Czym jest organizacja?
Uporządkowanym systemem społeczno-technicznym.
Wymień 2 najważniejsze części organizacji.
Podsystem społeczny
Podsystem techniczny
Wymień elementy organizacji w ujęciu Leavitta.
Ludzie
Cele
Technologia
Struktura organizacyjna
Wymień elementy podsystemu społecznego i technicznego.
Ludzie i cele- podsystem społeczny
Struktura i technologia- podsystem techniczny
Wymień i scharakteryzuj typy osobowości organizacyjnych.
Autokrata- dominacja nad podwładnymi, służalczość wobec przełożonych
Gracz- osoba o nieprzeciętnej inteligencji, zmiany traktuje jak wyzwanie, a nie jak zagrożenie
Biurokrata- postrzega rzeczywistość organizacyjną przez perspektywę oficjalnych dokumentów
Profesjonalista- osoba dążąca do doskonałości w tym, co robi
Przedsiębiorca- osoba dążąca do działania na własny rachunek
Twórca- osoba, którą bardziej interesuje to, czego nie ma niż to, co jest
Wymień i scharakteryzuj typy grup organizacyjnych.
Strategiczna - jej członkami są osoby z najwyższych szczebli hierarchii organizacyjnej, dążące do zmiany istniejącego stanu rzeczy
Konserwatywna - jej członkami są osoby z najwyższych szczebli hierarchii organizacyjnej, dążące do utrzymania istniejącego stanu rzeczy
Wybuchowa - jej członkami są osoby z niższych szczebli hierarchii organizacyjnej, zatrudnione w realizacji podstawowej funkcji organizacji i mające istotny wpływ na to, co się w niej dzieje
Apatyczna - jej członkami są osoby z niższych szczebli hierarchii organizacyjnej, zatrudnione w realizacji pomocniczych funkcji organizacji i mające niewielki wpływ na to, co się w niej dzieje
Wymień poziomy kultury organizacyjnej wg Shine'a.
Założeń
Norm i wartości
Artefaktów
Wymień przykłady norm albo wartości kulturowych.
Szacunek dla klienta- wartość
Ściąganie w Polsce- norma
Wiara w Boga- wartość
Ustąpienie miejsca w autobusie starszej osobie- norma
Co to jest cykl działania zorganizowanego? (Jakie są jego etapy?)
Jest to najważniejsza dyrektywa sprawnego działania.
Etapy:
Sformułowanie celu
Zbadanie warunków i środków działania
Przygotowanie warunków i środków działania
Realizacja celu według przyjętego planu
Kontrola
Wymień 3 typy procesu produkcyjnego.
Produkcja jednostkowa (małoseryjna)
Produkcja maszynowa (wieloseryjna)
Produkcja ciągła (aparytowa)
Wymień 3 rodzaje celów organizacji.
Cele strategiczne
Cele taktyczne
Cele operacyjne
Jakie funkcje pełnią cele w organizacji?
Ukierunkowują działania uczestników organizacji
Są punktem wyjścia do określania sposobu działania
Są podstawą kontroli działalności organizacji
Motywują do działania
Czym jest struktura organizacyjna? Jaką pełni funkcję?
Jest to zbiór reguł ograniczających dowolność i nieprzewidywalność zachowań członków organizacji
Wymień i scharakteryzuj cechy struktury organizacyjnej.
Konfiguracja- opisuje kształt struktury
Specjalizacja- opisuje jakościowy podział pracy w organizacji
Centralizacja- opisuje sposób rozmieszczenia uprawnień decyzyjnych
Formalizacja- opisuje dokumentację organizacyjną
Standaryzacja- opisuje procedury organizacyjne i ujednolicone sposoby postępowania
Jak dzieli się otoczenie organizacji?
Dzieli się na:
otoczenie dalsze - zbiór sił pośrednio oddziałujących na organizację.
otoczenie bliższe - zbiór sił bezpośrednio oddziałujących na organizację.
Czym jest efekt organizacyjny?
Przeciętna nadwyżka korzyści przypadająca na jednego uczestnika organizacji w porównaniu z korzyścią możliwą do osiągnięcia w działaniu indywidualnym
Wymień przynajmniej 3 przyczyny efektu organizacyjnego.
Ciągłość pracy
Wprawa w działaniu
Koncentracja sił i środków w czasie i przestrzeni
Wzajemne motywowanie się
Wykorzystywanie specjalistycznych narzędzi i technologii
Czym jest funkcja genotypowa w organizacji?
Rola jaką pełni organizacja w społeczeństwie
Wymień typy organizacji ze względu na jej funkcję genotypową.
