Wykład 6

1. Podstawą oceny sytuacji majątkowo - kapitałowej jest złota zasada bilansowa (finansowa) stanowiąca warunek zachowania równowagi finansowej

• Uwzględnia ona następujące elementy:

• Okres wykorzystania kapitału powinien odpowiadać okresowi jego zaangażowania w finansowanie składników majątkowych

• Kapitał nie powinien być dłużej czasowo związany ze składnikami majątkowymi niż wynosi jego okres pozostawania do dyspozycji przedsiębiorstwa

• Aktywa najmniej płynne obciążone największym ryzykiem powinny być pokryte kapitałem o najdłuższym zaangażowaniu w finansowanie przedsiębiorstwa

• Aktywa trwałe powinny być pokryte stabilnymi źródłami finansowania

3 stopnie finansowania aktywów:

• Stopień I = Kapitał własny / aktywa trwałe

• >1, część kapitału własnego jest w obrocie

• =1, cały kapitał własny zaangażowany w finansowanie aktywów trwałych, wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny odpowiada szeroko rozumianemu pojęciu inwestycji

• <1, aktywa trwałe są finansowane kapitałem pożyczkowym

• Stopień II = Kapitał stały / aktywa trwałe

• >1, kapitał stały finansuje aktywa trwałe i obrotowe, dodatni kapitał obrotowy

• =1, wtedy aktywa obrotowe finansowane są wyłącznie przez zob. krótkoterminowe

• <1, ujemny kapitał obrotowy, czyli aktywa obrotowe finansują kapitał stały

• Stopień III = Kapitał stały / (aktywa trwałe + stałe aktywa obrotowe)

• Stałe aktywa obrotowe = minimalny stan aktywów obrotowych, które zawsze występują w przedsiębiorstwie (min. Stan zapasów, należności itp.)

• Stopień III liczymy, gdy kapitał obrotowy jest dodatni

• >1, kapitał obrotowy w pełni finansuje stałe elementy aktywów obrotowych i częściowo zmienne elementy, co świadczy o konserwatywnej strategii finansowania aktywów obrotowych

• <1, kapitał obrotowy finansuje częściowo stałe elementy majątku obrotowego

• =1, wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał obrotowy ściśle odpowiada finansowaniu stałych elementów aktywów obrotowych.

• Analiza kapitału obrotowego netto:

• Ocena poziomu kapitału obrotowego w powiązaniu ze strategią finansowania aktywów obrotowych,

• Gdy jest ujemny to przedsiębiorstwo prowadzi agresywną politykę finansowania

• Ocenę źródeł finansowania kapitału obrotowego i kosztu kapitału

• Wskaźnikowa ocena kapitału obrotowego.

• Są 4 rodzaje wskaźników: ( pomocnicze)

• Kapitał obrotowy / przychody ze sprzedaży

• Kapitał obrotowy / średnią miesięcznych przychodów ze sprzedaży (Powinien wynosić 1-3)

• Kapitał obrotowy / aktywa ogółem

• Kapitał obrotowy / średni stan zapasów i należności ( powinien wynieść 0,5)

4. Przedsiębiorstwo powinno dokonywać wyboru pomiędzy zaangażowaniem kapitału obrotowego ( netto) lub Np. kredytu obrotowego (albo innego źródła krótkoterminowego finansowego) uwzględniając:

• Różnice w oprocentowaniu obcego kapitału długo i krótkoterminowego

• Koszty utraconych korzyści z tytułu zaangażowania kapitału własnego w finansowanie majątku obrotowego,

• Terminy spłat długoterminowego kapitału obcego i związane z tym ryzyko utraty długoterminowych…

• Bezpieczeństwo finansowane i szansę zachowania płynności finansowej w krótkich okresach

• Przewidywane zmiany w aktywności gospodarczej przedsiębiorstwa ( wzrosty produkcji, zmiany struktury produkcji, pozyskiwanie nowych rynków zbytu),

• Strukturę aktywów obrotowych, z uwzględnieniem elementów względnie stałych (minimalny stan zapasów; minimalny poziom należności) i zmiennych

• Pytanie na egzamin: wskaż na etapy oceny zaangażowania kapitału obrotowego. - trzeba wymienić te 3

Temat: Ocena płynności finansowej.

