Zasada oznaczania ALA (kwasu delta-aminolewulinowego) w moczu jako wskaźnika narażenia na wchłanianie ołowiu
Metoda krótka:
Mamy dwie próbówki z moczem, z których jedna stanowi próbę kontrolną (zawiera tylko bufor octanowy bez acetyloacetonu. Po inkubacji i pobraniu odpowiedniej ilości płynu z obu próbówek dodajemy do nich odczynnika Erlicha - mieszaniny dwumetyloaminobenzaldehydu z lodowatym kwasem octowym i nadchlorowym. Po oznaczeniu w spektrofotometrze przy długości fali 556 nm, z krzywej zależności można odczytać stężenie ALA.
Metoda długa:
Oznaczenie polega na uzyskaniu pozytywnej reakcji ALA z acetyloacetonem i z odczynnikem Remingtona (dwumetyloaminobenzaldehyd z kwasem solnym i lodowatym kwasem octowym).
Mamy dwie próbówki, z których jedna stanowi odnośnik z samym buforem fosforanowym bez acetyloacetonu. Po ogrzaniu, dodaniu odczynnika Remingtona i chloroformu mieszaninę wytrząsamy. W przypadku podwyższonych zawrtości ALA warstwa chloroformowa zabarwia się na czerwono. Fizjologiczne stężenia dają zabarwienia lekko żółte lub słabo czerwone. Mierzymy absorbancję warstwy chloroformowej i odczytujemy stężenie ALA z krzywej zależności ALA od ekstynkcji.
Jednym zdaniem: w oznaczeniu wykorzystuje się fakt, że ALA kondensuje z acetyloacetonem na pochodną pirolową, która daje barwny związek z dwumetyloaminobenzaldehydem.
Fizjologiczne stężenie ALA w 1 dm3 moczu mieści się między 1,75-4,85 mg
Jednak dopiero wartości wyższe od 20 mg/dm3 świadczą o zatruciu ołowiem
Oznaczanie kaproporfiryn w moczu
Do moczu dodajemy lodowatego kwasu octowego i pentanolu. Krwistoczerwona fluorescencja warstwy alkoholowej świadczy o obecności kaproporfiryn w moczu.
Ołów Pb |
Mechanizm działania toksycznego |
Zatrucie ostre |
Zatrucie przewlekłe |
Narażenie na zatrucie występuje przy produkcji akumulatorów, kabli, drutów, stopów lutowniczych, łożysk, czcionek drukarskich, barwników, insektycydów. Gleba i kurz także stanowią istotne źródło zakażenia.
Ołów wchłonięty do organizmu przedostaje się do krwiobiegu gdzie wiązany jest przez błony erytrocytarne. Wedle powinowactwa do ołowiu: wątroba, płuca, serce, nerki pula szybkowymienna. Później: mięśnie, skóra czy wreszcie tkanka kostna.
Za granice przyjmuje się: -60mikrog/100 ml we krwi i 130mikrog w moczu |
Ujawnia się wpływem na układ krwiotwórczy, syntezę hemu, inhibicję syntezy hemoglobiny, skrócenie życia krwinek czerwonych, pobudzenie erytropoezy. Retikulocytoza i niedokrwistość
Ołów hamuje aktywność enzymów biorących udział w syntezie hemu: -pierwszym etapem syntezy hemu jest powstanie ALA - ołów hamuje dehydratazę ALA co blokuje syntezę porfobilinogenu i prowadzi do nagromadzenia ALA w surowicy -hamuje oksydazę koproporfirynogenu i zwiększa wydalnie z moczem koproporfiryny III -hamuje aktywność ferrochelatazy czyli zwiększa stężenie wolnych protoporfiryn i stężenie żelaza w surowicy |
Ostra encefalopatia przy stężeniu 100 mikrog/100 cm3
Najbardziej toksyczny jest tetraetylek ołowiu który uszkadza oun: wzmożenia odruchów, drgawki, drętwienie języka i kończyn, bladość skóry, spadek ciśnienia, zwolnienie czynności serca Może nastąpić zgon do kilku dni dawka śmiertelna to 250 mg |
Występuje tu zależność dawka-efekt U dzieci przy niższej dawce występuje niedokrwistość i zmiany czynnościowe mózgu Podwyższają się stężenie aminotransferaz zwłaszcza AapAT Encefalopatia ołowicza u dzieci obejmuje: Stany otępienie, niepokój, drażliwość, drżenie mięśniowe, zaburzenia koncentracji, zaburzenia psychiczne Ołów prowadzi do demielinizacji włókien nerwowych co prowadzi do porażenia prostowników - nerwu promieniowego czego skutkiem jest opadanie ręki
Łożysko nie stanowi bariery dla ołowiu!
Nefropatia objawia się : aminoacydurią, hipofosfatemią, glikozurią, zwiększona ilością wydalanego ALA i kaproporfiryn z moczem
Ołów podwyższa ciśnienie rozkurczowe krwi |