Organizacje gospodarcze
Organizacje zaspokajające niematerialne potrzeby społeczeństwa
Organizacje administracyjne szczebla lokalnego i centralnego
Organizacje społeczno- polityczne
Organizacje religijne
Wymień umiejętności menedżerów.
Techniczne Społeczne Koncepcyjne
Jak zmieniają się umiejętności menedżerów w zależności od hierarchii?
Im wyższe stanowisko kierownika tym mniejsze umiejętności techniczne, a tym większe umiejętności społeczne i koncepcyjne.
Czym jest inteligencja przywódcza?
Zdolność menedżerów w 3 obszarach:
Zadań
Ludzi
Oceny samych siebie
Wymień 3 grupy ról menedżerskich.
Stosunki międzyludzkie
Odbieranie i wysyłanie informacji
Podejmowanie decyzji
Wymień i scharakteryzuj funkcje zarządzania.
Planowanie- wytyczanie celów i sposobów ich osiągania
Organizowanie- kształtowanie struktury organizacyjnej i dokonywanie zmian w strukturze
Przewodzenie- wywieranie wpływu na podwładnych
Kontrola- porównywanie stanu faktycznego ze stanem założonym
Jaki jest zasadniczy powód planowania?
Zasadniczym powodem są zmiany w otoczeniu.
Wymień 4 szczegółowe powody planowania.
Ustanowienie standardów ułatwiających kontrolę
Wytyczenie kierunków działania
Ograniczenie wpływów zmian
Minimalizowanie marnotrawstwa i dublowania czynności
Jak dzieli się planowanie?
Długookresowe
Krótkookresowe
oraz
Strategiczne
Operacyjne
Wskaż 2 różnice pomiędzy planem strategicznym, a operacyjnym.
Plan strategiczny zakreśla ogólne ramy działalności organizacji, a operacyjny konkretne
Plan strategiczny jest tworzony na najwyższym szczeblu hierarchii, a operacyjny na niższych
Na jakie pytania odpowiada strategia?
W jakiej domenie chcemy działać?
Jak wygrać rywalizację w domenie?
Czym jest domena?
Pole działania określone przez rodzaj wytwarzanych wyrobów, względnie świadczonych usług
Wymień etapy planowania strategicznego.
Analiza otoczenia
Analiza organizacji
Określenie opcji strategicznych
Wybór strategiczny
Opracowywanie programów strategicznych
Co jest celem analizy otoczenia ogólnego, a co konkretnego?
Celem analizy otoczenia ogólnego jest określenie szans i zagrożeń
Celem analizy otoczenia konkretnego jest określenie atrakcyjności domeny
Od czego zależy atrakcyjność domeny?
Zależy od:
Potencjalnych oferentów
Rywalizacji między oferentami
Produktów substytucyjnych
Polityki gospodarczej państwa
Siły nacisku dostawców i odbiorców
Wymień obszary mocnych i słabych stron organizacji.
Technologia i produkcja
Finanse i rachunkowość
Personel
Marketing
Organizacja i zarządzanie
Wymień i scharakteryzuj elementy macierzy Antsoffa.
Penetracja rynku- stary produkt sprzedawany na starym rynku, gdy istnieje niezaspokojony popyt na ten produkt
Rozwój rynku- stary produkt sprzedawany na nowym rynku
Rozwój produktu- nowy produkt sprzedawany na starym rynku
Dywersyfikacja- nowy produkt sprzedawany na nowym rynku
Co jest istotą strategii dywersyfikacji ( i innych)?
Penetracja rynku- stary produkt sprzedawany na starym rynku, gdy istnieje niezaspokojony popyt na ten produkt
Rozwój rynku- stary produkt sprzedawany na nowym rynku
Rozwój produktu- nowy produkt sprzedawany na starym rynku
Dywersyfikacja- nowy produkt sprzedawany na nowym rynku
Wymień pytania będące podstawą określania opcji strategicznych na szczeblu domeny.
Gdzie będziemy działać?
W jakim kierunku będziemy działać?
Według jakich reguł będziemy działać?
Wymień i scharakteryzuj podstawowe plany operacyjne.
Jednorazowe- coś niepowtarzalnego, np. uruchomienie produkcji nowego wyrobu
Stale obowiązujące- coś powtarzalnego, np. sprzedawanie na ogólnym rynku
Wymień rodzaje planów jednorazowych.
Programy
Projekty
Preliminarze budżetowe
Wymień jakie informacje zawierają programy.
Nazwy poszczególnych etapów działania
Czasy trwania tych etapów
Nazwy stanowisk i względnie jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za realizację poszczególnych etapów
Jakie elementy zawierają plany trwale obowiązujące?