6. Płynność finansowa to:

• pozytywny stan środków pieniężnych

• przewaga płynnych aktywów majątkowych

• zdolność do regulowania wszystkich wymagalnych zobowiązań

ocena płynności finansowej
Krótkoterminowa		Długoterminowa
Ujęcie statyczne	Ujecie dynamiczne	-- Strukturalne warunki utrzymania płynności finansowej: struktura kapitału struktura majątku struktura kosztów struktura podziału zysku struktura źródeł finansowania aktywów obrotowych struktura przepływów pieniężnych -- ryzyko upadłości (model Altmana)
Bilans	Rachunek przepływów pieniężnych
Statyczne miary płynności finansowej	Struktura i wskaźniki przepływów pieniężnych

7. Ocena długoterminowa:

• Pozwala ocenić możliwości zachowania płynności finansowej w okresach dłuższych niż rok

• Wskazuje ryzyko utraty (w tym trwałej) płynności finansowe

• Wskazuje na związek pomiędzy decyzjami i cechami specyficznymi przedsiębiorstwa

• Ad. 1. struktura kapitału a płynność finansowa - im wyższy poziom zadłużenia w przedsiębiorstwie tym ryzyko utraty płynności jest większe.

• Ad. 2. im wyższy udział aktywów trwałych tym wyższe ryzyko utraty płynności

• Ad. 3. koszty stałe a koszty zmienne - im wyższe koszty stałe tym ryzyko utraty płynności większe.

• Ad. 4. zysk zatrzymany a zysk wypłacony

• Ad. 5. z uwzględnieniem kapitału obrotowego i zobowiązań krótkoterminowych.

• Ad. 6. z wyróżnieniem udziału w tej strukturze przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej.

• Ocena stopnia zagrożenia przedsiębiorstwa upadłością (model Altmana):

• Z = 1,2X1 + 1,4X2+ 3,3X3 + 0,6X4 + 1,0X5

• Zmienne niezależne:

• Gdzie

• X - kapitał obrotowy / aktywa

• X₂ p - zysk zatrzymany / aktywa

• X₃ - zysk operacyjny / aktywa

• X₄ - wartość rynkowa przedsiębiorstwa / wartość kapitału obcego

• X₅ - sprzedaż / aktywa

• 
  
  
  
  
  nie wszystkie przedsiębiorstwa podlegają ocenie rynkowej
  

• Statyczna ocena płynności finansowej bazuje na podstawowych wskaźnikach płynności finansowej wykorzystujących składniki bilansu.

• Pytania na egzamin:

• W przedsiębiorstwie nastąpiło pogorszenie wskaźnika Altmana - oceń przyczyny

• Wskaźnik Altmana wynosi 1,8 - oceń

• W aktywach obrotowych należy ocenić:

• Czy aktywa są składnikami prawidłowymi (wyeliminować zapasy)

• Należy zweryfikować system wyceny (weryfikacja wartości ewidencyjnej o wartość rynkową)

• Czy w stosunku do wszystkich aktywów obrotowych przedsiębiorstwo ma pełną zdolność dysponowania.

Temat: Analiza przepływów pieniężnych (ujęcie dynamiczne).

10. Rachunek przepływów pieniężnych uwzględnia mechanizmy związane ze zmianą zasobów środków pieniężnych pozostających do dyspozycji przedsiębiorstwa (wysokość, która jest wolna i mamy ją do dyspozycji w danym dniu bilansowym):

• Zasoby pieniężne nie tylko w kontekście stanu bilansowego (statyczne ujęcie), należy je rozumieć w powiązaniu z wpływami i wydatkami, czyli jak było zagospodarowane w okresie analizowanym

• Pozwala ocenić:

• Jakimi środkami pieniężnymi dysponowało przedsiębiorstwo w okresie sprawozdawczym

• Z jakich źródeł środki te pochodziły (wygospodarowane i otrzymane)

• W jaki sposób zagospodarowano środki pieniężne (saldo zwiększające stan wolnych środków - zostały wykorzystane na zwiększenie ostatecznej rezerwy płynności)

• Zdolność do generowania gotówki głównych obszarów działalności (operacyjnej, finansowej, inwestycyjnej) - poszczególne obszary mogą być generatorami albo mogą absorbować w zależności od ich sald

• Działalność operacyjna - podstawowy rodzaj działalności, do której przedsiębiorstwo zostało powołane. (produkcja, usługi). Ile środków pieniężnych wygenerowała do zagospodarowania w innych obszarach. W pewnym stopniu będzie to odpowiadać zyskowi operacyjnemu pomniejszonemu o podatek dochodowy.

