Wartości poznawcze we współ. Pedagogice, teoretycznie i praktycznie zorientowanej. (S. Palka).

PEDAGOGIKA :

TEORETYCZNIE PRAKTYCZNIE

ZORIENTOWANA ZORIENTOWANA

-opis i wyjaśnienie badań -praktyka + doświadczenia dyscyplin

-rozumienie i interpretacja pokrewnych (psycho., filo., socjo.)

badań - projektowanie i realizowanie

-teoria pedagogiczna działań użytecznych dla praktyki

-poznanie naukowe pedagogicznej

-badanie zjawisk w odnieseniu

historycznym i przestrzennym

Obie pedagogiki istnieją na podstawie wiedzy pedagogicznej uzyskiwanej poprzez poznanie naukowe.

• wartości poznawcze, moralne, estetyczne, bioilogiczne, ekonomiczne, społeczne są równorzędne.

Wdg. Kunowskiego :

pedagogika - teoretyczna wiedza i nauka o wychowaniu (nauka o praktycznej pedagogii)

pedagogia - dzieło wychowania, czynności i umiejętności wychowawcze

*pedagogia to obiekt penetracji zarówno teoretycznie jak i praktycznie zorientowanych pedagogów (tylko Ci drudzy mogą formowac pedagogię)

Wdg. Gniteckiego :

• badania hermeneutyczno pedagogiczne nie wykluczają empirii

• podstawowy problem badawczy pedagogiki to nieumiejętność znalezienia związku między scjentyczną a hermeneutyczną refleksją o edukacji

WARTOŚCI POZNAWCZE

Filozofia - w tej dziedzinie naczelną wartością poznawczą jest PRAWDA.

podstawowe wartości poznawcze wdg. Hempolińskiego :

• obiektywność (własność osiągniętych rezultatów)

• racjonalność

racjonalność wdg. Hejnickiej - Bezwińskiej :

• postawa, w której nie przyjmuje się nic bez uzasadnienia

• wartościowanie pewnego typu racji jako lepszych

• pewność (wymóg osiągania wiedzy pewnej)

Wartości poznawcze wdg. Morszczyńskiego :

• to co przysługuje myśli ludzkiej (np. twórczość)

• wartości takie jak sądy i teorie

WARTOŚCI POZNAWCZE :

• cechy związane z czynnościami poznawania rzeczywistości

• wytwory (rezultaty) poznania

• właściwości wytworów

*Galarowicz - wieloznaczność słowa wartość (własność rzeczy i jednocześnie rzecz obdarzona własnością)

WYTWORY POZNANIA (konstrukty) :

• prawa i teorie

• główne wartości kostruktów to prawdziwość i obiektywność

Dzięki poznaniu naukowemu dochodizmy do prawdziwego i obiektywnego efektu! Postmodernizm przekreśla i odrzuca taką ideę. Neguje to co było owocem nauki epoki nowożytnej, odrzuca istnienie prawidłowości i praw uniwersalnych, deterministycnzych, jednoznacznych.

-prawa niepewne i doraźne

-badacze niepewni, chwiejni, zdezorientowani

Cechy teori postmodernizmu :

• relatywizm poznawczy (odrzucenie poznania naukowego)

• zaprzeczenie istnienia wartości uniwersalnych

• ahistoryczność

• przyjęcie rozowoju alinearnego

• ambiwalencja poznawcza

• relatywizm moralny

• wątpliwość w istnienie obiektywnych prawd

Postmodernizm odbiera pedagogice teoretycznie zorientowanej pewność badawczą, wiarę w sens tworzenia teorii wiedzy pedagogicznej (podstawy praktyki). Burzy tez idee pedagogiki praktycznie zorientowanej ponieważ nie może ona być niepewna, niedookreślona i chwiejna (dotyczy dzieci i młodziezy więc musi być pewna). Postmodernizm przeczy sam sobie. (np. teoria o odrzuceniu możliwości budowania teorii)

Badacz potrzebuje ładu, porządku, układów odniesienia i oparcia!

UKŁADY ODNIESIENIA I OPARCIA

• wartości poznawcze występujące w prawach i teoriach

• wartośći poznawcze występujące w konstruktach poznania

Wartości znajdziemy w sferach prawidłowości (mogących stanowić podstawę do budowy teorii naukowych)

Wybrane sfery prawidłowości :

a) Sfera prawidłowości pedagogicznych :

• odkrywanie prawidłowości procesów wychowania, kształcenia i samokształcenia

• prawidłowości uwarunkowań tych procesów

• wiedza teoretyczne m.in. zasady nauczania

b) Sfera prawidłowości psychologicznych :

• prawidłowości rozwoju psychicznego są elementem podsatwowym przy organizacji procesów pedagogicznych

• procesy musza być dostosowane do stanu rozwoju pscyhicznego

c) Sfera prawidłowości socjologicznych :

• odkrywanie prawidłowości procesów wychowania, kształcenia i samokształcenia

• znajomość prawidłowości socjologicznych pomaga zrozumiec i zinterpretować sytuację wychowawcze i dydaktyczne

Te sfery nie wyczerpują wszystkich dziedzin poznania, z których pedagogdzy - teoretyk i praktyk - mogą korzystać. Szukanie obiektywnej wiedzy pomga zwalczyć ambiwalencję.

Wartości poznawcze - dla pedagoga poszukującego- to idee, którym warto służyć, wskzują one kierunek działania poznawczego. Powołaniem obu typów pedagogów jest praca twórcza, budowanie.

Wdg Stróżewskiego :

• buduje się w imię wartości

• budowanie oznacza tworzenie czegoś pożytecznego czego wcześniej nie było

Wdg. Cichonia ranga aksjologii rośnie :

• wraz zuświadomieniem sobie nikłej znajomości świata wartości

• w miarę coraz głebszego zrozumienia wartości w rozwiązywaniu trudności i konfliktów, które niesie ze sobą współczesny świat

---