Brammer rozdz. 5. „Jak uczyć się podstawowych umiejętności pomagania”
Są trzy podstawowe strategie uczenia: praktykowanie umiejętności, wiedza doświadczalna, wiedza dydaktyczna.
Podejścia częściowe i całościowe
Metody mikroumiejętności. Główną metodą uczenia podstaw pomagania jest trenowanie mikroumiejętności, czyli prostych, wyuczalnych komponentów zachowania. Głównym ograniczeniem tej metody jest trudność w fazie integracji tych pojedynczych umiejętności w naturalnie przebiegający proces pomagania. Szkolenie w zakresie podstawowych elementów procesu pomagania wraz z rozumieniem samego siebie przez pomagającego i jego szeroką świadomością zadania są najbardziej skutecznym przygotowaniem do pomagania.
Symulacje. Odgrywanie ról, gdy szkolony wchodzi w rolę wspomaganego, a następnie pomagającego trenując podstawowe umiejętności. Odmianą tej metody jest sytuacja, gdy trzy osoby wychodzą, grupa ustala problem wspomaganego, następnie wszyscy trzej jako pomagający kolejno wchodzą i grupa ma możliwość porównania stylów. Ważnym elementem są informacje zwrotne od wspomaganego i grupy.
Uczenie przez doświadczenie
Podstawowa jego cechą jest rozpoczynanie od prawdziwego doświadczenia (zrób-spójrz-ucz się). Tu też najistotniejsze są informacje zwrotne w postaci opisu reakcji emocjonalnych i intelektualnych wspomaganego i pomagajacego. Grupa omawia, czego nauczyła się z tego doświadczenia. Ten sposób uczenia jest jednak ryzykowny dla wspomaganego, któremu pomocy udziela niewykształcony pomagacz (kwestia etyki).
Do tej kategorii uczenia zalicza się tez wszelkie grupy rozwoju, których celem jest poszerzenie świadomości osób pomagających i dostarczenie im możliwości ćwiczenia umiejętności. W grupie dochodzi do interakcji na coraz głębszym poziomie zaufania. Lider przerywa akcję i skłania grupę, by przyjrzała się sytuacji, co ma wartość edukacyjną. W trakcie procesu grupowego uczestnicy stale dają i otrzymują informacje o swoich umiejętnościach pomagania.
Odmiana uczenia przez doświadczenie jest też poznawanie procesu poprzez analizę własnego doświadczenia w sytuacji jeden szkolący się na jednego nauczyciela, jest to tzw. „analiza dydaktyczna”.
Strategia kombinowana łączy mikroumiejętności, uczenie się przez doświadczenie, strategie dydaktyczne.
Podstawowa teoria stosowania umiejętności:
Cztery watki teoretyczne łączące ze sobą umiejętności pomagania.
Potrzeby (t. psychoanalityczna)
Odwołanie się do potrzeb jako głównego motoru działań. Celem umiejętności pomagania jest pomaganie wspomaganemu w zaspokajaniu potrzeb zrozumienia, komfortu i działania.
Uczenie (t. behawioralne)
Z teorii tej pochodzi pojęcie modelowania, polegającego na zastosowaniu przykładów efektywnych i nieefektywnych umiejętności pomagania. Drugie pojęcie to wzmacnianie, czyli dostarczanie nagród. Zasada przenoszenia - umiejętność wyuczona w sytuacji symulowanej jest przenoszona na realną . Inne ważne pojęcia tego podejścia to ustalanie celów i rozwiązywanie problemów.
Świadomość (t. fenomenologiczne)
Idea świadomości uczuć i ich efektów. Rozumienie jako indywidualny sposób widzenia świata przez wspomaganego.
Komunikacja (t. interakcyjne)
Jednym z założeń pomagania jest, że ludzie nie rozumieją się, bo nie umieją komunikować się ze sobą.
W rozdziale piątym została przedstawiona klasyfikacja umiejętności pomagania:
W zakresie rozumienia:
1. słuchanie
2. prowadzenie
3. odzwierciedlanie
4. podsumowywanie
5. konfrontowanie
6. interpretowanie
7. informowanie
W dawaniu komfortu i postępowaniu w sytuacji kryzysu:
1. wspieranie
2. interweniowanie w kryzysie
3. skupianie się
4. kierowanie
W pozytywnym działaniu:
1. rozwiązywanie problemu i podejmowanie decyzji
2. zmienianie zachowania
Ten rozdział ma tylko kilka stron i jest właściwie o niczym, dlatego opracowanie takie króciutkie