• Działalność inwestycyjna - lokacyjna, nabywanie i zbywanie składników majątku trwałego i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane koszty i korzyści (odsetki i dywidendy otrzymane). Co wpływa na zmianę stanu aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych. Korzyści wynikające z inwestycji finansowych!!! (odsetki, dywidendy, udziały w zyskach - konsekwencje lokowania na rynku finansowym)

• Odsetki należne są przychodem, ale nie są wpływem dopóki nie zostaną zapłacone

• Np. Kupujemy papier - wydatek a jak sprzedajemy to cena decyduje o wpływach - rozbieżność w czasie

• Działalność finansowa - zewnętrzne pozyskiwanie lub utrata (spłata raty kapitałowej, wykup PW, wykup własnych akcji) źródeł finansowania zarówno własnego jak i obcego kapitału oraz wszystkie związane z nimi wydatki (związane z obsługą kapitału) i korzyści (spłata odsetek - zapłacone), prowizji, wypłata dywidend (zawsze w postaci środków pieniężnych a nie emisji nowych akcji - zapłacone). Efekt działania przedsiębiorstwa na rynku finansowym.

Wykład 7

1. Pytania egzaminacyjne:

• Co decyduje o różnicy pomiędzy zyskiem (stratą) w ujęciu księgowym a środkami pieniężnymi?

• Zysk to teoria, środki pieniężne to praktyka

• Co decyduje o różnicy?

• Dwie podstawowe przesłanki różnic i kilka, które można traktować jako przesłanki uboczne:

• różnica pomiędzy kasowym i memoriałowym ujęciem zdarzeń gospodarczych

• wpływ amortyzacji na środki pieniężne pozostające do dyspozycji przedsiębiorstwa

• amortyzacja pełni 3 funkcje (w bilansie jest wartość netto, w RZiS amortyzacja jest traktowana jako koszt ale nie wydatek

• środki pozostają do dyspozycji przedsiębiorstwa z pewnym wskazaniem (finansowanie inwestycji odtworzeniowych)

• W przedsiębiorstwie nastąpił stadek lub wzrost jakiegoś stanu i jak to wpłynie na sytuację w tym przedsiębiorstwie. (powiązanie z bilansem ruchu)

• Jak jest skonstruowany rachunek przepływów pieniężnych:

MEODA BEZPOŚREDNIA	METODA POŚREDNIA(szerszy obraz zdarzeń wpływających na stan)
Wpływy ze sprzedaży produktów i towarów (wzrost środków pieniężnych) według faktycznych cen, cena zawiera amortyzację???? - zapłaci odbiorca	Zysk (strata netto) - punktem wyjścia jest wynik finansowy w ujęciu memoriałowym. Przechodzenie od wf do środków pieniężnych dokonując korekt.
Wydatki z tytułu działalności operacyjnej (zmniejszenie środków pieniężnych) Faktycznie wydatki na zakup materiałów, towarów, usług, na wynagrodzenia z narzutami, na podatki i inne wydatki - nie mamy amortyzacji z rach. zysków i start!!!	+Amortyzacja - korekta o pozycje nie związane z działalnością operacyjną Pozostałe korekty w tym: zmiana stanu rezerw (są częścią odłożonego zysku netto) Wzrost stanu rezerw - zwiększenie kosztów (WF-) ale nie ponieśliśmy wydatków - więc in PLUS środki pieniężne Zmniejszenie stanu rezerw - realizacja zobowiązań, źródło absorpcji, wykorzystanie na zobowiązania - In MINUS ( zmniejsza środki pieniężne do dyspozycji) pochodzenie środków in plus wykorzystanie środków in minus zmiana stanu zapasów wzrost - wykorzystanie środków pieniężnych, korekta - spadek zapasów - znak + bo np. wykorzystaliśmy je do produkcji (koszt - minus WF ale nie uzupełniamy tego stanu) zmiana stanu należności wzrost - minus bo nie są w dyspozycji przedsiębiorstwa spadek - realizacja należności za poprzednie dostawy, element kreujący środki + ( nie ma przychodów ale są wpływy) zmiana stanu zobowiązań ( z wyjątkiem pożyczek krótkoterminowych i kredytów, dotyczą działalności operacyjnej - dostawcy) nie są zrealizowane ale my dysponujemy np. zapasami spadek - zrealizowano zobowiązania poprzednie
SALDO PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO

