PSYCHOLOGIA - NOWOTWORY

1.Nowotwór:

- To grupa chorób których następuje niekontrolowany rozrost i rozprzestrzenianie się tkanek prowadzących do powstania guzów.

-Rozwój ich inicjowany jest przez działanie czynnika rakotwórczego lub wirusa które powodują zmiany informacji genetycznej zapisanej w łańcuchu DNA komórki w efekcie czego następuje zaburzenie funkcji życiowych komórki.

2. Wyróniamy:

- Guzy łagodne: składają się z komórek o cechach zbliżonych do cech tkanki na której powstały. Umiejscowione są w tkance macierzystej i rozrastają się stosunkowo wolno

-Guzy złośliwe: składają się z komórek o cechach rakowych różniących się zdecydowanie od komórek tkanki macierzystej. Szybko namnażają się oraz zdolne są do przerzutów czyli przenoszenia się na inne tkanki orgaznizmu.

-Przyczyną śmierci może być uszkodzenie organów lub zaczopowanie przestrzeni między organami.

3. Czynniki rakotwórcze:

KARCYNOGENY: substancje które są zdolne do przekształcania zdrowych komórek w rakotwórcze

-Palenie papierosów, nikotyna, substancje smoliste, tlenek węgla

-Niewłaściwe odżywianie: duża ilość tłuszczów, alkoholu potraw wędzonych przygotowanych na ogniu oraz duża ilość cukru

-Czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące, nadfioletowe.

-Czynniki chemiczne: azbest, metale ciężkie wyziewy z dymów fabrycznych

-Wirusy

-Wzór zachowania

-Stres w tym doświadczenia traumatyczne oraz nieefektywne sposoby radzenia sobie ze stresem.

4.Koncepcja karcynogenezy:

-Podkreśla znaczenie wczesnodziecięcych doświadczeń w kształtowaniu predyspozycji - się 3 fazy:

-I Faza - sytuacji rozwojowej: następuje zaburzenie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami co prowadzi do poczucia winy zagrożenia niepewności

Te negatywne stany emocjonalne ulegają kompensacji poprzez przylgnięcie dziecka do osoby znaczącej i wytworzenie się mechanizmów obronnych w postaci zaprzeczenia i wsparcia. Umożliwia to swobodne wyrażanie lęku i wrogości przez dziecko co powoduje wzrost nadmiernej zależności od rodziców

-II Faza - sytuacji pośredniczącej: następuje proces utrwalania reakcji z rodzicami o charakterze nadkompensacyjnym jego konsekwencja jest ukształtowanie się negatywnych nastawień do świata i siebie, brak odpowiednich wzorców zachowania się oraz konflikty intra/interpsychiczne które potęgują agresywne uczucia.

Ze względu na istniejące normy społeczne i obawy przed odrzuceniem uczucia te są silnie tłumione pod pozorem spokoju.

Osoba doświadcza uczucia braku bezpieczeństwa i poczucia bezradności. Mogą ale nie muszą występować zaburzenia gastryczne i naczyniowe które przed pojawieniem się objawów nowotworowych ustają.

-III Faza wywoławcza - okres bezpośrednio poprzedzającej zachorowanie w którym występują wydarzenia traumatyczne doprowadzają one do załamania równowagi i reaktywności emocji z fazy I poczucia bezradności, rozpaczy, rezygancji

Silny stres psychospołeczny oddziałuje na procesy neuroendokrynoligiczne które zaburzają funkcje komórkowe sprzyjając rozwojowi choroby nowotworowej.

5. Skutki nowotworów:

-Fizyczne: ból,upośledzenie różnych funkcji, uboczne skutki leczenia, nudności, wymioty, biegunki, osłabienie, współistniejące nienowotworowe schorzenia wyniszczenie organizmu w fazie terminalnej

-Psychologiczne: reakcje emocjonalne: depresja, lęk, złość, gniew, wstyd, zaburzenie poczucia własnej wartości związane z niekorzystną zmianom wyglądu oraz okaleczenie, myśli samobójcze.

-Społeczne: utrata pracy, zarobków, pogorszenie warunków życia, utrata pozycji społecznych zanik lub ograniczenie życia towarzyskiego samotność, zły kontakt z lekarzami, biurokratyczne traktowanie chorego

-Rozterki duchowe: lęk przed śmiercią przed karą za grzechy, poczucie winy dlaczego ja?, obawa o niepewność jutra.

6: U podstaw efektywnego radzenia sobie z chorobą leży:

-Szukanie odpowiedzi na pytanie o źródła choroby i jej konsekwancje

-Próba znalezienia czynników umozliwiających wpływanie na przebieg choroby, wiara pacjentów w możliwości lekarzy lub własne możliwości kontrolowania objawów wiąże się z lepszym samopoczuciem emocjonalnym

-Zachowanie pozytywnego obrazu siebie i poczucia własnej wartości, co następuje przez porównanie się osób dobrze radzących sobie z chorobą z osobami będącymi w lepszej sytuacji

-Szukanie informacji o pacjentach w lepszej sytuacji

-Ważniejsza pozytywna adaptacja w środowisku rodzinnym i zawodowym

-Korzystny wpływ sprzeciwu i oporu jako przeciwieństwo poddania się i apatii

-Wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół

-Zaangażowanie i pozytywne nastawienie na leczenie

-Uczestniczenie w terapii lub grupach wsparcia dla chorych na nowotwór

7. Zdrowie:

-Zjawisko wielowymiarowe na które składa się wiele różnych stanów fizycznych psychicznych i społecznych człowieka tj sprawność fizyczna, brak chorób, brak ograniczeń funkcjonalnych, brak dolegliwości i zaburzeń psychicznych, spokój wewnętrzny, odczucie pełni życia, aktywność praspołeczna

-Polega na przywracaniu zakłóconej równowagi organizmu w związku z ciągle zachodzącymi zmianami wewnątrz człowieka i w otaczającym go środowisku

-Styl życia to luźno powiązany zespół zachowań charakterystyczny dla danej jednostki lub grupy społecznej mający istotne znaczenie dla zdrowia

-Wyróżniamy prozdrowotny i antyzdrowotny styl życia

8. Ograniczenia w prowadzeniu zachowan zdrowotnych:

-Bariery związane z kulturą i postawami:

Konflikty między stosowaniem nawyków zdrowotnych a innymi wartościami i sukcesem

Fatalistyczna postawa wynikająca z przekonania ze każdy kiedyś umrze co ignoruje kwestie długości życia i okoliczności śmierci

Postawa utożsamiająca złe nawyki z życiem pełną piersią

Wiara w możliwości technologiczne medycyny

Wzmacnianie postaw antyzdrowotnych przez różne działanie przemysłu.

-Bariery wynikające z natury zachowań prozdrowotnych.\

Zachowania prozdrowotne wymagają samodyscypliny znoszenia niewygód odmawianie sobie przyjemności a ich efekty widoczne są po pewnym czasie

Przeciwieństwem są zachowania antyzdrowotne które dają natychmiast efekt w postaci przyjemności i satysfakcji

-Bariery w obrębie opieki zdrowotnej: współczesna medycyna nastawiona jest na leczenie za które otrzymuje prestiż i wsparcie finansowe natomiast nie docenia profilaktyki

-Bariery psychologiczne: psychologia podkreśla osobostą interakcję między pacjentem a terapeutą co sprzyja realizacji programów prafilaktycznych.

---