Psychologia

„Psychologia i życie” Filip Zimbardo Rozdziały I, IX, X, XI, XIV

I

Definicja psychologii jako „nauki o duszy”

Ludy pierwotne uważały, że istnieje odrębność duszy i ciała, miało to związek ze strachem przed śmiercią. Narzędziem obrony przed śmiercią było przekonanie, że człowiek nie umiera cały- bo nie umiera dusza.

Etymologia słowa „dusza” pochodzi od dychania, więc dotyczy oddechu zauważalnego u żyjącego, opuszcza umierającego. Przekonanie, że dusza/oddech trwa nadal po śmierci określono w historii filozofii jako animizm

Historia psychologii

Wundt- laboratorium psychologiczne- Instytut Psychologiczny- rozpoczął okres psychologii naukowej. W 1879 pierwszy raz zastosował eksperyment psychologiczny. Powstała „psychologia empiryczna”. Dzięki Wundt'owi psychologia stała się dziedziną naukową i empiryczną.

Kartezjusz: „Cogito ergo sum” - Myślę więc jestem.

Psychologia - jest to nauka o człowieku, jego zachowaniu, oraz mechanizmach które regulują to zachowanie.

Tymi mechanizmami są np. potrzeby motywacyjne. Zadaniami psychologów jest poznanie człowieka jako podmiotu zachowania się (żyjącego w określonym środowisku społecznym i fizycznym, wywierającego wpływ na swoje zachowanie).

Psychologowie dokonują opisu sposobu radzenia sobie przez człowieka z różnymi zadaniami, próbują też określić co kieruje człowiekiem i starają się przewidzieć zachowanie człowieka, starają się określić w jaki sposób można na człowiek wpłynąć by zmienił swoje zachowanie.

Psychologowie interesują się zachowaniem człowieka, bo:

1. spełnia ono funkcję regulującą (człowiek poprzez zachowanie reguluje swoje stosunki z otoczeniem)

2. spełnia ono dwie ważne życiowo funkcje: zachowanie służy zaspokojeniu potrzeb osobistych, oraz rozwiązuje zadania stawiane człowiekowi przez różne sytuacje życiowe. Funkcjonuje normalnie, jeśli zaspakaja swoje potrzeby i realizuje zadania. Jeśli nie - występują zaburzenia zachowania (np. zaburzenia psychotyczne- nerwice, fobie, kompulsje notoryczne; zaburzenia osobowości - socjopatie, psychopatie, charakteropatie, formy zachowania występujące u ludzi normalnych mające charakter czynów przestępczych- np. ściąganie na egzaminie.

3. Zachowanie każdej osoby jest obiektywne dla obserwatora i niezależne od niego;

4. Ponieważ punktem wyjścia naszych opinii, ocen, sądów o innym człowieku jest jego zachowanie się. Badanie zachowań :obserwacja, eksperyment psychologiczny, testy psychologiczne;

5. Bo o stanie psychiki danej osoby wnioskują na podstawie rozmowy z tą osobą (wywiad psychologiczny)

II TURYSTYKA JAKO ZJAWISKO PSYCHOLOGICZNE

Def. Turystyki (klasyczne def Krapfa: Turystyka to ogół stosunków i zjawisk wynikających z podróży i pobytu osób obcych o ile nie następuje trwałe osiedlenie i nie jest z tym związana działalność zarobkowa.

Ta definicja jest dla psychologów bezużyteczna.

Def. Wg WTO - Turystyka to ogół czynności osób które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych, nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem.

Ta definicja jest dla psychologów bezużyteczna.

TURYSTYKA- to forma aktywności człowieka polegająca na czasowej i dobrowolnej zmianie miejsca stałego pobytu, podejmowana świadomie w celu samej przyjemności podróżowania, oraz w celach poznawczych, rekreacyjnych, innych, służących do zaspokajania potrzeb i aspiracji.

W tej definicji znajdują się określenia psychologiczne. Definicja musi uwzględniać motywy, percepcje podróży, bo dla turysty ważniejszy jest wyjazd niż jego skutki. Więc turystą nie jest pilot wycieczki, piłkarz, dziecko towarzyszące rodzicom na wyjeździe, bezdomny.

Analizując turystykę, psycholog skoncentruje się na mechanizmach psychicznych towarzyszących turyście, na zmianach w psychice i osobowości, relacjach interpersonalnych z otoczeniem.

