WODY SIARCZANOWE ( wody siarczkowo0siarkowodorowe i siarczanowe ).

Stosownie do podziału anionowo-kationowego mineralna woda siarczanowa, w zależności od występującej grupy kationowej, określana jest jako:

-woda siarczanowo-sodowa (glauberska)

-woda siarczanowo-wapniowa (gipsowa)

-woda siarczanowo-magnezowa (gorzka)

-woda siarczanowo-żelazista (witriolowa).

U dorosłych wchłanianie siarki przez skórę w czasie kąpieli jest stosunkowo niewielkie i wynosi około 1-2 % jej dziennego obrotu w organizmie. Wchłanialność siarki jest proporcjonalna do jej zawartości w wodzie oraz do powierzchni skóry w niej zanurzonej. U dzieci natomiast przepuszczalność siarki przez skórę jest stosunkowo duża.

Zawartość siarkowodoru w wodach służących do kąpieli określa się jako stężenie:

1. Silne- ponad 100 mg/dm³ H₂S

2. Średnie - od 50 do 100 mg/dm³ H₂S

3. Słabe- poniżej 50 mg/dm³ H₂S.

Należy szczelnie przykrywać wanny w czasie kąpieli, w której zastosowano wody zawierające średnie i silne stężenie H₂S oraz stosować wentylację pomieszczenia.

Dopuszczalne krótkotrwałe stężenie H₂S w powietrzu:

• Wartość bezpieczna wynosi 10 mg/m³

• Wartość graniczna wynosi 15 mg/m³ .

Główne objawy zatrucia siarkowodorem:

1. Przyspieszenie oraz pogłębienie oddechu, bóle i zawroty głowy,

2. Podrażnienie spojówek z obrzękiem, bólem i światłowstrętem,

3. Utrata węchu, pieczenie w gardle, kaszel, senność,

4. Nudności, wymioty i biegunki,

5. Zaburzenia krążenia, obrzęk płuc.

Działanie miejscowe

Wody siarczkowe ze względu na swój zasadowy charakter działają na skórę keratolitycznie, powodując rozmiękczanie i rozluźnienie połączeń między komórkami oraz złuszczanie naskórka. Oprócz tego zachodzi również działanie keratoplastyczne, które przyczynia się do wytwarzania elastycznego i spoistego naskórka.

W czasie kąpieli pojawia się rumień skóry, który jest ograniczony do powierzchni ciała zanurzonej w wodzie i utrzymuje się po kąpieli od kilku minut do kilku godzin. Rozszerzenie światła naczyń zachodzi pod wpływem substancji histamino podobnych wyzwolonych w skórze przez siarkę, powodując wzrost temperatury skóry oraz tkanek głębiej pod nią leżących. Tak znaczne rozszerzenie większości naczyń włosowatych powoduje przesunięcie do skóry dużych ilości krwi, co wywołuje nie tylko znaczne zaczerwienienie skóry, ale również zmiany ogólne w postaci obniżenia ciśnienia tętniczego u osób z normalnym i podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. Czynność serca ulega przyspieszeniu już w 5 minucie kąpieli, lekko narasta aż do jej zakończenia i powraca do wartości wyjściowej po około 10 min po zabiegu.

Po 2-3 kąpielach występuje bardzo często świąd skóry w wyniku podrażnienia wielu receptorów skórnych, który po następnych 2-3 kąpielach ustępuje. Wody siarczkowe działają przeciwalergicznie, przeciwbólowo, przeciwgrzybiczno i przeciwpasożytniczo. Działają częściowo bakteriobójczo, jednak nie potwierdzono tego w badaniach” in vitro”.

Działanie ogólne.

Siarka bierze czynny udział w syntezie aminokwasów, składników białek ustrojowych oraz biokatalizatorów wielu przemian. Jest akceptorem i donatorem wodoru w biologicznych procesach oksydo-redukcyjnych. Wzrost procesów oksydacyjnych w komórkach zachodzi przez zwiększenie po kąpielach zawartości we krwi glutationu i kwasu askorbinowego oraz obniżenie poziomu miedzi i podwyższenie poziomu żelaza w surowicy krwi. Wzrasta poziom hemoglobiny oraz następuje zwiększenie liczby czerwonych krwinek. Po cyklu kąpieli zachodzi obniżenie poziomu cholesterolu i trój glicerydów we krwi oraz hamowanie procesów miażdżycowych.

Obserwowany wzrost poziomu przeciwciał poprawia procesy odpornościowe i przyczynia się do poprawy stanu ogólnego, podobnie jak wpływ regulacyjny na przemianę materii.

Siarka reguluje wiele czynności ustroju. Powoduje min: działanie przeciwzapalne,i odczulające poprzez pobudzenie nadnerczy, wpływa na przemianę białek, węglowodanów i tłuszczów oraz zwiększa działanie niektórych hormonów i enzymów, które dla swej aktywności wymagają grup sulfhydrolowych. Wpływa hamująco na czynność tarczycy oraz obniża aktywność esterazy cholinowej.

W chorobach reumatycznych i zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa oraz w dnie występuje zwiększone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi. U tych chorych po 5-6 kąpielach następuje znaczny spadek kwasu moczowego, wpływając wydatnie na przebieg procesu chorobowego.

