Do cech formalnych nowomowy należą:
Hierarchizowanie języka — słownik nowomowy dzieli się na trzy odrębne klasy: słownik „A” zawiera słowa codzienne, „B” — słowa sztucznie stworzone dla celów politycznych, a „C” wyrazy techniczne.
Ubóstwo środków językowych — ich zasób stale maleje, eliminowane są wyrażenia mogące budzić nieprawomyślne politycznie skojarzenia.
Stosowanie skrótów, m.in. uniemożliwienia niepożądanych skojarzeń.
Manicheizm języka: rzeczy pozytywne i negatywne traktowane są zbiorczo.
Rola ocen: w słowniku „B” nie ma słów ideologicznie obojętnych. W formułowaniu ocen ważne było stopniowanie przymiotników i przysłówków, superlatywy zaś były istotne w kreowaniu pozytywnego wizerunku doktryny.
Rola emocji: słowo winno przywodzić na myśl ślepe, przepojone entuzjazmem oddanie lub sprzeciw.
Wykorzystywanie twardego brzmienia słów i zgoda na jego brzydotę.
Łatwość tolerowania sprzeczności, zdolność dwójmyślenia
Przemianowanie znaczeń — np. Ministerstwo Pokoju zajmowało się wojną, Ministerstwo Prawdy — produkowało kłamstwo, Ministerstwo Miłości — zajmowało się torturami, a polityka Ministerstwa Obfitości pogrążyła cały kraj w głodzie. Obozy koncentracyjne nosiły nazwę „obozów radości”.
Ograniczenie myślenia, automatyzacja i mechanizacja odruchów.
Rzeczy nie nazwane znikają. To, co postrzegano jako tabu polityczne, niepożądane przez określonych polityków, odchodziło w przeszłość.
Niemożność nieprawomyślności. Pewnych rzeczy nie można nazwać i o pewnych rzeczach nie można mówić. To, co wolno nazywać, zależy od słownika. To, co można powiedzieć, zależy ponadto od składni.
1