25. Omówić rodzaje bezrobocia.
Bezrobocie obok dynamiki PKB i stopą inflacji jest miarą sprawności gospodarki.
Zasoby siły roboczej są to ci, którzy pracują lub są zarejestrowani w urzędach pracy jako chcący i mogący podjąć pracę.
Bezrobotni są to osoby wchodzące w skład zasobów siły roboczej ale nie pracujący. Stopień aktywności zawodowej jest to inny termin- jest to odsetek ludności w wieku produkcyjnym, która deklaruje się jako wchodzący w skład siły roboczej.
Rozróżniamy następujące rodzaje bezrobocia ;
Jawne - część zasobów siły roboczej, która pozostaje bez pracy, są to oficjalnie zarejestrowani jako bezrobotni.
Frykcyjne - występuje w związku z ruchem ludności, przemieszczaniem się między regionami kraju, zmianami miejsca pracy, fazami cyklu życia.
Sezonowe - jest ono typowe dla osób wykonujących pracę, która charakteryzuje się sezonowością.
Koniunkturalne - występuje, gdy łączny popyt na pracę jest niski, co związane jest ze spadkiem aktywności gospodarczej w okresie recesji, gdy obniżają się globalne wydatki i spada produkcja to bezrobocie rośnie.
Strukturalne - występuje, gdy istnieje niedopasowanie podaży pracy i popytu na nią. Chodzi o rozbieżności pomiędzy kwalifikacjami ludzi a rodzajem oferowanej pracy w warunkach zmieniającego się popytu i produkcji.
Klasyczne - pojawia się wtedy, gdy płaca jest utrzymywana powyżej poziomu gwarantującego równowagę między podażą pracy a popytem na nią , np. związki zawodowe.
Rozróżniamy jeszcze:
Przymusowe - niemożność znalezienia pracy,
Dobrowolne - ludzie w pełni świadomie chcą pozostać bez pracy, starają się korzystać ze świadczeń na rzecz bezrobotnych,
Pozorne - występuje wtedy, gdy osoba zarejestrowana jako bezrobotna w rzeczywistości pracuje „na czarno”,
Naturalne - są to ci, którzy pozostają bez pracy ze względu na brak gotowości podjęcia pracy za określoną sytuacją rynkową cenę.
26. Instrumenty przeciwdziałania bezrobociu.
W przypadku wystąpienia zbyt dużego bezrobocia niezbędna jest interwencja państwa, które powinno podjąć działania stymulujące wzrost popytu na pracę.
Takie działania mogą polegać na:
Realizacji programu robót publicznych; zwiększanie zakupów przez rząd różnych dóbr i usług;
Obniżenie podatków zachęci producentów do zwiększenia produkcji i zatrudnienia; doprowadzenie do wzrostu inflacji, poprzez wzrost deficytu budżetowego.
Instrumenty:
Synchronizacja rynku pracy - występowanie wolnych miejsc pracy nie jest zsynchronizowane z istnieniem niezatrudnionych.
Dobra informacja jest narzędziem synchronizacji, czyli skomputeryzowane rejestry wolnych miejsc pracy, systemy szkoleń i przeszkalania.
Roboty publiczne i prace inwestycyjne - ludzie otrzymują przejściowo zatrudnienie a potem uprawnienia do zasiłku.
Wsparcie kapitałowe dla sektorów absorpcji bezrobocia.
Pomoc w zdobywaniu nowych kwalifikacji.
27.Prawo Okuna .
Głównym skutkiem ekonomicznym bezrobocia jest utracona wskutek niego część PKB, która mogłaby być wykorzystana przy pełnym zatrudnieniu.
Prawo Okuna głosi , każdemu wzrostowi stopy bezrobocia o 1 punkt (powyżej stopy naturalnej) towarzyszy spadek PKB o 2%, czyli każdy punkt bezrobocia powyżej naturalnej stopy (dorzuca) 2% niedoboru PKB.
Z tego prawa wynikają następujące wnioski:
Utrzymanie stałej stopy bezrobocia wymaga corocznego wzrostu realnego PKB o 3% , aby stopa bezrobocia pozostała bez zmian, gospodarka musi się rozwijać w tempie przynajmniej 3%.
