NOWORODEK DONOSZONY
Kryteria oceny donoszenia płodu
Noworodkiem donoszonym nazywamy dziecko urodzone między 37 a 40 tygodniem ciąży. Noworodek donoszony jest ruchliwy, krzyczy głośno, ma zaokrąglone kształty. O jego dojrzałości świadczą: dobry rozwój tkanki podskórnej, różowa skóra, meszek płodowy zachowany tylko w okolicy ramion i grzbietu, dobrze rozwinięte chrząstki małżowin usznych oraz miejsce odejścia pępowiny umieszczone pośrodku między wyrostkiem mieczykowatym a spojeniem łonowym. U dziewczynek wargi sromowe większe zakrywają mniejsze, a u chłopców jądra są w mosznie. Są to biologiczne kryteria donoszenia płodu, o wiele bardziej istotne niż tzw. kliniczne, oparte na ocenie masy i długości ciała. Masa ciała powinna być większa niż 2500 g, a długość powinna wynosić 50-52 cm. Nie jest to już w świetle obecnej wiedzy właściwe kryterium, gdyż istnieje pojęcie dystrofii wewnątrzmacicznej płodu, kiedy pomimo prawidłowego okresu trwania ciąży masa noworodka jest mniejsza niż 2500 g.
Opieka nad zdrowym noworodkiem
Natychmiast po urodzeniu się dziecka, zanim wykona ono pierwszy wdech, i przed odpępnieniem położna powinna uwolnić górne drogi oddechowe noworodka z zalegających wód płodowych i śluzu. Następnie, po ustaniu tętnienia pępowiny odcina ją i jałowo zaopatruje jej kikut. W 60 sekund po urodzeniu należy ocenić stan noworodka wg skali Virginii Apgar, która uwzględnia 5 cech. Skala jest 10-punktowa - sumę 10 punktów otrzymuje noworodek w pełni zdrowy, sumę O - noworodek bez oznak życia, martwo urodzony. Liczbę 7 uważa się za graniczną; powyżej 7 noworodek dobrze rokuje, poniżej 7 rokowanie jest wątpliwe, noworodki z oceną 6, 5, 4 punktów wymagają troskliwej opieki i pomocy lekarskiej.
Po ocenie stanu noworodka według jednej z tych skal wykonuje się zabieg Credego, zakraplając codziennie świeżo przygotowany 1% roztwór azotanu srebra do spojówek obu oczu, a następnie przepłukując je jałowym fizjologicznym roztworem chlorku sodowego.
Polega ona na osuszeniu skóry z wód płodowych i śluzu jałowymi pieluszkami przez delikatne dotykanie; maź płodową należy pozostawić, chyba że w fałdach skórnych znajduje się w zbyt dużych ilościach. Zdejmujemy wtedy delikatnie jałowym gazikiem tylko powierzchowną warstwę. Ponownego odśluzowania dokonujemy, jeżeli pierwsze, wykonane w czasie porodu, okazało się nieskuteczne i dziecko źle oddycha. Następnie należy dokonać pomiaru masy ciała, długości, obwodu głowy, klatki piersiowej i brzucha. Podczas mierzenia długości nie wolno prostować nóżek noworodka silą, lecz stosować miękki centymetr taśmowy. Następnie dziecko powinno być zbadane przez lekarza i opisane w karcie historii rozwoju noworodka. Podczas pierwszego badania należy sprawdzić drożność przełyku i odbytu miękkim cewnikiem Nelatona, a także wykonać badanie w kierunku wrodzonego zwichnięcia stawów biodrowych. Dokumentacja pierwszego badania lekarskiego powinna uwzględniać datę i godzinę badania oraz podpis osoby, która je wykonała. Należy też wpisać nazwiska obecnych przy porodzie: położnika, położnej i pediatry.
Wcześniactwo
Wcześniakiem nazywamy noworodka urodzonego między 28 a 37 tygodniem ciąży (wg kryteriów biologicznych), a z masą ciała poniżej 2500 g, długością ciała poniżej 47 cm, obwodem głowy mniejszym niż 33 cm i obwodem klatki piersiowej mniejszym niż 30 cm (wg kryteriów klinicznych).
Przyczynami porodu przedwczesnego mogą być:
1) choroby matki (kiła, gruźlica, zimnica, ostre zakażenia, schorzenia nerek, schorzenia serca i krwi, schorzenia przemiany rnaterii, zatrucie ci;r/"lwe, nieprawidłowości narządu rodnego),
2) vvielokrotne sztuczne poronienia,
:l) poronienia nawykowe, 4) urazy mechaniczne,