Jedna z funkcji zawodu pielęgniarki jest funkcja dydaktyczno-edukacyjna.
DZIESIĘCIOŚCIAN EDUKCJI - prof. Kwieciński
Hominizacja - człowiek zdobywa umiejętności wzmacniania swojej konstytucji - struktury biologicznej i gatunkowej. Proces ten toczy się przez całe życie, ponieważ musimy dbać o swój biologizm. Usamodzielniamy się lub oddajemy w ręce innych - w zależności od etapu. Ważny jest proces naśladownictwa, naśladujemy głównie otoczenie.
Socjalizacja pierwotna - wprowadzenie do życia społecznego. Rozgrywa się w rodzinie. Wyróżniamy funkcje rodziny:
emocjonalna - więzi kobieta-mężczyzna, dzieci
seksualna
prokreacyjna
administracyjna
gospodarcza
wychowawcza (edukacyjne)
opiekuńcza
kulturowa
Typy rodziny:
- konkubinat
- rodzina niepełna - śmierć jednego z rodziców, rozwód, rozstanie
- rodzina niepełna z wyboru - samotna kobieta
- rodzina homoseksualna
* ANEMIA - to etap rozwoju społecznego, w którym nie ma jeszcze sprecyzowanego systemu wartości
Wprowadzenie do życia społecznego odbywa się głównie w osobie dominującej - matki. Kształtuje ona pierwotne matryce socjalizacyjne. Społeczne matryce tworzą się w 6 rż.
Socjalizacja wtórna - rozgrywa się we wtórnych grupach społecznych, wystarczy chęć bycia w jednej przestrzeni społecznej. Członków tej grupy łączy cel tej grupy. Wyróżniamy cele pewne i ukryte . Grupy wtórne - uczniowie, studenckie, zawodowe, wierni kościoła, pacjenci. Grupy socjopatologiczne - klika, klan, grupy przestępcze, mafijne.
Kształcenie - humanizacja - polega na rozwijaniu naukowego światopoglądu, który czyni z nas ludzi bardziej ludzkich.
Wychowanie - jurydyfikacja - człowiek poznaje i stosuje nowe zasady, regulujące życie społeczne.
Inkulturacja - personalizacja - kształcenie tożsamości kulturowej w oparciu o wrastanie w kulturę
Nacjonalizacja - nabywamy i kształtujemy w sobie tożsamość narodową.
Globalizacja - proces, w którym człowiek nabywa świadomości, że jest częścią Ziemi, struktur światowych, organizmów ponadnarodowych, np. UE. Kwieciński uważa, że społeczeństwa powinny być rozwijane w następujących płaszczyznach:
do zorganizowania pokoju
ukształtowania pokojowej świadomości
wychowania do odpowiedzialności za Ziemię - myślenie prośrodowiskowe
prorozwojowej wymiany - wyrównanie poziomów rozwoju różnych regionów na Ziemi
Etatyzacja - proces, w którym stajemy się świadomymi obywatelami państwa. Obywatel ma obowiązki i prawa.
Polityzacja - biurokratyzacja - profesjonalizacja - kształtujemy sylwetkę zawodową.
polityzacja - wytwarzana jest ogólna linia polityczna wokół zawodu lub profesji. Linia polityczna tworzy prawodawstwo.
profesja - zawód szczególnie ważny społecznie np. pielęgniarka, lekarz, adwokat, prawni
biurokratyzacja - wynika z prawodawstwa - np. ustalenie wymagań dot. egzaminów licencjackich, prawo wykonywania zawodu, konkursy na stanowiska
profesjonalizacja - osoba ma skonstruować siebie w zawodzie
Edukacja jako 10-ścian otacza człowieka przez całe życie (Kwieciński). Kwieciński zależności od etapu rozwoju jedne procesy dominują bardziej, a inne mniej. Aby edukacja zdrowotna była skuteczna należy wywołać w społeczeństwie STAN UPODMIOTOWIENIA - stan, że człowiek ma zdrowie i wiele działań wykonuje nawykowo.
EDUKACJA ZDROWOTNA - to trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom indywidualnie lub w grupach podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie modyfikowania zachowania oraz warunków środowiskowych, który przyczynia się do wzmocnienia zdrowia.
PROBLEM ZDROWOTNY - w ujęciu edukacyjnym jest stanem dyskomfortu lub przeszkodą, która może zmniejszyć, zubożyć stan zdrowia człowieka.
TYPY POSTAW WOBEC PACJENTA:
racjonalna - odnosi się partnersko, tworzy sytuacje, w których człowiek jest indywidualnością
obniżająca (autorytarna) - postawy negatywne
nadopiekuńcza - nadskakiwanie pacjentowi
Podstawowym zadaniem nowoczesnej edukacji zdrowotnej jest:
- wspomaganie warunków dla tworzenia zmian
- podejmowanie wysiłków na rzecz wzrostu kompetencji jednostek grup w sferze samodzielnego działania na rzecz zdrowia na różnych poziomach organizacji zycia społecznego.
Edukacja zdrowotna jest częścią zdrowia publicznego, praktyczną dyscypliną której celem jest poprawa stanu zdrowia oraz dobra jednostek populacji, w tym zdolności jednostek i zespołów ludzkich do zajmowania się zdrowiem i związanymi z nimi problemami.
ROZWÓJ TEORII I PRAKTYKI EDUKACJI ZDROWOTNEJ
wczesne lata 70 XX w. - człowiek poinformowany o szkodliwości danego zachowania porzuci takie zachowanie albo nigdy go nie podejmie. Wyróżnia się 2 modele:
- model edukacji zdrowotnej zorientowany na chorobę
- model ez zorientowany na czynniki ryzyka
wczesne lata 90 - przeniesienie odpowiedzialności za zdrowie na jednostkę - wizja edukacji zdrowotnej zorientowanej na zmianę indywidualnego zachowania (zmiana stylu życia).
późne lata 90 - edukacja zdrowotna nastawiona na zdrowie - „ludzie i miejsca” - człowiek kształtuje zdrowie w określonym miejscu
współczesna edukacja zdrowotna - model zorientowany na zmianę zachowania jednostek i grup oraz zmiany warunków ułatwiających podejmowanie decyzji zdrowotnych, model: zapobiegawczy, radykalny, samodecydujący, poznawczy, psychologiczny, psychospołeczny, socjologiczny, akcji społecznej, interwencji społecznej.
* przeszkodą w edukacji zdrowotnej jest system zdrowotny panujący w PL - brak zrozumienia dla powoływania zespołu interdyscyplinarnego.
Edukacja zdrowotna - wykład 1 - 1.10. 2006 - dr Mirosława Cylkowska - Nowak