Zasady podejmowania decyzji
Reguły działania wskazujące metody postępowania w powtarzalnych sytuacjach
Szczegółowe procedury działania na stanowiskach pracy
Wymień podstawowe typy struktur organizacyjnych.
Funkcjonalna
Dywizjonalna
Macierzowa
Organiczna
Jakie struktury opierają się na zasadzie jednolitości kierowania?
Funkcjonalna
Dywizjonalna
Wymień po 2 wady i zalety struktury funkcjonalnej, dywizjonalnej, macierzowej i organicznej.
Zalety
Funkcjonalna:
Łatwo można określić odpowiedzialność za poszczególne działy
Brak konfliktów kompetencyjnych
Dywizjonalna:
Decyzje podejmowane są szybciej
Możliwość powiązania wynagrodzeń pracowników z wynikami ekonomicznymi dywizji
Macierzowa:
Duża elastyczność
Duża motywacja do pracy
Organiczna:
Bardzo duża elastyczność
Proste, obiektywne kryterium oceny pracowników
Wady
Funkcjonalna:
Nadmierna centralizacja
Nadmierna formalizacja
Dywizjonalna:
Kanibalizm organizacyjny
Silne tendencje odśrodkowe
Macierzowa:
Poczucie stałej tymczasowości
Wysokie koszty funkcjonowania organizacji
Organiczna:
Konflikty kompetencyjne
Funkcjonowanie na krawędzi chaosu
Wymień fazy i kryzysy organizacji wg Greinera.
1. Faza wzrostu przez kreatywność
a. Kryzys przywództwa
2. Faza wzrostu przez formalizację
b. Kryzys autonomii
3. Faza wzrostu przez delegację uprawnień
c. Kryzys decentralizacji
4. Faza wzrostu przez koordynację
d. Kryzys biurokratyzmu
5. Faza wzrostu przez współdziałanie
Jakie struktury organizacyjne sprawdzają się w poszczególnych fazach cyklu życia organizacji?
Faza wzrostu przez kreatywność- struktury organiczne
Faza wzrostu przez formalizację- struktury funkcjonalne
Faza wzrostu przez delegację uprawnień- struktury dywizjonalne z jednostkami sztabowymi na szczeblu jednostki nadrzędnej
Faza wzrostu przez koordynację- struktury dywizjonalne z jednostkami sztabowymi działającymi w jednostce nadrzędnej i poszczególnych dywizjach
Faza wzrostu przez współdziałanie- struktury macierzowe
Jakie struktury sprawdzają się w organizacjach różniących się między sobą wielkością?
Mała organizacja- struktura organiczna
Średnia organizacja- struktura funkcjonalna
Duża organizacja- struktura dywizjonalna albo macierzowa
Jakie struktury sprawdzają się w warunkach stabilnego, a jakie w warunkach dynamicznego otoczenia?
Stabilne otoczenie- struktury mechanistyczne
Zmienne otoczenie- struktury organiczne
Jakie struktury sprawdzają się w warunkach stosowania różnego typu procesu produkcyjnego?
Produkcja jednostkowa- struktury organiczne
Produkcja maszynowa- struktury mechanistyczne
Produkcja ciągła- struktury organiczne
Jakie struktury sprawdzają się w warunkach wytwarzania jednego produktu, a jakie w wytwarzaniu wielu produktów?
Jeden produkt- struktura funkcjonalna
Wiele produktów- struktura dywizjonalna albo macierzowa
Wymień 2 podstawowe fazy dokonywania zmian organizacyjnych.
Faza przygotowania zmiany
Faza realizacji zmiany
Wymień etapy fazy przygotowania i realizacji zmiany.
Faza przygotowania zmiany:
Sformułowanie szczegółowego celu zmiany
Projektowanie zmiany w strukturze
Pozyskiwanie zasobów
Faza realizacji zmiany:
Wprowadzenie projektu zmiany do praktyki
Etap korygowania
Etap oceny
Wymień metody pozyskiwania ludzi do akceptacji zmian.
Perswazja
Konsultacja
Negocjacja
Wymień 2 podstawowe metody wprowadzania projektu zmiany do praktyki.
Odcinkowa
Uderzeniowa
Na co przeznaczony jest okres docierania organizacji po wprowadzeniu zmiany?
Przeznaczony jest na:
Neutralizację oporów i obaw towarzyszących każdej zmianie
Nabywanie wprawy w działaniu według nowych reguł
Dostosowywanie się niesformalizowanej struktury organizacyjnej do zmian w strukturze formalnej
Wymień i scharakteryzuj potrzeby wg Maslowa.
