Pasożyty przewodu pokarmowego:

Co to jest układ pokarmowy?

Jest to zespół narządów służących do pobierania pokarmu, jego trawienia , wchłaniania składników odżywczych i usuwania substancji zbędnych, powstałych w wyniku trawienia lub niestrawionych. Układ pokarmowy ma postać umięśnionej rury o zróżnicowanym świetle, długości i budowie ścian zawierających zwykle gruczoły trawienne śródścienne. Łączą się z nim gruczoły trawienne pozaścienne. Wydzielają one soki trawiące pokarm. Transport pokarmu następuje głównie dzięki pracy mięśni ścian układu pokarmowego. U człowieka w skład układu pokarmowego wchodzą:
-jama ustna wraz z jej narządami (uzębienie, język),
-gardło,
-przełyk,
-żołądek
-jelito; zróżnicowane na jelito cienkie (dwunastnica, jelito czcze i biodrowe) oraz jelito grube (jelito ślepe, okrężnica i odbytnica)
-wątroba
-trzustka.

Lamblioza to choroba „brudnych rąk”. Giardia lamblia jest pasożytem z rodziny wiciowców, powszechnie występującym w umiarkowanych szerokościach geograficznych, tak samo często w krajach wysoko rozwiniętych jak i rozwijających się. Pasożyt zamieszkuje jelito cienkie. Jest przyczyną złego wchłaniania, zwłaszcza lipidów i rozpuszczalnych w tłuszczach witamin (A, D, E oraz K). Ogniska bardziej agresywnych odmian zostały zidentyfikowane w Rosji, w basenie Morza Śródziemnego i Azji centralnej. Najczęstszym sposobem zakażenia jest picie skażonej wody. Cysty tego pasożyta mogą przetrwać w wodzie do 3 miesięcy.
Giardia lamblia oporne są na chlor!
Zakażenie częściej występuje u dzieci niż u dorosłych. W przypadku osób z wydolnym układem immunologicznym (odpornościowych) choroba ustępuje zwykle po 4 dniach. 

Choroba ta może występować epidemicznie, głównie wśród dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym zazwyczaj w placówkach opieki dziennej.

Pasożyt ten przyczynia się do:1. osłabienia bariery odpornościowej 2. złej przemiany materii 3. uczuleń na pokarmy 4. złego wchłaniania składników odżywczych 5. pogorszenia ogólnego stanu zdrowia 6. prowadzi do wyniszczenia wątroby, nawet u rocznych dzieci 7. powoduje liczne, bardzo poważne problemy zdrowotne.

Objawy zakażenia: Zespoły objawowe zależą od głównego umiejscowienia i  rozmnażania się pasożyta. Są różne, zależą od wieku i stanu wydolności układu immunologicznego, a także rodzaju szczepu Giardia. 1.zakażenia jelit (nieżyt dwunastnicy, jelita cienkiego, okrężnicy), wątroby lub jednoczesnym zarażeniem obu narządów przebiegające chronicznie z nawrotami, którym częściej towarzyszą rozwolnienia niż zaparcia (mogą występować naprzemiennie) 2. u dzieci - cyklicznym, krótkookresowym podwyższeniem temperatury 3. burczenie, przelewanie w brzuchu (wyczuwalne w okolicy pępka i nieco wyżej) i bólami 4. bóle w dołku podsercowym 5. mdłości 6. nieprzyjemny smak w ustach i zgaga, odbijanie się 7. skurcze, wzdęcia8. poczucie ogólnego wyczerpania 9. (rzadziej) bóle w prawej części biodra 10. zapalenie pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych - ostra kolka wątrobowa i/lub tępe i ciągłe bóle nasilające się w trakcie jedzenia 11. (niekiedy) wymioty żółcią i płynami, ślinotok12. Żółtaczka13. naruszenia ze strony układu sercowo - naczyniowego (podwyższona pobudliwość czynności serca) 14. zaburzenia systemu nerwowego (zmęczenie, rozdrażnienie, apatia, płaczliwość, bóle głowy i mięśni) 15. zwolnienie rozwoju u dzieci 16. zaburzenia przemiany materii 17. Chudnięcie18. drżenie palców 19. zwiększona potliwość20. hipotonia (zmniejszeniem napięcia mięśni szkieletowych, spowodowane zmianami w tych mięśniach lub zaburzeniami ich unerwienia). Lambliozę diagnozuje się poprzez badania mikroskopowe, serologiczne i enterotesty. Ponieważ cysty wydalane są okresowo w celu wykrycia zakażenia trzeba pobrać do badania mikroskopowego wiele próbek ( 8 - 10 dni).

Toksyczne produkty rozpadu lamblii mogą być przyczyną rozstrojów w postaci:1. obniżenia stanu ogólnego 2. anemii 3. rozregulowań nerwowych i psychicznych 4. rozstroju czynności wydzielniczych żołądka 5. podwyższenia wrażliwości na alergeny (wysypka, swędzenie skóry, bóle stawów, dreszcze) 6. procesu zapalnego wątroby, a nawet marskości" zmian w pęcherzyku żółciowym (mogących wykazywać cechy charakterystyczne dla zapaleń różnego pochodzenia - pod warstwą mięśniową pęcherzyka obserwuje się rozszerzenie naczyń, rozrastanie tkanki łącznej, obrzęk błony śluzowej)

