STOPY INFLACJI - jest to procentowy przyrost przecietnego poziomu cen dóbr i usług w ciagu roku.
BEZROBOCIE - jest to liczba osób zarejstrowanych jako poszukujace pracy i jednoczescnie nie majacych zatrudnienia
.
STOPA BEZROBOCIA- jest to odsetek siły roboczej pozostyajacej bez pracy.
SIŁA ROBOCZA- jest to liczba ludzi pracujacych lub poszukujących pracy.
REALNY PRODUKT NARODOWY BRUTTO - PNB- jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej. Świadczy on ilości dóbr i usług na których zakup może pozwolić sobie gospodarka jako całośc.
Przyrost realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego .
SPOSOBY MIERZENIA PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO-
PKB (GDP) - jest miara wielkosci produkcji wytwoerzonej przez czynniki wytworcze zalokalizowane na terytorium danego kraju , niezależnie od tego kto jest ich właścicielem.
Gospodarke w ktorej nie wystepuja zwiazki z zagranica nazywamy gospodarka zamknieta.
Wartosc dodana- jest to przyrost wartosci dobr w wyniku okreslonego (danego)procesu producji.
Wartosc dodana oblicza się przez odjecie od wartosci dobr wyprodukowanych w przeds sumy kosztow
rzeczowych czynnikow zuzywanych czynnikow wytworczych zuzytych do producji tych dobr.
DOBRA FINALNE- to dobra nabyte przez ostatecznego uzytkownika, sa to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gosodarstwa domowe , albo dobra kapitałowe (inwetycyjne) - np. maszyny - nabywane przez przedsiebiosrtwa.
DOBRA POŚREDNIE- to dobra czesciowo przetworzone które stanowia nakład w procesie produkcji w innych przedsiebiorstwach gdzie sa zuzywane.
INWESTYCJE- sa to zakupy nowych dobr kapitalowych przez przedsiebiorstwa.
OSZCZĘDNOŚCI - to ta cześć dochodu która nie zostala wydana na zakup dóbr i usług.
Y=PKB
C-wydatki konsumcyjne gops domowych
S-oszczednosci
S=Y-C
Y=C+S
Y=C+I
Y=C+S=C+I
S=I
ZAPASY - to dobra trzymane obecnie w przeds na potrzeby pryszlej producji lub sprzedazy.
PKB w cenach rynkowcyh- jest miara producji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi no dobra i usługi.
PKB w cenach czynników wytwórczych jest miara produkcji krajowej z pominieciem podatkow posrednich.
PKB wyrażony w cenach ryknowych jest więc wyższy od PKB w cenach czynników produkcji o wielkosc podatkow posrednich ( pomniejszona o sume ewentualnych subsydiow do dobor i uslug).
PKB w cenach rynkowych =C+I+G
Y=PKBw cenach czynnikow produkcji= C+I+G-Te
Te- podatki pośrednie
ROZPORZADZALNE DOCHODY OSOBISTE sa to dochody gospodarstw domowych po uwzglednieniu podatkow bezposrednich i płatności transferowych.Wilekość ta informuje nas o tym ile gospodarstwa domowe moha przeznaczyc na wydatki i oszczednosci.
Exportem (X)- nazywamy dobra , kotre zostały wytworzone w kraju a nastepnie sprzedane za granice
Import (Z) to dobra które sa produkowane ze granica i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej.
PNB jest miernikiem całkowitych dochodów osiagalnych przez obywateli danego kraju niezaleznie od miejsca (kraju) swiadcznienia uslug przez czynniki produkcji. PNB jest równy PKB powiekszonemu o dochody netto z tytułu wlasnosci za granica.
Amortyzacja zwana inaczej zuzyciem kapitału trwalego jest miara szybkosci zmniejszenia się wartosci istniejacego zasobu kapitalu w danym okresie bedacego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zuzycia.
Dochod narodowy jest to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Oblicza się go przez odjecie amortyzacji od PNB w cenach czynnikow produkcji.
Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB ( w cenach biezacych ) do PNB w ujeciu realnym ( w cenach stalych ) wyrazonych w postaci wskaznika.
Realny PNB per capita jest to realny PNB podzielony przez liczbe mieszkancow kraju.
Produkcja potencjalna jest to wielkosc produkcji która wytworzylaby gospodarka gdyby wszystkie czynniki produkcji zostaly w pelni wykorzystane.
Rozporzadzalene dochody osobiste sa to dochody jakie gospodarstwa domowe otrzymuja od przedsiebiorstw powiekszone o wyplaty transferowe otrzymane od panstwa i zmniejszone o podatki bezposrednie płacone panstwu . Sa to inaczej dochody jakie gospodarstwa mogą przenaczyc na wydatki lub oszczednosci.
Funkcja konsumpcji (MPC)obrazuje wielkosc zamierzonej konsupcji globalnej przy kazdym poziomie rozporzadzlanych dochodow osobistych.
Krancowa skłonnosc do konsumpcji jest czescia kadego dodatkowego funta dochodu rozporzadzalnego która gospodarstwa domowe pragna przeznaczyc na konsumpcje.
Popty inwestycyjny - oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiebiorstwa powiekszenie zasobow kapitalu trwalego (fabryki i maszyny) oraz stanu zapasow.
Popty globalny jest to suma która przebsiebiorstwa i gospodarstwa domowe planuja wydac na dobra i uslugi przy roznej wielkosci dochodu .
Przy stalych cenach i pałacach rownowaga krotkokeresowa na rynku dobr istnieje wtedy kiedy popyt globalny lub inaczej planowane globalne wydatki dokladnie zrownaja się z faktycznie wytworzona produkcja.
Mnoznikiem nazywamy sotsunek zmiany produkcji w punkcie rownowagi do powodujacej ja zmiany w wydatkach autonomicznych.
Polityka fiskalna inaczej budzetowa to decyzje dotyczace wydatkow i podatkow.
Polityka stabilizacyjna obejmuje dzialania panstwa zmierzajace do utzymania wielkosci produkcji blisko poziomu zapewniajacego pełne wykorzystanie czynnikow wytworczych (pelne zatrudnienie)
Dług publiczny (narodowy) jest to suma pozostalych do splacenia pozyczek panstwowych.
Mnoznik zrownowazonego budzetu to mechanizm polegajacy na tym ze wzrost wydatkow panstwa któremu towarzyszy taki sam wzrost podatkow powduje zwiekszenie produkcji.
Budzetem nazywamy zapis planu wydatkow i sposobow ich finansowania: okreslone sposoby przedsiebiorstwa lub panstwa.
Wzrost wydatkow panstwa na dobra i uslugi prowadzi do zwiekszenia produkcji zapewniajacej rownowage. Przy danej stopie podatkowej wplywy podatkowe wzrastaja. Mimo to powieksza się deficyt budzetowy (lub zmiejsza się nadwyzka budzetowa)
Automatyczny stabilizator jest to taki mechanizm w gospodarce który zmniejsza podatnosc PNB na wstrzasy.
Bilans handlowy jest to wartosc eksportu netto. Gdy eksport jest wiekszy od importu wystepuje nadwyzka handlowa. Gdy import przewyzsza ekspotr gospodarka wykazuje deficyt handlowy.
Krancowa sklonnosc do importu (MPI) obrazuje jaka czesc kazdej dodatkowej jednostki dochodu narodowego podmioty krajowe chca wydac na dodatkowy import.