3. Nadwyżka operacyjna (saldo przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej):

• Powinno być zawsze dodatnie i równe, co najmniej amortyzacji

• Działalność inwestycyjna:

Wpływy	wydatki
Ze sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych	Nabycie aktywów trwałych rzeczowych, WNiP
Z aktywów finansowych zbycie aktywów dywidendy i udziały w zyskach odsetki otrzymane spłata udzielonych pożyczek inne wpływy	Nabycie aktywów finansowych Udzielone pożyczki Wydatki na zaliczki na poczet inwestycji Inne wydatki (często jest z nimi problem, starzy księgowi nieznający, RPP twierdzą to jest ta różnica, aby się zbilansowało)

5. Działalność finansowa:

WPŁYWY	WYDATKI (mogą odpowiadać kosztom w rachunku zysków i strat)
Kredyty i pożyczki	Nabycie udziałów (akcji) własnych - w celu ich umorzenia, prowadzenie polityki dywidendy
Emisja dłużnych papierów wartościowych	Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
Emisja akcji, wydanie udziałów, dopłaty do kapitału	Spłata kredytów i pożyczek - raty kapitałowe
Inne wpływy	Wykup dłużnych papierów wartościowych
	Płatności z tytułu umów leasingu finansowego
	odsetki
	Inne wydatki

6. Ostateczny wynik działalności operacyjnej (nadwyżka operacyjna) pozwala ocenić czy ten obszar działalności generował dostateczną ilość środków pieniężnych na pokrycie wydatków operacyjnych, samofinansowanie potrzeb inwestycyjnych i ewentualną realizację wydatków finansowych związanych z obsługą kapitału i jego spłatą (Np. raty kredytu bankowego).

7. Istotne jest zwrócenie uwagi na udział amortyzacji w przepływach pieniężnych z działalności operacyjnej pozwalający ocenić:

• W jakim stopniu amortyzacja decyduje o ostatecznym saldzie CF

• Szanse i możliwości samofinansowania wydatków inwestycyjnych głównie w obszarze inwestycji odtworzeniowych

• Nadwyżka = amortyzacji POWINNA!!!

• Wolne środki odpowiadają wyłącznie amortyzacji

• Przepływy ujemne:

• Amortyzacji finansuje wydatki operacyjne (niezgodnie ze swoim przeznaczeniem)

• W przedsiębiorstwach mogą występować trzy sytuacje:

• Przedsiębiorstwo osiąga dodatnie przepływu z działalności operacyjnej pozwalające na finansowaniu rozwoju w ramach założonego zakresu samofinansowania i przyjętej struktury …

• …

• Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej nie gwarantują …

• Ocenę operacyjnych przepływów pieniężnych można przeprowadzić z uwzględnieniem takich głównych obszarów decyzyjnych jak:

• Analiza wstępna

• Analiza szczegółowa przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej

• Analiza wskaźnikowa

• Pozycja przedsiębiorstwa na rynku, zakres aktywności międzynarodowej

• Polityka cen

• Polityka kredytowa wobec odbiorców

• Gospodarka zapasami

• Terminy realizacji zobowiązań bieżących

• Zakres tworzonych rezerw na przyszłe zobowiązania

• Zwrócić należy w tym miejscu uwagę na wykorzystanie przepływów pieniężnych dla gotówkowego (kasowego) progu rentowności, określonego jako punkt krytyczny gotówki. Jest to sytuacja, gdy wartość wpływów ze sprzedaży pokrywa wydatki z tym związane, a nadwyżka operacyjna równa jest 0. Stanowi to również moment określany jako próg płynności finansowej.

