ETYKA ZAWODOWA
wykład z dnia 26-02-11r
UKŁAD TREŚCI PROGRAMOWYCH(nie wszystko)
A- Wprowadzenie
Moralność a etyka. Geneza definicje moralności i etyki, złota reguła moralności
Wybrane filozofie etyczne
Immanuel Kant jako prekursor etyki zawodowej
Etyka zawodowa. Kodeksy etyczne firm
Prawo a moralność. Klauzule generalne
Godność człowieka i godność pracy
B- Etyka biznesu
Społeczna odpowiedzialność
C- Etyka w turystyce
Funkcje turystyki - eufunkcje i dysfunkcje
Deklaracja Kongresu Turystyki Polskiej
Globalny Kodeks Etyki w Turystyce
Kodeksy etyczne w hotelarstwie, reklamie
D- Etyka w sporcie
LITERATURA :
Etyka dla żółtodziobów Poznań 2003
Etyka w zarządzaniu- Zbiegień- Maciąg Warszawa
„Uczy się ludzi wszystkiego, tylko nie tego jak być ludźmi”
Blase Pascal (1523-1662) - filozof francuski, matematyk, fizyk, skonstruował arytmometr
(pasculina), prawo Pascala
MORALNOŚĆ
To ukształtowany w procesie długotrwałego rozwoju społeczeństw zespół norm postępowania, według których ocenia się określone zachowanie jako dobre lub złe.
Moralność:
Określa reguły postępowania
Formułuje nakazy (wyjęcie pozytywne) i zakazy (wyjęcie negatywne)
Nie uzasadnia słuszności
Nie zawiera ocen
Normy społeczne ukształtowały się w okresie tysiąca lat. Moralność jest zawsze taka sama dla wszystkich.
ujęcie pozytywne- nakazy
ujęcie negatywne - zakazy
ZŁOTA REGUŁA MORALNOŚCI
„Wszystko więc , co byście chcieli , żeby ludzie Wam czynili i wy im czynicie” (Nowy testament- kazanie na górze)
„Ukazuj innym taką samą miłość , dobro i miłosierdzie jakie życzyłbyś sobie od nich otrzymywać”(Budda V w p.n.e)
„Czego sam się brzydzisz, nie czyń nikomu” (Stary testament)
Nie czyńmy tego, co ganimy u innych” (Tales z Miletu VII w p.n.e)
ETYKA
Nauka o moralności czyli włącza rozum, dokonuje ocen
Jest nauką normatywną
Dokonuje wyboru, interpretacji, dostosowuje je do okoliczności
Formułuje kodeksy etyczne
Dokonuje ocen , wyjaśnia przyczyny i okoliczności
Formułuje oceny i normy moralne rzeczywiście funkcjonujące w określonej epoce, warunkach i zbiorowości społecznej
Podziału etyki i Moralności dokonał Arystoteles- grecki filozof Iv w p.n.e , podzielił cnoty ludzkie na :
Cnoty rozumu(dianoetyczne- wiedza, mądrość, roztropność
Cnoty charakteru (etyczne) a naukę która je poznaje nazwał ETYKĄ
PODZIAŁ ETYKI
Normatywna :
Opisowa : (o mądrości) traktuje moralność jako zjawisko społeczne
Metaetyczna (logiczna)
PRZYKLADY TEZ WYBRANYCH FILOZOFII ETYCZNYCH
Etyka intuicyjna - w ocenie moralnej czynów, formulowanie nakazów, zakazów należy opierać się na intuicji „ poczucie oczywistości” co złe lub dobre wynika z poczucia bezgranicznego zaufania w słuszności naszych ocen.
Etyka racjonalna- ocena moralna czynów , nakazy i zakazy powinny wynikać z rozumowania.
Etyka relatywna- nie ma dobra absolutnego. Dobrem jest to , co się za nie przyjmuje w określonym środowisku i czasie. Wartości moralne i dyrektywy postepowania SA wynikiem postaw jednostek.
Etyka ewolucjonistyczna- uznaje życie za najwyższe dobro moralne i aprobuje wszelkie działania prowadzące do rozwoju gatunku ludzkiego i zapewnieniu życia największej trwałości.
Etyka hedonistyczna- postawa życiowa uznaje, że najwyższym dobrem, celem życia motywem postępowania jest osiąganie przyjemności.
