne

• krążeniowe

• oddechowe

2 doba - unoszenie kończyny, izometria, pionizacja, nauka chodu o kulach lub balkoniku

3-7 doba

• ćwiczenia czynne - wspomagane st. operowanego w pł strzałkowej, ruch odwiedzenia 7 doba

• ćwiczenia w staniu, oporowe w staniu z taśmą

• synergistyczne

• czynne wolne tułowia i kkg

• samoobsługi

• oddechowe

• nauki chodu

Bezcementowa po ok. 6-8 tyg odstawiamy kule i obciążamy, cementowa - 7 doba można obciążać

Edukacja pacjenta!!

---