Makroekonomia II

Dr Zbigniew Piepiora, e-mail: [e-mail]

Konsultacje w parzyste czwartki od 9:30 do 11:30 pok. 109 budynek H, tel. [phone], sekretariat katedry
75 75 38 252

Literatura:

• Skawińska, Sobiech, Nawrot „Makroekonomia”, wyd. PWE

• Milewski, Kwiatkowski „Podstawy ekonomii”

• Samuelson „Ekonomia II”

• Begg „Makroekonomia”

Wykład 1 - Zagadnienia podstawowe

1. Ceteris Paribus - na ogół, zazwyczaj.

2. Zasada racjonalnego gospodarowania - przy danym nakładzie możemy uzyskać maksymalny efekt lub przy minimalnym nakładzie możemy uzyskać dany efekt.

Dany nakład Max. efekt

Min. Nakład Dany efekt

3. Paradygmat - zbiór podstawowych założeń, na których opiera się dana teoria bądź koncepcja
   (np. neoklasyczna, keynesowska).

4. Ekonomia pozytywna ma za zadanie wyjaśnianie zjawisk ekonomicznych, jest oparta
   na obiektywnej wiedzy o rzeczywistości. Bada zjawiska gospodarcze takie, jakimi są. Analizuje skutki zmian warunków ekonomicznych lub wariantów uprawianej polityki gospodarczej, bez formułowania sądów wartościujących. Jest stosowana przez ekonomistów, którzy efekty swojej pracy przedstawiają wyłącznie jako zdarzenie gospodarcze, prezentując dane empiryczne i budując niewartościujące teorie.

Można przyjąć w uproszczeniu, że ekonomia pozytywna odpowiada na pytanie "jak jest?",
w przeciwieństwie do ekonomii normatywnej, która odpowiada na pytanie "jak powinno być?".

5. Ekonomia normatywna to ekonomia dokonująca wartościowań faktów opisywanych przez ekonomię pozytywną. Opierając się m.in. na koncepcjach polityki społecznej, polityki gospodarczej i historii gospodarczej formułuje zalecenia co do świadomego kształtowania rzeczywistości ekonomicznej.
   W ekonomii normatywnej formułowane są tezy oparte na własnych systemach wartości badacza i często przyjmują formy zaleceń czy przekształcają się w odrębne szkoły ekonomiczne.

Ekonomia normatywna, zwana też ekonomią subiektywną, na podstawie obserwacji rynku i zjawisk
w nim zachodzących, wyciąga wnioski na przyszłość, stara się przewidzieć skutki obecnych działań gospodarczych.

6. Cykl koniunkturalny to zjawisko występowania w gospodarce wahań różnych mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego
   w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw.

7. Koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało
   się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego (koszt potencjalnie utraconych możliwości lub koszt utraconych korzyści).

Teoria neoklasyczna

• Neoklasycy uważali, że państwo nie powinno ingerować w gospodarkę rynkową. Równowaga ogólna kształtuje się tylko na takim poziomie dochodu narodowego, przy którym występuje zjawisko pełnego wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych oraz pełnego zatrudnienia siły roboczej.

• Uważali, że pomiędzy czynnikami wytwórczymi (praca, ziemia, kapitał i przedsiębiorczość) istnieje ścisła współzależność. W procesie gospodarczym następuje harmonijne dopasowanie się poszczególnych wielkości zapewniające równowagę przy pełnym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego gospodarki.

• A. Marshall wprowadził rozróżnienie okresu rynkowego (bardzo krótki, cena nie reaguje na zmianę popytu), krótkiego okresu (cena reaguje na zmianę popytu, możliwa jest zmiana procesu produkcji), długiego okresu (możliwa jest zmiana technologii produkcji) oraz okresu sekularnego (zachodzi duża zmiana technologiczna).

• Efekty zewnętrzne wpływają na gospodarkę (pozytywne i negatywne).

• Podstawą analizy neoklasycznej jest model konkurencji doskonałej oraz założenie o izolacji rynku. Zgodnie
  z założeniem o względnej izolacji rynków różne zjawiska ekonomiczne nie przenoszą się pomiędzy rynkami. Zwłaszcza to, co dzieje się na rynku pieniądza, nie wpływa na rynek dóbr.

• Ilościowa teoria pieniądza - istnienie odwrotnie proporcjonalnej zależności pomiędzy ilością pieniądza
  w obiegu a jego wartością.

MV = PT, P = MV/T

M - ilość pieniądza

V - szybkość cyrkulacji

P - poziom cen

T - liczba transakcji

• Ilościowa teoria pieniądza - wersja zasobowa (Pigou)

M = kPY, P = M/k

M - ilość pieniądza

P - poziom cen

k - stały współczynnik z Cambridge ilustrujący pożądany udział rezerw pieniężnych
w dochodzie realnym

Y - dochód realny

Nurt keynesowski

• Według tej teorii sam rynek nie jest w stanie dojść do poziomu równowagi. Państwo powinno pomóc gospodarce (interwencjonizm państwowy). Instrumentami państwa są polityka fiskalna i monetarna.