Jeżeli w sytuacji wyjściowej bezrobocie jest wyższe od naturalnego, to likwidacja nadwyżki wymaga wzrostu PKB w tempie większym niż 3%.
Okun ukazał skutki bezrobocia i klucz do rozumienia związku między rynkami produkcji a rynkami pracy. Na każdy % spadku rzeczywistego PKB poniżej PKB potencjalnego, stopa bezrobocia wzrasta o 0,5 % powyżej naturalnej stopy.
RODZAJE INFLACJI
ze względu na formę:
otwarta - naciska inflacyjny przejawia się pod postacią wzrostu cen,
stłumiona - wzrost cen jest sztucznie hamowany, a presja inflacyjna przejawia się w formie nie zaspokojonego popytu.
z punktu widzenia tempa:
pełzająca - do kilku procent w skali rocznej - nie powodująca zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli,
krocząca - nie przekraczająca 10% - oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.
galopująca - znacznie przekraczająca 10% - powoduje narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego,
hiperinflacja - natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.
ze względu na mnogość jej przyczyn
popytowa (pieniężna) jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu, jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa).
kosztowa - związana jest ze wzrostem kosztów produkcji
SKUTKI INFLACJI
Procesy inflacyjne w gospodarce mogą mieć charakter inflacji antycypowanej (przewidywanej) oraz inflacji nieantycypowanej (nieprzewidywalnej) są to procesy odmienne. W warunkach inflacji antycypowanej jednostki przewidują wzrost cen w gospodarce i są w stanie uzyskać z tego tytułu rekompensaty.
W inflacji nieantycypowanej grupy społeczne tracą w wyniku obniżania się realnych dochodów inne zaś wyraźnie zyskują. W tej inflacji należy zwrócić uwagę na:
dochody emerytów i rencistów i zatrudnionych w sektorze publicznym wypłacane są w stałych wielkościach, zmiana tych stawek dokonuje się powoli;
w warunkach inflacji odbywa się również przepływ dochodów i podatków do budżetu państwa;
na procesach inflacyjnych tracą wierzyciele, a zyskują dłużnicy;
Nasilenie procesów inflacyjnych zmniejsza bodźce do oszczędzania. Zmniejsza również możliwość rozwoju gospodarczego. Procesy inflacyjne w gospodarce wpływają na wypaczanie rachunku ekonomicznego. Inflacja wpływa negatywnie na mechanizm alokacji zasobów w znacznym stopniu go wypaczając. W warunkach inflacji potęguje się możliwość podjęcia błędnych decyzji. Spekulacja i ucieczka od pieniądza na rzecz gromadzenia dóbr trwałego użytku ogranicza bardziej efektywne zastosowanie kapitału.
69. Pojęcie i mierniki inflacji: Inflacja- przedstawia sytuację, w której ceny nieustannie rosną. Nie oznacza to, że wszystkie ceny zmieniają się w takim stopniu, ani nawet, że w tym samym kierunku. Niektóre ceny mogą rosnąć bardzo gwałtownie inne mogą rosnąć bardzo mało, a niektóre nawet spadać. Z inflacją mamy do czynienia gdy przeciętne ceny rosną. Inflacja może być również określona jako sytuacja, w której wartość pieniądza maleje. Kiedy ceny rosną to siła nabywcza złotówki maleje; można zakupić coraz mniej dóbr i usług.
