Działy filozofii: 1.Logika(dot.zdania)-metody formalne Prawda/fałsz : *l.formalna, *l.semiotyczna, *metodologia nauk. 2.Ontologia-zajmuje się rzeczywistością-nauka o bycie, stanowi fundament nauk szczegółowych, zaawansowane metody formalne. 3.Metafizyka-odpowiada na pytania na podstawie teologii, nakierowana jednak jest na absolut, a teologia na byt; intuicja(wglądy), produkuje hipotezy. 4. Etyka-normami są dobro i zło, 5.Antropologia filozoficzna(filozofia człowieka), człowiek jako podmiot poznawczy. 6. Estetyka-piękno/brzydota. 7.Epistemologia(teoria poznania-stanowi fundament wszystkich teorii empirycznych). Kierunki filozoficzne: 1. Fenomenologia-za przedmiot badań ma fenomen. Podstawowy termin-intuicja czyli wgląd. Zakłada iż na podstawie 1faktu dzięki intuicji badacz ma wgląd w istotę, która rozpościera się na cały zbiór faktów. Jest wgląd, ale nie ma uogólnienia. 2. Filozofia transcedentalna- związana z E. Kantem. Badania nazywane przez Kanta „ transcendentalnymi”, to znaczy niedotyczącymi przedmiotów, lecz samego sposobu ich poznawania, mianowicie czy jest ono możliwe a priori3. Zadanie filozofii transcendentalnej polega na zbadaniu warunków możliwości doświadczenia. Warunki te należy rozumieć u Kanta jako logiczne założenia aprioryczne w umyśle ludzkim, będące podstawą powszechności i konieczności wszelkiego poznania. Rozróżnia się badania na poziomie empirycznym i na gruncie tych badań powstaje teoria empiryczna, jest ona formułowana na podstawie intelektu. Przekracza ona intelekt. 3. Filozofia analityczna- frontalnie zaatakowała metafizykę i na jej miejsce wprowadziła filozofię analityczną, która polega na analizie tekstów dzięki narzędziom logicznym. 4. Filozofia języka- w pełni zawiera się w filozofii analitycznej. Ontologia Platona a metafizyka Arystotelesa. Ontologia Platona jest osadzona w następującym założeniu: przedmioty idealne oraz przedmioty matemat. Odkrywane, rozpoznawane przez rozum- tkwią w świecie możliwości. Wszystko, co tkwi w świecie realnym, zawdzięcza swoje zaistnienie temu, że jest to możliwe. Platon formułuje paradygmat w zakresie uprawiania ontologii wartości i aksjologii. Warunkiem koniecznym poznania wartości jest ogląd duchowy. Wedle Platona(i Sokratesa) cnota ma status wiedzy. Arystoteles jest twórcą DOXA-EPISTEME (domniemanie/poznanie). Wszelkie badania empiryczne podlegają domniemaniu. Arystoteles formułuje etykę normatywną, w ramach, której rozwija koncepcję cnót, które są nabywane drogą przyzwyczajenia. W ramach etyki formułuje normy społeczno- kulturowe, czyli zwyczaje i obyczaje, nakazy i zakazy. Wedle Arystotelesa dobre obyczaje nie powstają z wiedzy, lecz z działania. Pomiędzy logiczną możliwością duchowego rozumu Platona a metafizyczną możnością bytu Arystotelesa zachodzi istotna różnica. Platona poznanie pewne (episteme) warunkuje duchowy rozum; atrybutem poznania dedukcyjnego jest logiczna konieczność.