Owsica

Enterobiasis, czyli zakażenie pasożytem jelitowym o nazwie Enterobius, jest najczęściej występującym zakażeniem pasożytniczym przewodu pokarmowego w naszej strefie klimatycznej. Dość powiedzieć, że około 1/4 dzieci jest zakażonych, a w specyficznych warunkach (np. dom dziecka, przedszkole) - praktycznie wszystkie. Pasożyt bytuje w dolnym odcinku przewodu pokarmowego. Cykl rozwojowy (od jaja do zdolnego do rozmnażania dorosłego osobnika) trwa 2 do 6 tygodni. Samica owsika składa jaja na skórze okolicy odbytu (przeważnie nocą). Jaja są „sklejane” ze sobą i podłożem lepką wydzieliną, która działa drażniąco na skórę i powoduje świąd. Drapiąc okolicę odbytu przenosimy jaja pasożyta na ręce i dalej, na przedmioty znajdujące się w naszym otoczeniu, a nierzadko bezpośrednio do ust. Do zakażeń dochodzi bardzo łatwo i można przyjąć, że jeśli jedna osoba w rodzinie jest chora, to w krótkim czasie problem będzie dotyczył wszystkich lub większości domowników. Jajo owsika przeżywa (czyli zachowuje zdolność zakażania) poza organizmem ludzkim około 3 tygodni. Bielizna osobista, przedmioty służące do higieny (np. myjki, ręczniki), bielizna pościelowa, kurz domowy, zabawki, stają się rezerwuarem jaj pasożyta. Brak nawyku mycia rąk po skorzystaniu z toalety (u dorosłych, niestety, równie częste jak u dzieci zaniedbanie higieniczne) również sprzyja zachorowaniu.

Rozpoznanie potwierdza stwierdzenie obecności pasożytów w kale lub w okolicy odbytu (czasami można zaobserwować samice owsika w fałdach wokół odbytu - w nocy, u śpiącego od ok. 1-2 godzin dziecka) lub znalezienie jaj pasożyta (w badaniu pod mikroskopem). Samica owsika ma ok. 10 mm długości (samiec - ok. 3 mm), jest więc całkiem spora i „namierzalna”.

Najczęściej u dziecka można zaobserwować :

- utratę apetytu
- spadek masy ciała
- bladość skóry
- podkrążone oczy
- ciągłe osłabienie
- zaburzenia snu
- nadpobudliwość związana ze świądem
- zmiany wypryskowe w okolicy odbytu
Objawami dodatkowymi są:
- pobudzenie ruchowe
- trudności w koncentracji
- zgrzytanie zębami

Leczenie - leki przeciwrobacze podaje się jednorazowo i powtarza po 2 tygodniach. Leczyć należy jednocześnie wszystkich członków rodziny lub środowiska dziecięcego. Poleca się częste pranie i prasowanie bielizny oraz pościeli, a także odkurzanie pomieszczeń. Dzieci powinny spać w obcisłych majtkach, mieć krótko obcięte paznokcie, często myć ręce i okolicę odbytu.

Glistnica
Najczęstsza choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego. Powoduje ją zakażenie jelita cienkiego glistą ludzką (Ascaris lumbricoides). Zachorowania najczęściej zdarzają się u dzieci
Najczęstsze dolegliwości i objawy
Najczęstsze objawy występujące u dzieci to wzmożona pobudliwość nerwowa, czasami bóle brzucha i wymioty. Możliwe jest nawet zahamowanie wzrostu i spadek masy ciała.Często zdarzają się zmiany skórne, zapalenie spojówek, napady astmy oskrzelowej. Glisty mogą być zauważalne w kale chorego, a czasami także w zwymiotowanym pokarmie.Kontaktu z lekarzem wymaga stwierdzenie glist w kale, lub zauważenie objawów opisanych wyżej. Gdy dokuczają silne bóle brzucha i wymioty należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Przyczyny:
Jaja pasożyta są obecne w kale. Do zakażenia może dojść drogą pokarmową przez połknięcie jaj, przenoszonych przez brudne ręce, zanieczyszczony kałem pokarm lub wodę. W jelicie z jaja uwalnia się larwa, która wraz z krwią przez wątrobę wędruje do płuc, tam jest odkrztuszana do gardła i połknięta ze śliną wraca do jelita. Podczas przetransportowania się larw mogą występować objawy skórne i płucne, spowodowane reakcją alergiczną organizmu. Dojrzała glista powstaje dopiero po 2-3 miesiącach. Ma ona różową lub kremową barwę i może osiągać 40 cm długości. Samica produkuje ogromne ilości jaj, które są wydalane z kałem.
Sposoby zapobiegania:
Należy przestrzegać zasad higieny osobistej. Dzieci muszą myć ręce przed jedzeniem, zwłaszcza po każdej zabawie z rówieśnikami oraz po skorzystaniu z toalety. Warzywa i owoce powinny być bardzo starannie umyte. Nie wolno pić wody z nieznanych źródeł.

Możliwe powikłania:
Niedrożność przewodu pokarmowego spowodowana nagromadzeniem się glist w jelicie cienkim, oraz zapalenie płuc.

Leczenie:
Prowadzi się w domu. Aby wyeliminować zakażenie z mieszkania trzeba bardzo rygorystycznie przestrzegać higieny osobistej, np. codziennie zmieniać bieliznę pościelową i osobistą, dezynfekować urządzenia sanitarne i czyścić podłogę odkurzaczem. Dieta jest nieistotna, sport można uprawiać bez ograniczeń. Dolegliwości mogą ustąpić w przeciągu paru dni, pod warunkiem, że stosuje się zalecenia lekarza.

---