Podmiotowy (humanistyczny) charakter turystyki. Jest niezwykle złożonym zjawiskiem (zjawisko ekonomiczne, przestrzenne, kulturowe, społeczne, psychologiczne)

Turystyka to zjawisko psychologiczne, bo człowiek/ jednostka ludzka, charakteryzuje się określoną psychiką, jest podmiotem podróżowania. Przed rozpoczęciem podróży odczuwamy potrzebę wyjazdu, wyobrażamy sobie podróż, w trakcie trwania przeżywamy ją. Potem przypominamy sobie przeżycia.

Johann Wolfgang Goethe (1749-1832) „Podróż włoska” (egzaltacja - demonstrowanie przesadnie silne w stosunku do bodźca reakcji emocjonalnej) Goethe wkroczył w nową fazę rozwoju, przeżył odrodzenie.

W XX w turystyka staje się zjawiskiem masowym. Turystyka była analizowana jako fenomen społeczny, zaczęto wskazywać na jej EUFUNKCJE i DYSFUNKCJE.

EUFUNKCJE - pozytywne funkcje turystyki - poprzez turystykę następuje zbliżenie do siebie obcych środowisk poprzez zderzenie kultur, rozbudzenie i umocnienie dążeń do pokoju, życzliwa postawa, poznanie świata przyrody, dzieł ludzkich, społecznych stosunków, postawa patriotyczna, integracja przez wspólne przeżycia, stwarza więzi rodzinne, powstają kluby, zrzeszenia, organizacje turystyczne.

DYSFUNKCJE - funkcje dewiacyjne; anomia - stan świadomości człowieka wykorzenionego moralnie, który zamiast norm posiada chaotyczne popędy. Nasilenie tego zjawiska dotyczy świadomości i charakteru człowieka, zanik norm w społeczeństwie, grupie społecznej i zawodowej, zanik poczucia ciągłości kulturowej, wspólnoty zobowiązania społecznego i pseudo-turyści - przemysł, dewiacje seksualne, turystyka aborcyjna, przestępczość, patologie społeczne (handel narkotykami, prostytucja, żebractwo, kradzież dzieł sztuki itp.)

Filozofia zaprzeczania - człowiek anatomiczny żyje na pograniczu doznania braku przeszłości i przyszłości, anomia jest stanem świadomości, w którym poczucie więzi społecznej i źródło wartości moralnych zostało załamane lub śmiertelnie osłabione (prawie nie istnieje).

Egotyzm - swoisty sposób nastawienia jednostki wobec rzeczywistości, nastawienie przeciwne do rzeczywistości, jednostka nie kieruje się dobrem innych ludzi, uwzględnia korzyści własne, motywy takiego postępowania są nieuświadomione, rzeczowe nastawienie zakłada wobec człowieka postawę licząca się z obiektywnym światem zewnętrznym, istnieniem innych ludzi, człowiek postępuje bez obaw o własne „ja”, świadome zaangażowanie się w życie społeczne. Nie istnieją przypadki pełnej rzeczowości. W każdym z nas jest egotyzm. Człowiek rzeczowy określa swoje cele tak, by im nie zaszkodzić.

III MOTYWACJA AKTYWNOŚCI TURYSTYCZNEJ.

- to zespół wyznaczników ukierunkowujących zachowanie na określony cel lub cele, zatem motywacja ukierunkowuje nasze działanie procesami motywacyjnymi.

Procesy motywacyjne to np. chęć, życzenie, pragnienie, zainteresowanie się czymś, obawa przed czymś. Wspólną cechą procesów motywacyjnych jest dążenie do osiągnięcia określonego celu żeby proces motywacyjny mógł powstać, spełnione muszą być co najmniej 2 warunki:

1. Cel który jednostka chce osiągnąć musi być przez nią uznawany jako użyteczny.

2. Człowiek musi być przekonany że możliwość osiągnięcia przez niego celu, jest > niż 0, wartość =1, wskazuje, że cel jest łatwy do osiągnięcia. Optymalna wartość to 0,5 (wartość pośrednia)

Źródła motywacji

- potrzeby odczuwalne jako niezbędne do zaspokojenia czegoś, człowiek o niezaspokojonych potrzebach jest w stanie deprywacji.