Etyka sytuacyjna- neguje istnienie obiektywnych prawd moralnych i podstaw formułowania takich prawd
Etyka utylitarna- zakłada, że o wartości moralnej czynu świadczą jego skutki. Słuszne jest więc to wszystko co służy osiągnięciu dobrego celu `cel uświęca środki”
Etyka teocentryczna - etyki religijne które nakazy moralne wywodzi z bytów nadprzyrodzonych i nie są uzasadniane
Etyka nie zależna T. Kotarbińskiego 1886-1981
Tezy:
Wśród „ludzi porządnych” może panować zgodność co do wartości moralnych niezależnie od wyznawanego światopoglądu (różne religie, ateizm, materializm)
Zgodność co do wartości moralnych nie wymaga uzasadnienia, lecz ocen emocjonalnych ukształtowanych na drodze rozwoju społecznego.
Pierwszym obowiązkiem moralnym jest minimalizowanie cierpień i nieszczęść.
Ideałem postawy moralnej jest opiekuńczość która jest uwarunkowana genetycznie i nigdy nie kłuci się z ludzkim sumieniem.
Najcenniejsze wartości osobowe to : życzliwość, wrażliwość na krzywdę, rzetelność, odwaga, nastawienie altruistyczne.
IMMANUEL KANT 1724-1804- przedstawiciel niemieckiego oświecenia, filozof, fizyk, matematyk, teolog.
„Dwie rzeczy napełniają umysł podziwem- niebo gwieździste nade mną i prawo moralne we mnie” jego myśl Główna maksyma.
POGLĄDY IMMANNUELA KANTA:
Krytycyzm- określone jako przewrót kopernikowski w filozofii.
Teza; „to nie myśl kształtuje się zależnie od otaczających nas przedmiotów, zjawisk- lecz odwrotnie- postrzeganie przedmiotów i zjawisk zależne jest od naszej myśli” (rozumu).wykazał, że nasz rozum kształtuje Świat.
Hipoteza kosmologiczna- świat składa się z substancji obdarzonych ruchem i wzajemnie na siebie oddziaływujących np.( istnienie galaktyk, wysp wszechświata ).Początkiem świata jest Bóg ale Świat jako system kosmiczny można wytłumaczyć niezależnie na podstawie naturalnego rozwoju sił materii.
Imperatyw kategoryczny:
Postępuj tak byś człowieczeństwa tak w twej osobie jako też osobie każdego innego. Używaj zawsze jako celu , a nigdy zaś i tylko jako środka
Nie powinienem nigdy inaczej postępować jak tylko tak, żebym mógł także chcieć.
Wg Imperatywu kategorycznego:
Działanie jest moralne gdy:
Jest uniwersalne i zgodne z innymi zasadami(sprawdź czy norma moralna w wersji uniwersalnej jest wewnętrznie zgodna , ale powoduje swego zaprzeczenia i jest pow. stosowana).
Respektuje istotę rozumną jako cel wszelkich działań(sprawdź czy normy moralne nie dopuszczają do instrumentalnego traktowania ludzi i nie zaprzeczają ich zgodności).
Respektuje autonomię rozumnej istoty( czy norma może być zaakceptowana przez każdą osobę społeczeństwa).
Filozofie etyczne I. Kanta:
Etyka powinności -(rygorystyczna)- inspiracja etyk zawodowych
-za najważniejsze wartości moralne uznaje się spełnienie obowiązku
-ocena moralna czynów nie dotyczy rezultatów lecz intencji które podejmuje się z moralnego obowiązku, a nie z ostrożności czy obawy przed konsekwencjami.
Etyka autonomiczna:
-uzasadnienia słuszności czynów człowiek powinien poszukiwać w sobie samym
-rozum i wolna wola jest źródłem norm moralnych
-dzialania człowieka nie mogą sobie wzajemnie zaprzeczać
-skazaniem moralnym jest prawo człowieka do godnego traktowania
-moralne jest to, co jest akceptowane przez wszystkich
ETYKA ZAWODOWA:
To zespół zasad i norm określających jak z moralnego pkt widzenia powinni zachowywać się przedstawiciele danego zawodu.
-podaje swoiste zasady i preferencje występujące w różnych sytuacjach specyficznych dla zawodu. Formułuje nowe zasady, reguły , których brak w etyce ogólnej, a które są szczególnie istotne dla danego zawodu , a funkcjonujące normy dostosowywuja do specyfiki zawodu.
Uporządkowany zespół tych form nazywa się : KODEKSEM DEONTOLOGICZNYM
Kodeks Deon… zawodu jakiegokolwiek dotyczy przedstawicieli tego zawodu bez względu na miejsce ich zatrudnienia i pełnienia obowiązków.
Pytanie na koniec wykładu: dlaczego się nie uzasadnia norm moralnych?