AFRYKAŃSKI POMÓR KONI
(Pestis equorum, African horse sicknees)
Zakaźna, niezarażliwa, śmiertelną chorobą koniowatych, roznoszoną przez owady,
Charakteryzuje się wysoką gorączką oraz zaburzeniami układu oddechowego i krążenia.
Najgroźniejsza choroba koni umieszczona na liście A.
Etiologia:
orbiwirus; rodzina Reoviridae
pantropizm
9 typów immunologicznych
50 szczepów
zjawisko oporności krzyżowej - kwestia sporna
wrażliwy na
pH < 6
temperatura: 70°C po 5 min.
50°C po 10 min.
UV
gnicie
oporny na wysychanie (wyschnięta krew - 2 lata)
pobrany jałowo materiał: temp. pokojowa - 5 miesięcy,
temp. 4°C + płyn fizjologiczny - 6 miesięcy
Epizootiologia:
wrażliwe jednokopytne (warunkowo psy)
wrażliwość: konie > muły > osły
odporność bierna nabyta z siarą matki - 6 miesięcy
zakażenia → owady kłujące - komary gł. Culicoides
(zabiegi lekarskie - rzadko)
komary przenoszą zakażenie do 5 tygodni od pobrania krwi
zakażenia związane z okresem występowania komarów - pora letnia
nieznany rezerwuar
Źródła: komary
Wrota: nakłuta skóra
Patogeneza:
O.I.: - zależy od postaci
wirus uszkadza śródbłonek naczyń krwionośnych
wiremia trwa 8-18 dni = gorączka
Objawy:
we wszystkich postaciach gorączka przerywana ↑ 41°C przez pierwsze 5 dni
postać płucna:
O.I.: 5-7 dni
przebieg nadostry lub ostry
śmiertelność 90-100%
u koni wyeksponowanych pierwotnie
wysoka gorączka
ostry obrzęk płuc (rozwija się w ciagu kilku godzin) → utrudnienie pobierania pokarmu
duszność, kaszel,
wypływ z nosa - żółty, surowiczy, pienisty
zlewne poty
objawy lękowe
śmierć z powodu uduszenia
postać sercowa
O.I.: 3 tyg.
czas trwania ~ 5 - 20 dni
przebieg ostry lub podostry
śmiertelność 80%
gorączka - rozwija się wolniej i osiąga niższe wartości
obrzęki - głowa doły nadoczodołowe, skroniowe, powieki, wargi
szyja, klatka piersiowa
przyspiszona akcja serca,
hydropericardium i endokarditis (osłuchowo)
sinica, wybroczyny, wylewy krwawe (szczególnie często pod językiem)
porażenie przełyku przy zachowanym apetycie
wypadnięcie języka
bóle kolkowe - średnie natężenie
niepokój
śmierć po ca. 2 tyg. ← niewydolność sercowo-naczyniowa
postać mieszana
następstwo zakażenia różnymi typami lub szczepami zarazka
śmiertelność wysoka
postać gorączkowa (postać średnia)
O.I.: 2 - 4 tyg.
niska śmiertelność
słabo akcentowane objawy kliniczne
gorączka 40 - 42°C / 3 - 5 dni → norma / 3 dni → ponowny wzrost
najczęściej u mułów, osłów i częściowo uodpornionych koni
osłabiony apetyt
zaczerwienienie, stan zapalny spojówek
tachykardia, tachypnoe, dyspnoe
samoistne wyleczenie → zwierzęta uodpornione - naturalnie, szczepienia
A.P.:
postać płucna
hydrotorax, obrzęk płuc
obrzęk wątroby, ścian jelita
gardło, tchawica i oskrzela wypełnione płynem surowiczym, żółtym, pienistym
kwasica
postać sercowa
hydroperikardium
wybroczyny i wylewy krwawe pod wsierdziem
zwyrodnienie m. sercowego
obrzęki podskórne głowy
puchlina opłucnowa, obrzęk podopłucnowy
puchlina jamy brzusznej
obrzęk błony śluzowej jelita, wątroby i krtani
przekrwienie nerek
Badanie laboratoryjne:
OWD, ELISA
Diagnostyka różnicowa:
postać płucna
choroby płuc o charakterze zakaźnym
postać sercowa
NZK, babeszioza, plamica krwotoczna
Rozpoznanie:
na podstawie objawów klinicznych i A.P.
w rejonach nie enzootychnych -
przebieg nadostry lub ostry,
postać płucna lub mieszana
szybkie rozprzestrzenienie na bardzo dużym terenie
Postępowanie:
zwalczanie
likwidacja wszystkich chorych zwierząt
likwidacja wszystkich jednokopytnych w ognisku i okolicy
szczepienia profilaktyczne
niszczenie owadów
profilaktyka
kwarantanna
szczepienia
wstrzymanie importu z rejonów wystepowania choroby
Szczepionki:
poliwalentne żywe, zabite, atenuowane
w rejonach zakażonych uodparnianie żywą szczepionką jest metodą z wyboru
okres uzyskania pełnej odporności (do 5 m-cy) oraz utrzymania się odpornosci (6 m-cy - 6 lat) zależy od rodzaju szczepionki
Piśmiennictwo:
E. Wiśniewski, J. Kita - SUPLEMENT KONIE
1
Afrykański pomór koni