Fizjologiczne- podstawowe potrzeby człowieka
Bezpieczeństwa- zabezpieczenie swojej przyszłości
Społeczne- nawiązywanie nowych znajomości
Szacunku- zdobywanie prestiżu
Samorealizacji- zaspokojenie ambicji
Jakie potrzeby wyróżnił Anderfer?
Egzystencji
Kontaktów społecznych
Wzrostu
Jakie są 2 różnice pomiędzy teorią Maslowa i Anderfera?
Zdaniem Anderfera ludzie dążą do zaspokojenia kilku potrzeb jednocześnie
Według Anderfera w sytuacji niezaspokojenia określonej potrzeby ludzie dążą do zaspokojenia w wyższym stopniu potrzeb uznanych poprzednio za zaspokojone
Czym są czynniki higieny, a czym motywacyjne?
Czynniki higieny są potrzebami niższego rzędu
Czynniki motywacyjne są potrzebami wyższego rzędu
Od czego zależy zadowolenie z pracy wg Herzberga?
Zależy od oddziaływania zarówno czynników higieny jak i czynników motywacyjnych
Narysuj schemat teorii oczekiwań.
Na jakich założeniach opiera się teoria oczekiwań?
Opiera się na:
Oczekiwanej proporcji osiągnięć do wysiłku
Oczekiwanej proporcji wyniku do osiągnięć
Wartościowości czyli atrakcyjności wyniku dla jednostki
Na czym polega teoria sprawiedliwości?
Wynik podzielony przez mój wysiłek= Wynik podzielony przez wysiłek innych
Wymień i scharakteryzuj 4 rodzaje wzmocnień.
Nagroda- po danym zachowaniu następuje coś przyjemnego
Kara- po danym zachowaniu następuje coś nieprzyjemnego
Unikanie- po danym zachowaniu następuje zakończenie lub wycofanie czegoś przyjemnego
Eliminacja- wygaszenie wzmocnienia podtrzymującego dane zachowanie
Wymień i scharakteryzuj 4 harmonogramy posługiwania się wzmocnieniami.
Harmonogram o stałej częstości- wzmocnienie w stałych odstępach czasu niezależnie od zachowania
Harmonogram o zmiennej częstości- wzmocnienie w różnorodnych odstępach czasu
Harmonogram o stałym stosunku- wzmocnienie po stałej liczbie określonych zachowań
Harmonogram o zmiennym stosunku- wzmocnienie po zmiennej liczbie określonych zachowań
Czym jest styl zarządzania?
Sposób oddziaływania przełożonego na podwładnych
Wymień 2 wymiary koncepcji Blake'a i Mutoe'a.
Orientacja na zadania
Orientacja na ludzi
Który z wymienionych przez Blake'a i Mutoe styli zarządzania jest nieefektywny, a który optymalny?
Styl 1-1 nieefektywny (najmniejsza orientacja na ludzi i zadania)
Styl 9-9 optymalny (największa orientacja na ludzi i zadania)
Jakie z podstawowych styli zarządzania wyróżnił Kwiatkowski?
Zadaniowy
Instruktażowy
Jaki jest kierunek oddziaływania czynników interweniujących na style wyróżnione przez Kwiatkowskiego?
Jeżeli zewnętrzny styl zarządzania jest stylem zadaniowym, wybór sposobu oddziaływania na podwładnych uzależniony jest od kształtowania się czynników interweniujących. Przy stylu instruktażowym wpływ tych czynników jest bardzo mały albo żaden.
Jaki czynnik decyduje o wyborze stylu zarządzania wg Kwiatkowskiego?
Zewnętrzny styl zarządzania
Wymień zmienne kształtujące sytuację wg Fiedlera.
Stosunki na linii przełożony- podwładni
Struktura realizowanych zadań
Siła stanowiska
Jakie style zarządzania sprawdzają się w poszczególnych sytuacjach wyróżnionych przez Fiedlera?
Sytuacje 1,2,3,8- styl zorientowany na zadania
Sytuacje 4,5,6,7- styl zorientowany na ludzi
Jaki styl zarządzania jest docelowy w ujęciu Hersey'a i Blancharda?
Styl, w którym jest mały nacisk na ludzi i na zadania
Jak Hersey i Blanchard rozumieją dojrzałość podwładnych?
Rozumieją to jako pragnienie osiągnięć, chęć brania na siebie odpowiedzialności
Wymień i scharakteryzuj paradygmaty przywództwa.