Zwiększone przyswajanie siarki poprawia stan chrząstek i aparatu więzadłowego. Pod wpływem siarki dochodzi do pobudzenia układu łącznotkankowego, które wpływa na rozluźnienie drobnych przykurczy. Wyrównanie niedoboru siarki, które ma miejsce w chorobach narządu ruchu, wpływa korzystnie w leczeniu większości chorób tego narządu. Obserwujemy zmniejszenie sztywności i bóli

mięśni, zwiększenie zakresów ruchów stawów i zmniejszenie ich bolesności oraz poprawę ogólnej sprawności ruchowej.

U kobiet z chorobą reumatoidalną układ endokrynologiczny jest zaburzony, a kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe doprowadzają do normalizacji tych zaburzeń.

Związki siarki działają odtruwająco przy zatruciach metalami ciężkimi (ołowiem, rtęcią i bizmutem. Siarczki, łącząc się w organiźmie metalami, są wydalane w postaci nierozpuszczalnej. Wody siarczkowo-siarkowodorowe są najsilniej działającymi na organizm wodami leczniczymi i mogą częściej niż inne kąpiele wywoływać zwiększony odczyn balneologiczny.

Zabiegi lecznicze

Kąpiele wannowe całkowite- temp. 35-37 ^o C, przeciętny czas zabiegu 10-15 min, wydłużony czas zabiegu 20-30 min, pierwsza kąpiel należy zaczynać od 10 min i stopniowo wydłużać każdą o 2-3 min. W kąpielach z dużą zawartością siarkowodoru wanny muszą być ze szczelnym przykryciem. Kąpiel 2-4 razy tygodniowo w ilości 8-12 zabiegów na kurację.

Półkąpiele - temp. 36-37^oC, czas zabiegu 8-15 min. Kąpiel 3-4 razy tygodniowo przez 3-4 tygodnie.

Baseny lecznicze - temp. 24-26^oC, czas zabiegu 20-30 min. Dla chorych niesprawnych i starszych temp. 28-30^oC, czas zabiegu do 20 min. Kąpiel 2-3 razy tygodniowo przez 3-4 tygodnie.

Kuracja pitna - stosownie do wskazań z uwzględnieniem stężenia siarkowodoru.

Inhalacje - z zastosowaniem wody z całkowicie odgazowanym siarkowodorem. Nieprzekraczalna zawartość siarkowodoru 0,15 mg/dm³. Tego rodzaju inhalacje są rzadko stosowane, szczególnie zaleca się je w schorzeniach dróg oddechowych ze zwiększoną wydzieliną ropną oraz w schorzeniach alergicznych.

Płukanie przyzębia - przeciętna temp. 36-42^oC, ciśnienie wody 1,5-2,5 atm, czas zabiegu od 10-30 min. Płukanie 3-5 razy tygodniowo, 15-20 zabiegów. Płukanie przyzębia powoduje usuwanie patologicznej wydzieliny z zachyłków dziąseł, ustępowanie procesów zapalnych, zmniejszenie obrzęków dziąseł i krwawienia oraz zmniejszenie liczby drobnoustrojów w jamie ustnej. Zaleca się w rozlanym zapaleniu dziąseł, zapaleniu wrzodziejącym dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej oraz w zapalnej postaci przyzębia.

Płukanie pochwy - temp. 37-42^oC, czas zabiegu 15-20 min, zużycie wody od 1 do 30 l. Najobfitsze wchłanianie siarkowodoru przez błony śluzowe zachodzi w ciągu pierwszych 15 min. Przy zastosowaniu około 30l wody do płukania uzyskuje się rozciągnięcie i wygładzenie ścian pochwy, które powoduje przejściową poprawę ukrwienia, usunięcie patologicznej wydzieliny i likwidację ognisk zakaźnych. Czas kuracji ustala się indywidualnie.

UWAGA! Przedmioty metalowe, biżuteria, zegarki itp. Ulegają zczernieniu pod wpływem siarkowodoru.

Wskazania

• Choroby zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa i stawów z ograniczoną ruchomością,

• Choroby pourazowe narządu ruchu,

• Schorzenia i uszkodzenia pourazowe obwodowego i centralnego układu nerwowego,

• Choroby chrząstek stawowych

• Zaburzenia krążenia obwodowego,

• Owrzodzenia podudzi,

• Nadciśnienie tętnicze I i II stopnia,

• Przewlekłe choroby narządu rodnego,

• Łuszczyca, trądzik, wyprysk, świerzbiączka, dermatozy zawodowe, owrzodzenia żylakowate podudzi,

• Przewlekłe zatrucia metalami ciężkimi, nerwice.

Przeciwwskazania

• Hipotonia (niskie ciśnienie tętnicze),

• Nadwrażliwość na związki siarki.

Występowanie wód siarczkowo-siarkowodorowych i siarczanowych.

Występują w następujących uzdrowiskach :

Busko zdrój, Duszniki Zdrój, Horyniec, Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Przerzeczyn, Swoszowice, Wysowa, Wieniec Zdrój.

---