11. Rodzaje i źródła zobowiązań, zasady ich wykonywania
Zobowiązanie to stosunek prawny między co najmniej dwiema osobami (strony), w których jedna ze stron zwana wierzycielem może żądać od drugiej strony zwanej dłużnikiem określonego zachowania się czyli świadczenia. Uprawnienie wierzyciela to wierzytelność a zobowiązanie dłużnika to dług. Uprawnienia wierzyciela i odpowiadające im obowiązki dłużnika stanowią treść stosunku zobowiązaniowego.
Rodzaje zobowiązań:
a) wzajemne - są następstwem zawartych umów
b) solidarne - występuje kilka osób jednocześnie uprawnionych lub zobowiązanych
c) podzielne - np. kwota pieniędzy - można ją podzielić między wierzycielami
d) niepodzielne - np. samochód
Źródła zobowiązań:
a) umowa i inne czynności prawne
b) akty administracyjne - władcze działanie organu administracyjnego (musimy się do nich dostosować np. zobowiązanie podatkowe)
c) czynności niedozwolone i niektóre czyny dozwolone - powstaje zobowiązanie, którego treścią jest przywrócenie rzeczy osoby poszkodowanej do stanu poprzedniego bądź zapłacenie odszkodowania
d) bezpodstawne wzbogacenie - gdy się wzbogacimy a nie mamy podstawy do wzbogacenia (łapówki, nielegalny sposób zdobycia pieniędzy) lub gdy jedna firma wysyła drugiej firmie pieniądze i pomyli konto lub wpisze zawyżoną kwotę. Wzbogacony obowiązany jest do wydania uzyskanej korzyści w naturze lub do zwrotu jej wartości
e) inne zdarzenia - np. powódź, susza - podstawa świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych
Zasady wykonania zobowiązań:
a) zasada realnego wykonania zobowiązania
b) zasada należytej staranności
c) zasada odpowiedniej jakości świadczenia
d) zasada osobistego wykonania zobowiązania
e) zasada niedopuszczalności odmowy przyjęcia świadczenia częściowego
f) zasada miejsca i czasu wykonania zobowiązania - miejsce i czas wykonania zobowiązania powinna określać umowa. Jeżeli nie określa miejsca spełnienia świadczenia to zobowiązanie niepieniężne powinno być wykonane w siedzibie dłużnika, a jeżeli jest to świadczenie pieniężne to musi być spełnione w siedzibie wierzyciela. Spłata pieniędzy powinna nastąpić w terminie, aby wierzyciel w ostatnim dniu był w ich posiadaniu.