• Synteza neoklasyczna - doktryna pozwalająca zrozumieć istotę gospodarki mieszanej, z dużym udziałem sektora publicznego.

• Model IS - LM (stopa oszczędności - stopa inflacji; popyt na pieniądz-podaż pieniądza)

1. Model IS - LM odzwierciedla mechanizm funkcjonowania gospodarki.

2. Płace i ceny są względnie sztywne, produkcja i zatrudnienie ulegają wahaniom.

3. Przyczyną wysokiego bezrobocia jest niedostateczny poziom wydatków.

4. Łagodzeniu wahań koniunkturalnych służy polityka interwencjonizmu państwowego.

5. Model ten ma charakter krótkookresowy.

Uproszczona postać modelu IS - LM

• Krzywa IS stanowi zbiór punktów, które obrazują takie kombinacje R i Y, przy których rynek dóbr i usług pozostaje w równowadze.

• Krzywa LM jest zbiorem takich kombinacji punktów R i Y, przy których rynek pieniądza znajduje
  się w równowadze.

• Punkt E przecięcia się krzywych IS i LM wyznacza ogólną równowagę w gospodarce.

Punktem spornym neoklasistów i keynesistów były polityka fiskalna i monetarna.

Keynesistowskie ujęcie polityki fiskalnej i monetarnej
1) ekspansywna polityka fiskalna,
2) ekspansywna polityka monetarna.

Neoklasyczne (monetarystyczne) ujęcie polityki fiskalnej i monetarnej
1) ekspansywna polityka fiskalna,
2) ekspansywna polityka monetarna.

• Krzywa Philipsa (krótkookresowa) prowadziła do wniosków o typowo keynesowskim charakterze, dlatego też szybko została włączona w analizy keynesowskie i służyła jako użyteczne narzędzie analityczne.

1. Nadwyżka popytu na pracę skutkuje szybkim wzrostem stawek płac.

2. Nadwyżka podaży pracy powoduje wolny spadek stawek płac.

3. Z dwóch pierwszych założeń wynika, że zależność między bezrobociem a stopą zmian stawek płac
   jest wysoce nieliniowa (przy wzroście inflacji spada bezrobocie).

4. Na stopę zmian płac nominalnych wpływa zmiana popytu na pracę.

5. Robotnicy ulegają iluzji pieniężnej.

• Stagflacja - równocześnie występuje wysoka inflacja i wysokie bezrobocie (w długim okresie krzywa Philipsa jest pionowa). Założenia krzywej Philipsa nie obejmują naturalnej stopy bezrobocia.

• Hipoteza racjonalnych oczekiwań - podmioty gospodarcze podejmują swoje decyzje w oparciu o wszystkie dostępne informacje o aktualnych uwarunkowaniach ekonomicznych oraz o potencjalnych skutkach tych decyzji. Posiadają również umiejętność wyciągania wniosków ze zdarzeń w przeszłości, co pozwala
  im przewidywać możliwe scenariusze wydarzeń w przyszłości.

• Sztywność nominalna płac jest brakiem reakcji cen oraz/lub płac nominalnych na zmiany zagregowanego popytu.

• Sztywność realna płac występuje, gdy jakiś czynnik przeszkadza realnym płacom w dostosowywaniu
  się lub gdy zachodzi sztywność jednej płacy w stosunku do innej lub jednej ceny w stosunku do innej.

• Koszt menu - koszt inflacji, wynikający z konieczności stałego zmieniania przez przedsiębiorstwa
  cen towarów.

• Poprzez politykę monetarną można wpłynąć na stabilizacji wielkości realnych. W okresie między ustaleniem ceny a jej faktycznie wprowadzeniem przez przedsiębiorstwo, bank centralny może podjąć działania wpływające na poziom zagregowanego popytu.

str. 1

ożywienie

szczyt

recesja

dno

LM

IS

E

R (stopa procentowa)

Y (poziom dochodów)

R

R

Y

Y

1) Lepsze rozwiązanie

2)

E₁

E

R₁

R₀

Y₀

Y₁

LM

IS

IS₁

IS

LM

LM₁

R₁

R₀

Y₀

Y₁

E₁

E

1)

2) Lepsze rozwiązanie

R

R

Y

Y

R₁

R₀

R₀

R₁

Y₀

Y₀

Y₁

Y₁

E₁

E

LM

IS₁

IS

E₁

E

LM

LM₁

IS

Stopa zmian płac minimalnych

Wzrost bezrobocia

---