Arystoteles Platon
1.Człowiek się staje 1'.Człowiek jest
2.źródło naszego poznania 2'.Coś nie musi być w zmy-
znajduje się w zmysłach słach, żeby było w umyśle
(pierw jest coś w zmysłach
później w umyśle) 3'.Człowiek to duchowe
3. Człowiek to zwierzę jestestwo wolitywno-
rozumne rozumne
Augustianizm a tomizm. Św. Augustyn połączył myśl filozoficzną Platona oraz jego koncepcję człowieka z Ewangelicznym Objawieniem. Osoba ludzka jako istota duchowa. Triada: pamiętanie, myślenie, chcenie. Człowiek jest osobą, którego dusza myśli i czuje od urodzenia.Św. Tomasz połączył myśl filozoficzną Arystotelesa oraz jego koncepcję człowieka z Ewangelicznym Objawieniem. Osoba ludzka jest zbieżna z istotą społeczną, osoba jest identyfikowana z istotą moralną, polityczną. Człowiek jest zwierzęciem rozumnym, staje się osobą. Człowiek poznaje rzeczy bezpośrednio tylko w pewnych aspektach. Bóg ma poznanie dogłębne. W człowieku da się wyróżnić 3 typy działań:poznanie(theoria),postępowanie(praxis),tworzenie (poesis). Wyróżnia władze zmysłowe i umysłowe.
KONCEPCJE CZŁOWIEKA
Platon i Augustianizm Arystoteles i tomizm
1.Człowiek to osoba rozum1'Człowiek to zwierze rozumn
2.To co buduje naukę jako 2'Wszystko co w umyśle musi
naukę nie ma nic wspólne- przejść przez zmysły-
go z wszelką wiedzą. Ma empiryzm, realizm.
2 źródła: episteme- wiedza
pewna, doxa-domniemanie.
Nie wszystko co w umyśle
Musi przejść przez zmysły
3.Człowiek rodzi się jako 3'To co się rodzi to zwierzę.
Osoba.
4.Dziecko rodzi się z 4'Człowieczeństwo człow.naby-
człowieczeństwem. wa poprzez proces edukacji.
5.Wartości duchowe 5'Wszelką tolerancję człowiek
(talenty) z którymi nabywa poprzez ćwiczenie.
dziecko się rodzi
6.Pedagogika ma chara- 6'Koncepcja zakłada kształto-
kter personalistyczny. wanie,urabianie dziecka.Peda-
gogika oparta na wychowaniu
społeczno-obywatelskim.
7.Wychowanie sprowadza 7'Wychowanie to urabianie
się do wydobywania tego spolegliwego obywatela
co w dziecku schowane.
Cogito Descartesa a monadologia Leibnitza. Descartes Rene(Kartezjusz)- twórca racjonalizmu. Cokolwiek jest rzeczywistością jest to albo rzecz rozciągła albo rzecz myśląca, pyzatym nie ma nic. Każda fizjologia jest rozciągłością, ma swoją miarę, rzecz myśląca nie ma miary. Wymyślił układ współrzędnych, wg niego wszystkie badania muszą być ilościowe. „Cogito ergo sum”-jest to dowód na rzecz myślącą, która warunkuje rozciągłość(„jestem”). Leibnitz G. świat składa się z monad-atom współdziałający z innym atomem. Wykazał, że istnieją 2 prawdy- prawda konieczna( nie jest możliwa do obalenia) i prawda faktyczna-odnosi się do teorii empirycznych i da się ją zakwestionować.Epistemologia Hume'a i Kanta. Hume. Cokolwiek bada umysł, bada albo fakty, albo idee. Fakty- da się zakwestionować, idee-nie. Wprowadził rewolucję w myśleniu. Sformułował sąd analityczny(idee)=/=sąd syntetyczny(fakty). Jest wyznawcą empiryzmu, jednak uważa, że badania empiryczne są niepewne. Podważa naukę jako prawdę. Kant. Połączył racjonalizm z empiryzmem. Jest to początek myślenia krytycznego, transcendentalnego. Uważa. Że punktem wyjścia badań są badania empiryczne, które można poprawiać za pomocą intelektu do pewnego momentu, w którym badania te kontynuuje rozum. Jednak rozum nic intuicyjnie nie „chwyta”. To, z czym zmysłowość ma kontakt jest chaosem, to, co nazywamy faktem produkowane jest przez intelekt. Sformułował etykę. „Niebo gwieździste nade mną a prawo moralne we mnie.” Koncepcja Kanta,:„Jeżeli prawo jest dla Ciebie niesprawiedliwe to masz prawo się dostosować, a wtórnie się odwołać”.