Klasyczny- dominacja przywódcy przez szacunek i (lub) władzę, źródłem zaangażowania członków grupy jest strach przed przywódcą albo szacunek dla niego
Transakcyjny- podstawą jest wywierany na członków grupy wpływ w kontaktach osobistych oraz uwzględnianie ich opinii i odczuć, źródłem zaangażowania są wynegocjowane nagrody, umowy i oczekiwania
Wizjonerski- podstawą są emocje, przywódca inspiruje członków grupy, źródłem zaangażowania jest wspólna wizja podzielana przez członków grupy oraz charyzma przywódcy
Organiczny- opiera się na wspólnie interpretowanych zdarzeniach i procesach zachodzących w otoczeniu, źródłem zaangażowania są popierane wartości i procesy wspólne dla danej grupy
Czym jest kontrola? (Wymień etapy kontroli)
Kontrola to systematyczne działanie na rzecz:
Ustalenia norm efektywności
Pomiaru efektywności
Porównywania norm z efektywnością
Ewentualnego korygowania albo norm albo efektywności
Wymień i scharakteryzuj typy kontroli ze względu na ich usytuowanie w czasie.
Wstępna- przed rozpoczęciem działania (sprawdzenie osiągalności celu)
Bieżącą- w trakcie realizacji wyznaczonego celu
Końcowa- porównanie celu z osiągniętym skutkiem
Wymień 2 podstawowe formy kontroli.
Kontrola biurokratyczna
Kontrola angażująca pracowników
Wymień czynniki kształtujące formę kontroli.
Styl zarządzania
Kultura organizacyjna
Dokładność i wiarygodność mierników pracy
Chęć podwładnych współuczestnictwa w zarządzaniu
Kiedy sprawdza się kontrola biurokratyczna, a kiedy angażująca pracowników?
Kontrola biurokratyczna sprawdza się w warunkach instruktażowego stylu zarządzania oraz dokładnych i wiarygodnych mierników pracy
Kontrola angażująca pracowników sprawdza się w warunkach zadaniowego stylu zarządzania, partycypacyjnej kultury organizacyjnej i daleko idącej chęci podwładnych współuczestnictwa w zarządzaniu
Czym różni się kontrolling od kontroli?
Kontrolling zawiera w sobie kontrolę.
Czym jest decyzja?
Decyzja to świadomy wybór jednego z rozpoznanych i dostępnych wariantów działania
Jak dzielą się decyzje ze względu na pewność (niepewność) w podejmowaniu decyzji?
Podejmowane w warunkach:
Niepewności
Ryzyka
Pewności
Wymień 3 podstawowe modele podejmowania decyzji.
Model racjonalny
Model ograniczonej racjonalności
Model „kosza na śmieci”
Scharakteryzuj poszczególne modele podejmowania decyzji.
Model racjonalny zakłada, że decyzje są zgodne z interesami całej organizacji i podejmowane są wg schematu obejmującego fazę formułowania problemu i fazę rozwiązywania
Model ograniczonej racjonalności opiera się na założeniach:
Decydent dysponuje niepełną informacją
Decydent jest ograniczony w swojej racjonalności w sensie subiektywnym i obiektywnym
Decydent zadowala się pierwszym satysfakcjonującym go rozwiązaniem
Model „kosza na śmieci” odrzuca sekwencyjność procesu decyzyjnego. Najpierw rozwiązanie, później droga do celu.
Wymień 4 obszary przyczyn problemów organizacyjnych wg Ishimury.
Ludzie
Metody pracy
Maszyny
Materiały
Co jest istotą macierzy skuteczności rozwiązań?
Obliczenie skuteczności poszczególnych rozwiązań
Wymień 3 podstawowe pułapki decyzyjne.
Dysonans poznawczy Festingera
Iluzje decyzyjne
Syndrom grupowego myślenia
Co jest istotą dysonansu poznawczego, iluzji decyzyjnych i syndromu grupowego myślenia?
Dysonans poznawczy oznacza, że ludzie o niskiej samoocenie obniżają wartość dokonanego wyboru, a ludzie o wysokiej zawyżają go.
Iluzje decyzyjne polegają na tym, że niepewność towarzysząca podejmowaniu decyzji zastępowana jest iluzoryczną pewnością
Syndrom grupowego myślenia polega na tym, że dążenie do spójności grupy przeważa nad dążeniem do znalezienia najlepszego rozwiązania.
Wymienić iluzje decyzyjne.
Iluzja ekstrapolacji
Iluzja selekcjonowania
Iluzja optymizmu
Iluzja kontroli
Potrzeba
Otoczenie
Wysiłek
Możliwości wewnętrzne
Osiągnięcia
Wynik/wartościowość
Wynik/wartościowość
Wynik/wartościowość