Po zakończeniu II wojny światowej wiele krajów podjęło prace nad militarnym wykorzystaniem drobnoustrojów chorobotwórczych.

Dwa główne ośrodki działały, rzecz jasna, w ZSSR i w USA i chociaż Amerykanie już w 1969 r. oficjalnie zaprzestali prowadzenia takich badań, a kilkanaście lat później Rosjanie ogłosili światu, że uczynili to samo, nie jest pewne czy w tych i innych krajach nadal prowadzone są eksperymenty nad BSMR i gdzie i jakim zakresie odbywa się jej produkcja. Dziś podejrzewa się, iż około 10 - 15 krajów, m.in. Iran, Korea Północna, Chiny, Rosja i być może także Syria, Liban i Kuba, posiada BB, nie wliczając w to innych niż państwowe organizacji, w tym grup terrorystycznych.

Użycie BB w konfliktach zbrojnych wydaje się jednak obecnie mało prawdopodobne, chociaż niewykluczone.

Pomimo międzynarodowych ustaleń zakazujących jej stosowania, groźba jej użycia jako „broni atomowej ubogich” nadal istnieje. Chęć posłużenia się BB w celach militarnych powstrzymuje najbardziej świadomość, że jej zastosowanie wiąże się nierozerwalnie z obosiecznością tego środka walki. Jego działanie może łatwo obrócić się przeciwko tym, którzy jej użyli. Warto tu przytoczyć wypowiedź dra Lederberga z Rockefeller University, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1958 r.). „Wynika to po części z uświadomienia sobie: jeżeli wypuścisz tego tygrysa, powróci on i ciebie też pożre. Nie da się ograniczyć zakresu, w jakim BB w końcu się rozprzestrzeni. Wypuść ospę i wypowiadasz wojnę światu. Z przyczyn głównie politycznych nie martwię się o to, że Rosja użyje BB przeciwko Stanom Zjednoczonym. Natomiast martwi mnie to, że przecieki z jej programów mogą trafić do innych krajów. Czy to na szczeblu oficjalnym, czy - co dużo bardziej prawdopodobne - w nieoficjalnych poczynaniach prywatnych osób, które nie znają innego sposobu na wykarmienie swoich rodzin, więc zaprzedadzą się diabłu, dostarczą mu materiałów oraz w jakiejś mierze, swych kompetencji zawodowych itp.”

Nie tylko państwa mogą próbować stosować w walce z przeciwnikiem biologiczną broń masowego rażenia (BSMR).

Łatwy do niej dostęp, niezbyt skomplikowana produkcja, jak i niskie koszty sprawiają, że jest ona niezwykle atrakcyjna dla światowego terroryzmu.

Użycie BB to

• najtańszy sposób uśmiercenia tysięcy osób. Koszt wywołania porównywalnych strat wśród ludności cywilnej na 1 km² przy użyciu

- broni konwencjonalnej wynosi 2000 USD,

- broni jądrowej - 800 USD,

- BB zaledwie 1USD !!

• Zaś niezwykłą skuteczność BB obrazuje wyliczenie ekspertów WHO, że użycie 50 kg przetrwalników wąglika w postaci aerozolu, na wysokości 2 km, w ataku na pół milionowe miasto spowoduje śmierć 95 000 ludzi oraz 125 000 zachorowań z szansami przeżycia.

• BB jest bardzo łatwa w produkcji. Można do tego celu wykorzystać urządzenia przemysłu farmaceutycznego, fermentacyjnego, a także bazę drobnych laboratoriów. Niezwykle cenną dla terrorystów właściwością BB jest to, że można ją łatwo ukryć i przenosić i że jest niewidzialna w czasie ataku.

• Dla terrorystów posługujących się BSMR nie ma też problemu obosieczności: rozpylenie aerozolu w zamkniętych przestrzeniach (np. metro, port lotniczy, supermarket) lub skażenie żywności pozwala im pozostać poza strefa zagrożenia. Z chwila ujawnienia się skutków ataku ich sprawcy mogą być już daleko od strefy rażenia, gdyż wystąpienie pierwszych objawów zawsze poprzedzone jest okresem wylęgania choroby.

• Zaś szybkie rozpoznanie przyczyny wywołanych atakiem zachorowań i zgonów jest niezwykle trudne. W pierwszej fazie objawy choroby mogą być często nietypowe i mylące. Np. przypadki wąglika płucnego mogą naśladować wybuch ogniska epidemicznego grypy. W pozorowanym scenariuszu, zrealizowanym w postaci symulacji ataku z użyciem wirusa ospy prawdziwej, rozpoznanie wirusologiczne nastąpiło dopiero 16 dnia (!) od terrorystycznego zastosowania tego zarazka.

Najbardziej prawdopodobnym sposobem użycia czynników biologicznych w ataku BT jest rozpylenie aerozolu albo skażenie żywności lub wody pitnej.

W zamachach terrorystycznych jako AEROZOLE określa się przenoszone drogą powietrzną substancje stałe lub płynne, klasyfikowane jako pyły, dymy, mgły i opary, zależnie od ich natury fizycznej, rozmiaru cząstek i sposobu wytwarzania. Wielkość cząstek może się wahać od 0,01 do 100 μm średnicy.

Spośród kilkudziesięciu potencjalnych czynników mogących mieć zastosowanie jako BSMR znawcy przedmiotu wymieniają, obok przetrwalników wąglika, również wirusy ospy prawdziwej (OP). Te dwa drobnoustroje spełniają kryteria

• wysokiej śmiertelności zakażonych osób,

• możliwości jednoczesnego zakażenia dużej liczy ludzi (wąglik)

• lub łatwości rozprzestrzeniania się między ludźmi (ospa),

• wymagają względnie łatwych metod produkcji na dużą skalę oraz

• mają stabilną zjadliwość w formie aerozolu, zwłaszcza w przypadku form przetrwalnikowych wąglika i liofilizowanej formy wirusa ospy.

• Nie bez znaczenia jest też fakt ograniczonych możliwości profilaktycznych. Minęło ponad 25 lat od uroczystej deklaracji Światowego Zgromadzenia Zdrowia o eradykacji ospy i od zawieszenia szczepień przeciw tej chorobie. Pamięć o niej zanikła już nawet w świadomości większości lekarzy.

---