- zadania, związane z wyznaczeniem celów do osiągnięcia, cel może być ustalony samodzielnie lub narzucony przez innego człowieka

- dysonans poznawczy to specyficzne źródło motywacji, dotyczy rozbieżności pomiędzy dopływającymi i posiadanymi informacjami i z tymi, które są w naszym umyśle, w konsekwencji powstaje w jednostce przykre napięcie emocjonalne, napięcie motywacyjne), motywujące jednostkę do jego usunięcia, do redukcji i dysonansu. Napięcie motywacyjne wynika z poczucia niespełnienia, dzięki świadomemu kierowaniu człowiek może zmienić cel. Te 3 czynniki to motywy uruchamiające zachowania człowieka na cel.

Procesy motywacyjne cechują właściwości:

1. Tendencja kierunkowa procesów motywacyjnych polega na zmierzaniu do określonych celów, jeśli cele są dodatnie to pragniemy je osiągnąć, a jeśli ujemne, to ich unikamy. Gdy człowiek osiąga cel, kierunek spada do 0, i jest zadowolenie. Gdy nie zostaje osiągnięty, kierunek utrzymuje się i pojawiają się negatywne emocje.

2. Natężenie charakteryzuje je wielkość, siła procesów motywacyjnych, decyduje o sile motywów. Duże natężenie wiąże się z silnym motywem. Im intensywniejszy motyw, tym większa energia, większa szybkość działania, większa odporność na zmęczenie

3. Wielkość motywacji. Informację o wielkości motywu otrzymujemy przez ustalenia ostatecznego wyniku, czyli wskaźnikiem wielkości motywu jest poziom aspiracji, czyli poziom który człowiek w danej dziedzinie osiąga lub pragnie osiągnąć. Im bardziej jednostka dojrzała tym większą ma intensywność procesów motywacyjnych

- motywacja wiąże się ze sferą emocjonalną człowieka, są one ściśle związane, redukcja napięcia następuje po osiągnięcia danego celu

- motywacja wiąże się silnie z aktywnością człowieka

- motywacja wiąże się ściśle ze sprawnością działania

Yerkes i Dodson- badania na przełomie XX w - znani w literaturze twórcy praw motywacyjnych- sformułowane prawa w 1908r opisują zależność między pobudzeniem emocjonalnym a poziomem wykonywania zadań. Sformułowali myśli zaprzeczające naszej mentalności.

sprawność działania

wysoka

średnia

niska

bardzo małe małe dość duże bardzo duże natężenie motywacji

I prawo Yerksa i Dodsona. W miarę wzrostu motywacji sprawność działania wzrasta do pewnego poziomu, potem zaczyna spadać, w konsekwencji, przy bardzo dużej motywacji sprawność działania jest niska, bo pojawiają się błędy w czynnościach jednostki.

II prawo Yerlesa Dodsona określa zależność miedzy sprawnością a stopniem trudności zadania. Im trudniejsze (bardziej złożone zadanie), tym mniejsza intensywność motywacji wystarcza do osiągnięcia warunków optymalnych, w konsekwencji wcześniej pojawiają się objawy pogorszenia.

2 grupy ludzi o różnym stopniu motywacji, hierarchii celów:

1. Ludzie, których głównym celem jest wygodne i beztroskie życie (3 P- pojeść, popić, popalić),

2. Ludzie, którzy niekiedy ze szkodą dla własnego zdrowia realizują cele mające związek z ich osobistym rozwojem, kierują się dążeniami intelektualnymi lub ideowymi.

Podział motywów:

- motywacja zewnętrzna - występuje, gdy jej źródło leży na zewnątrz, jeśli robimy coś za namową innych,

- motywacja wewnętrzna- realizujemy wartości/ cele, bo to one są dla nas najważniejsze, źródło leży w nas samych.

Wykład 19.04.09

Przyczyny / motywy aktywności fizycznej:

- teoria instynktów

- teoria uczenia się

- // - rozwoju

- // - humanistyczne

- // - poznawcze

- // - potrzeb

Potrzeba - brak czegoś co człowiekowi jest niezbędne w normalnym funkcjonowaniu

Cameron- def. - potrzeba, to stan niestabilny/ zaburzony równowagi przejawiający się jako nasilająca lub przedłużająca czynność i napięcie. Ten stan nadaje naszemu zachowaniu energię, tak więc potrzeba jest siłą pobudzającą człowieka do szukania określania obiektów, bodźców, kontaktu z nimi. Zmniejsza stany napięcia, redukuje zaburzoną równowagę, ma to miejsce wówczas, gdy człowiek zaspokaja swoją potrzebę. Stan napięcia domagający się rozładowania to stan mobilizacji, pobudza do szukania konkretnych obiektów, by zredukować zaburzoną równowagę. Według teorii potrzeb aktywność turystyczna jest odpowiedzią na podstawie potrzeby człowieka. Człowiek rodzi się z pewnym zestawem potrzeb.