• Brak możliwości samofinansowania wydatków z innej działalności (finansowych i inwestycyjnych)

• Nie ma środków na wypłatę dywidend

• Przedsiębiorstwo może ponosić straty finansowa i nadal funkcjonować równocześnie wykorzystując amortyzację do pokrycia wydatków operacyjnych.

• Amortyzacja / środki z działalności operacyjnej > 1 - bardzo duże trudności płatnicze, przedsiębiorstwo zbliża się do momentu krytycznego

• Ocena struktury wpływów inwestycyjnych może dotyczyć następujących sytuacji:

• Wpływy pieniężne są konsekwencją efektywnej alokacji kapitału na rynku finansowym (Np. otrzymane odsetki, dywidendy)

• Wpływy pieniężne wynikają z pozbywania się zbędnych aktywów trwałych świadczących Np. o przeprowadzonej restrukturyzacji przedsiębiorstwa i poprawie ich produktywności

• Mogą wystąpić różne przypadki:

• Sprzedaż aktywów finansowych wynika z występującego w danym okresie ich wykupu (Np. obligacje)

• Sprzedaż aktywów finansowych…

• ,,,

• Wpływy pieniężne związane ze sprzedażą aktywów trwałych ( i krótkoterminowych aktywów finansowych) w celu realizacji zobowiązań przedsiębiorstwa…

• Wpływy pieniężne w działalności finansowej są konsekwencją pozyskiwania długo i krótkoterminowego kapitału zarówno pożyczkowego, jaki i wpłat właścicieli (Np. w formie długu)

• W grupie wydatków finansowych niezbędna jest ocena:

• Źródeł i możliwości pokrycia wydatków przedsiębiorstwa z…

• Źródeł i możliwości realizacji wydatków związanych z obsługą kapitału pożyczkowego

• Wydatki dla właścicieli

• Etapy analizy przepływów pieniężnych:

• Wstępna analiza przepływów pieniężnych

• Pozioma analiza przepływów pieniężnych

• Pionowa analiza przepływów pieniężnych

• Pionowa analiza przepływów pieniężnych (ocena czynników kształtujących przepływy w poszczególnych obszarach działalności

• Wskaźnikowa analiza przepływów pieniężnych

• Wskaźniki struktury przepływów

• Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (nadwyżka operacyjne) = Zysk netto / saldo środków pieniężnych z działalności operacyjnej

• W jakim stopniu wynik finansowy decydował o efektywności działalności przedsiębiorstwa

• Im wyższy wskaźnik tym lepiej

• Amortyzacja / środki pieniężne netto z działalności operacyjnej:

• Jaki jest sposób wykorzystania środków pieniężnych z amortyzacji?

• Im bliższa jedności jest ta miara w tym większym stopniu wygospodarowane środki pochodzą z amortyzacji

• Wskaźniki wystarczalności gotówkowej

• Saldo przepływów z działalności operacyjnej / wydatki które powinny być pokryte z działalności operacyjnej

• Przepływ pieniężne netto z działalności operacyjnej / grupa wydatków inwestycyjnych, związanych ze spłatą i obsługa kapitału pożyczkowego, ze spłatą dywidend

• Interpretacja ogólna: w jakim stopniu przedsiębiorstwo jest w stanie samo finansować podstawowe wydatki przedsiębiorstwa

• Wskaźniki wydajności (efektywności) gotówkowej:

• Niekoniecznie musza być oparte na wyniku księgowym

• Wygospodarowane w działalności operacyjnej wolne środki pieniężne

• Amortyzacja może być przeznaczone na spłatę raty kapitałowej.

• Ocena ryzyka w działalności przedsiębiorstwa:

• Ocena ryzyka według obszarów decyzyjnych przedsiębiorstwa (ryzyko operacyjne, ryzyko finansowe)

• RF:

• Bilans: Relacja między kapitałem własnym a kapitałem obcym

• RZiS: Różnica między wynikiem z działalności operacyjnej a gospodarczej

• RPP: Ryzyko działalności podstawowej

• Ocena ryzyka wynikająca z oddziaływania parametrów rynkowych

• Ocena ryzyka zmian kursu walutowego

• Ocena ryzyka zmian stopy procentowej

• Zagadnienia na egzamin dostaniemy na ostatnich ćwiczeniach od prowadzących ćwiczenia!!!

8