Inflacja zmienna jest w czasie. Za okres inflacji uważa się czas w którym ma miejsce ogólny wzrost poziomu cen, uwidoczniony w indeksie cen badanych towarów i usług, jako średniej dla producentów i konsumentów . Stwierdzenia dotyczące wzrostu bądź spadku inflacji, dokumentowane są zmianami indeksu cen, który jest zarazem miernikiem inflacji. Najpowszechniej jest używany indeks „CPI” traktowany jako wskaźnik cen towarów konsumpcyjnych. Mierz on zmiany cen dóbr i usług nabywanych przez gospodarstwa domowe, a nie obejmuje cen dóbr kapitałowych. Odnosi się do zmian określonego koszyka dóbr w którym istotne grupy stanowią: żywność, odzież, energia. Poza wskaźnikiem cen towarów konsumpcyjnych stosuje się również dwa inne mierniki inflacji „wskaźnik cen zbytu” oraz „deflator produktu narodowego”. Ten pierwszy ma określać rzeczywiste ruchy cen zbytu produktów finalnych. Z kolei deflator produktu narodowego stosuje się w odniesieniu do zmian cen wszystkich składników produktu narodowego brutto, a więc zarówno wydatków konsumpcyjnych jak i inwestycyjnych,
70. Typy inflacji:
Inflacja to względnie trwały wzrost ogólnego poziomu cen, mierzona za pomocą średniej ważonej odnoszący się do określonej grupy dóbr lub ogółu gosp.
Podział ze wzgl. na sposób przejawiania się:
-otwarta- cenowa charakteryzuje się nieskrępowanym żadnymi ograniczeniami ruchem cen w górę do poziomu równoważącego strumienie popytu i podaży
-tłumiona- zasobowa Jej wzrost jest odgórnie hamowany co powoduje występowanie nadwyżkowego strumienia popytu
Ze wzgl. na tempo wzrostu cen:
-pełzająca jednocyfrowa do 10%
-krocząca dwucyfrowa może wymykać się spod kontroli
-galopująca trzycyfrowa 10%, 200%
-hiperinflacja to ogromne natężenie procesów inflacyjnych, uniemożliwia panowanie nad procesami gosp. ,niweczy rachunku ekonom., przekreśla racjonalność, anarchizuje stosunki produkcji
Ze wzgl. na ceny i zmiany koniunktury:
-stagflacja- inf. w war. stagnacji
-reflacja- inf. w war. recesji
-inflacja klasyczna
Ze wzgl. na czas, okres występowania
-chroniczna - sekularna polega na nieustannym występowaniu zjawisk inflacyjnych
-okresowa - czasowa ma miejsce wówczas gdy po fazie inflacji następuje faza stabilizacji
Ze wzgl. na możliwość kontrolowania i przebieg
-żywiołowa
-kontrolowana
Ze wzgl. na źródła
-krajowa
-zagraniczna
Najbardziej jednak znana to
-popytowa
64. Rola i funkcje handlu zagranicznego w gospodarce: Międzynarodowe powiązania gospodarcze obejmują handel towarami i usługami oraz przepływy czynników wytwórczych. Podstawowe funkcje handlu zagranicznego sprowadzają się do bilansowej i optymalizacyjnej. W funkcji bilansowej rola handlu zagranicznego sprowadzana jest w szczególności do uzupełniania rozmiaru i struktury produktu krajowego ( DN ) a co oznacza m.in. że główną rolę w tym zakresie spełnia import, a zwłaszcza import niezbędny. Ten ostatni obejmuje dobra i usługi których w kraju nie wytwarza się w ogóle lub w stopniu niedostatecznym. Pozyskaniu importu służy eksport, traktowany jako eksport „.nadwyżek„ krajowych. W funkcji optymalizacyjnej rozmiary oraz struktura importu i eksportu podporządkowane są nie tylko doraźnym i bieżącym potrzebom importu, ale również i przede wszystkim możliwym korzyściom wynikającym z międzynarodowego podziału pracy. Korzyści te opierają się m.in. na zasadzie specjalizacji produkcji w dziedzinach i produktach, w których dany kraj posiada względna przewagę w kosztach wytwarzania oraz w takim uczestnictwie w międzynarodowej wymianie, która zakłada odnoszenie wzajemnych korzyści. Podstawowe typy polityki gospodarczej określające relacje danego kraju w stosunkach ekonomicznych z innymi to protekcjonizm, wolny handel i autarkia.
Stopa importowa to procentowy udział importu w produkcie krajowym brutto.
Si = Im / Y
Jest to podstawowy wskaźnik określający stopień zaangażowania danej gospodarki kraju w wymianie międzynarodowej z zagranicą.