Teoria potrzeb/ piramida potrzeb Abrahama Maslowa „Motywacja i osobowość” wymienia grupy potrzeb

I Potrzeby fizjologiczne

II Potrzeba bezpieczeństwa

III Potrzeba miłości i przynależności

IV Potrzeby prestiżu i uznania

V Samorealizacji

VI Transcendencji

(Potrzeby poznawcze, estetyczne, seksualne, snu, wyżywienia, pragnienia, aktywności ruchowej, ubrania, mieszkania...)

Potrzeby turystyczne to potrzeby wyższego rzędu. Podstawowe potrzeby/ najniższego rzędu to potrzeby fizjologiczne. Potrzeby zaspakajane poprzez zastosowanie odpowiedniego stylu.

Styl to sposób zaspokajania potrzeb, jest ich nieskończenie wiele, style należy rozpatrywać z punktu widzenia skuteczności, skutków ubocznych, indywidualnych i skutków społecznych.

Maslow- potrzeby są realizowane kolejno- charakterystyka potrzeb niższych i wyższych.

Teoria potrzeb posłużyła teoretykom do wyodrębnienia 2 rodz motywacji- motywacja niedoboru, usuwania niedoboru, składają się na nią potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa, miłości, przynależności, i uznania- motywacja rozwoju- potrzeby wyższe, samorealizacje transcendentalizm, potrzeby dynamizują a motywy nadają pobudzeniu kierunek. W literaturze można znaleźć klasyfikację motywacji- np. prof. Krzysztof Przecławski.

Motywy związane z pragnieniem:

- udanie się w określone miejsce, opuszczenie na jakiś czas swojego pobytu, spędzenie czasu z kimś poza miejscem swojego zamieszkania, zawarcie nowych znajomości, pozyskanie nowych przyjaciół, pozostanie w zgodzie ze stereotypami, z zaspokojeniem potrzeb emocjonalnych, poznawczych, estetycznych, twórczych, biologicznych z uprawianiem turystyki.

EMOCJE- istotą aktywności fizycznej jest interakcja człowieka z otaczającym go podczas wyjazdu środowiskiem kulturowym, społecznym, przyrodniczym.. Procesem psychicznym towarzyszącym tej interakcji są emocje.

Indeks reakcji emocjonalnej na środowisko został opracowany przez Russella Lianosa , pozwala on na opisanie środowiska w kategoriach uczuć emocji

Są to emocje przyjemne, nieprzyjemne, pobudzające i niepobudzające.

Istnieją 4 obszary reakcji emocjonalnych

- pobudzające przyjemne (np. ekscytujący obraz skłania do podjęcia aktywności ku obiektom naszej fascynacji)

- pobudzający nieprzyjemny, np. krajobraz nieprzyjemny, skłania do negatywnych emocji

- niepobudzający przyjemny, np. spokojny pogodny krajobraz stwarza sytuację relaksu, odprężenia

- pobudzający nieprzyjemny - nudny, nieprzyjemny, nie zachęca do wypoczynku, wywołuje negatywne emocje.

Bell opracował teorię regeneracji uwagi. Ludzkie zauroczenie środowiskiem przyrodniczym odkrywa zdolności człowieka do zwracania uwagi na procesy życiowe

Kaplan - emocje są związane z regionami geograficznymi (np. Mickiewicz Pan Tadeusz „tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną do tych pagórków leśnych , do tych łąk zielonych... nad błękitnym Niemnem rozciągnionych)

Co to jest przywiązanie do miejsca? - poczucie zakorzenienia się do miejsc, krajobrazów z naszej młodości, doświadczeń przeżyć,

Istnieją 2 rodzaje inteligencji-

1. INTELIGENCJA INTELEKTUALNA/RACJONALNA- bystrość umysłu, (IR)

2. INTELIGENCJA EMOCJONALNA (IE)

Charakterystyki INTELIGENCJI INTELEKTUALNEJ/ RACJONALNEJ: dotyczy umysłu, racjonalnego dostrzegania zjawisk, procesów, przedmiotów, obiektów, pozwala nam poznać świat i jego strukturę

IE to uczuciowe podejście do otoczenia lub zwierząt, przyrody, pomaga rozumieć siebie i innych ludzi

IE umożliwia nam realizowanie procesów komunikowania się, jest esencją świadomego życia i działania ludzi.

IR zależy od procesów zachowania w korze mózgowej w górnych warstwach kory, zachodzą procesy kojarzenia, przypominania,

IE czerpana jest z dużo starszych i głębiej położonych obszarów położonych pod korą mózgową, np. ciałko migdałowate, zawęża środki emocji np. w gniewie do rąk napływa krew, łatwiej chwycić za nóż , wymierzyć cios,

Mayer Salovay według nich IE def w 1990 roku to zdolność do rozpoznawania i regulowania swoich własnych emocji i emocji innych osób, oraz wykorzystywania uczuć do kierowania myśleniem i działaniem. Na IE składają się dwojakiego rodzaju kompetencje/ umiejętności

I Pierwsza kompetencja/ umiejętność emocjonalna - osoby posiadające wysoką samoświadomość

1. Takie osoby dobrze wiedzą jakie emocje posiadają i dlaczego

2. Zdają sobie sprawę z tego, jak ich uczucia wpływają na zachowanie

3. Zdają sobie sprawę ze związków miedzy swoimi uczuciami a tym co myślą, mówią i robią

4. Mają świadomość swoich wartości i celów i kierują się nimi

ZNAJDŹ W DOMU CZAS NA REFLEKSJĘ OD A DO D!

„Rozmawiam ze sobą bo lubię rozmawiać z inteligentną osobą”

II samoregulacja. Samokontrola

Osoby o tej umiejętności:

1. Dobrze radzą sobie z nagłym wybuchem uczuć, grożącymi nagłym wybuchem emocjami i niepokojącymi oraz przygnębiającymi emocjami

2. Zachowują spokój i pozytywne nastawienie, nie upadają na duchu nawet w trudnych chwilach,

3. Zachowują zdolnośc jasnego myślenia i koncentracji mimo wywierania na nie presji

III MOTYWACJA

Osoby posiadające tą kompetencję

1. Są nastawione na osiągnięcie dobrych wyników i usilnie dążą do osiągnięcia swoich celów, oraz sprostaniu wyznaczonym przez siebie kryterium

2. Ustanawiają sobie trudne cele i podejmują starania obliczone na ryzyko, oraz znajdują sposoby lepszego wykonywania swoich zadań,

3. Poszukują informacji która zmniejsza do minimum niepewność oraz znajdują sposoby lepszego wykonywania swoich zadań,

4. Uczą się jak podnosić jakość swojego działania

Kompetencje/ umiejętności społeczne.

EMPATIA - to uczucie zdolność człowieka do emocjonalnego wczuwania się w stany emocjonalne drugiej osoby/ innych osób

SYNTONIA- syn- razem, tonos- wspólnie, współbrzmieć (greckie)

Człowiek w stanie empatii- otwarty, życzliwy, ciepły w stosunku do innych, dzięki empatii uczestniczymy w przeżyciach innych ludzi, łatwiej reagujemy na potrzeby drugiego człowieka, stajemy się bardziej elastyczni, wrażliwi na drugiego człowieka. Małą szansę ma związek skryty, bez uczciwości, zaufania, współbrzmieć emocjonalnie z drugą osobą, wówczas rodzi się między partnerami nić powiązania.

Empatia emocjonalna osób :

1. Są wyczulone na potrzeby, słuchają innych

2. Wykazują się wrażliwością na sprawy innych, zrozumieniem ich punktu widzenia

3. Pomagają innym, opierając się na zrozumieniu ich potrzeb i uczuć

Umiejętności społeczne.

Osoby te potrafią

a)dobrze panować nad emocjami własnymi i cudzymi w kontaktach z innymi

b) potrafią słuchać bez uprzedzeń i wysyłać przekonujące komunikaty

c) potrafią bezkolizyjnie bezkonfliktowo utrzymywać kontakty z ludźmi, wykorzystywać tą umiejętność dla współpracy z drugą osobą i pracy zespołowej

IE decyduje o umiejętnościach przystosowania się do otoczenia, o udanych relacjach międzyludzkich, o sukcesie zawodowym, towarzyskim, małżeńskim, rodzinnym

Sukces zależy nie tylko od intelektu, ale też od umiejętności kierowania emocjami. Znajomość IE warunkuje jakość kontaktów ludzkich

EMOCJE def. Są procesem uruchamianym przez zakłócenie lub zapowiedź zakłócenia równowagi wewnętrznej człowieka, lub równowagi pomiędzy nim a środowiskiem bez względu na to, czy zmiany te są korzystne czy niekorzystne dla jednostki. Emocje to forma oceny sytuacji w dodatnią lub ujemną. Emocje są czynnikiem mobilizującym nas do działania w celu przywrócenia równowagi, nadają burzy naszemu życiu. Większość emocji jest nabywana, rodzimy się z 4 reakcjami emocjonalnymi, które pojawiają się w formie odruchów bezwarunkowych

1. Proste formy radości (po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych)

2. Smutek (głód, mokro)

3. Gniew (skrępowanie ruchów)

4. Lęk ( na dwa rodzaje bodźców- po nagłym silnym hałasie i po nagłej utracie równowagi)

Wszystkie inne emocje są wyuczone i nabyte!. Pierwsze 4 lata naszego życia są najważniejsze- to kod emocjonalny. Ścisły związek pomiędzy emocjonalnością człowieka dorosłego a warunkami w jakich przebiegał jego rozwój i wychowanie w 4 pierwszych latach jego życia.

Afektywny charakter emocji- każda emocja niesie ze sobą doznania przyjemne i nieprzyjemne.

Doznania przyjemne- od hiper- przyjemnych, przez bardzo przyjemne, średnio przyjemne do mniej przyjemnych. Tak samo z emocjami nieprzyjemnymi. Nie ma emocji obojętnych, tzw. zerowych.

Każda emocja jest przyjemna lub nieprzyjemna. Bywa, że procesy emocjonalne są bardzo złożone (zarówno przyjemne jak i nieprzyjemne). Np. oczekiwanie na coś przyjemnego może być nieprzyjemne. Trzeba być dojrzałym emocjonalnie by móc spokojnie oczekiwać. Osoby niedojrzałe emocjonalnie muszą mieć to coś natychmiast. Drugą cechą emocji jest ich ekspresyjny charakter: mimika, wyraz oczu, przy pozytywnych źrenice się poszerzają (miłość, afiliacja, przyjaźń), przy negatywnych źrenice zwężają się (złość, smutek). Emocje wyrażane są też pantomimiką (ruchy kończyn), lub poprzez wokalizację (zmiany w głosie). Ekspresja emocji- różnice między ludźmi z różnych kultur, ale też z różnych środowisk. „Uśmiechnięty chińczyk” przeżywa rozpacz- gdyż w kulturze chińskiej uśmiech wyraża żal i rozpacz, amerykanie zaś są otwarci, ich kultura zachęca do wyrażania emocji, otwartość pomaga osiągać sukcesy! Anglicy- smutek, melancholia. Skandynawowie są chłodni, zimni, Polacy eksponują swoje cierpienia. Co kraj to obyczaj. Lata 80-te- „młodzieżowa zmowa nieujawniania uczuć”- niezależnie od sytuacji skrywali wszelkie uczucia, panowali nad emocjami. Doszło do nadmiernego przesilenia układu nerwowego (poprzez tłamszenie uczuć), stali się agresywni, nadużywali narkotyków, alkoholu.

Emocje należy eksponować, ale nie silnie manifestować na zewnątrz. Uczucia powinno się eksponować umiarkowanie, Okazywanie uczuć pozwala w bezpieczny sposób zredukować napięcie emocjonalne. Sposób w jaki pokazujemy nasze uczucia ma wpływ na to jak inni czują się w naszym towarzystwie, jak nas oceniają, odbierają. Bardzo wiele zależy od tego, jak przebiegały pierwsze 4 lata naszego życia. Czy nasi rodzice potrafili ze sobą rozmawiać, nie ranić się, czy potrafili emocjonalnie współbrzmieć. Nasze intencje emocjonalne mogą być przez innych odczytane inaczej jakbyśmy sobie tego życzyli, gdyż mogą mieć inne przekonania na temat ekspresji naszych emocji. Ze względu na inne wychowanie, kulturę, rodzinę. Więc powinno się mówić co lubimy, czego nie tolerujemy, czego sobie nie życzymy. W związku trzeba się kontrolować i szanować drugą osobę. Ekspresja emocji jest w życiu bardzo ważna. Zwierzchnik dominuje nad pracownikiem, aktor nad publicznością, nauczyciel nad uczniami- poprzez ekspresję emocji. Ekspresja emocji może też ukrywać lub zniekształcać emocje faktycznie przeżywane w życiu.

5

I

II

IIII

IV

V

VI

---