Filozofia
1. Scharakteryzuj filozofię okresu naturalistycznego.
Okres naturalistyczny, z dominacją filozofii przyrody.
Filozofowie Jońscy
Tales z Miletu
Nie napisał żadnego dzieła, informacji o nim dostarcza Arystoteles. Jako pierwszy twierdził o istnieniu jednej zasady, która jest przyczyną wszystkich istniejących rzeczy. Twierdził, że świat jest pełen Bogów. Tales uważał, że zasadą jest woda ze względu na wiele określonych racji, nic bez niej by nie istniało
Anaksymander z Miletu
Uczeń Talesa. Uważał, że trzeba znaleźć inny początek świata. Stwierdził, że tym początkiem jest bezkres.- coś nieskończonego i nieograniczonego. Świat według niego powstaje w taki sposób, iż oddzielają się od siebie przeciwieństwa.
Anaksymenes
Zasada pojęta jako powietrze. Twierdził ze zasada jest nieskończona co do wielkości i ilości ale nie jest nieokreślona.
Heraklit z Efezu
Żył na przełomie VI i V wieku. Zauważył, że rzeczywistość się zmienia. Jego słynne zdanie Pantha rei głosi, że wszystko płynie, stale się zmieniając. Według niego zmiany polegają na walce przeciwieństw np: dzień- noc. Nie mogą jednak bez siebie istnieć.
Pitagorejczycy:
Pitagoreizm rozwijał się w VI i V wieku p.n.e. Rozwój tego nurtu wiązał się z poszukiwaniem nowej formy religijności, która pozwoliłaby żyć lepiej. Początek ruchu wiąże się z wyspą Samos, gdzie w 530 roku p.n.e. urodził się Pitagoras. Założyli oni szkoły które były traktowane jak związki religijne. Głównym jej celem nie były badania naukowe ale prowadzenie określonego typu zycia w stosunku do którego badania naukowe były środkiem.. W szkołach tych Pitagorasa czczona jak bóstwo. Nauki szkoły były traktowane jak sekret co stanowiło przeszkodę w rozpowszechnianiu i poznawaniu tych nauk. Szkoła pitagorejska za arche, praprzyczynę, uznała liczbę. Liczba jest syntezą tego, co skończone i nieskończone, doskonałe i niedoskonałe, ograniczone i nieograniczone. Liczba zawiera więc wszystko, co tworzy rzeczywistość. Liczbę wyobrażali sobie przestrzennie. Wierzyli w orfizm, dlatego uprawiali nauki ponieważ według nich to droga do wyzwolenia duszy. Najważniejszym przedmiotem naukowym była matematyk!
Ksenofanes
Żył w VI wiek p.n.e. Krytykował antropologiczne spojrzenie na bogów. Bogowie nie mają i nie mogą mieć wyglądu ludzkiego, ludzkich obyczajów, nie popełniają czynów niedozwolonych i nikczemnych. Uznawał istnienie boga, żyjącego poza kosmosem i poza ziemią, boga ponad innymi. Za zasadę istnienia wszelkich rzeczy uznał ziemię.
Parmenides z Elei
Żył na przełomie VI i V wieku założył własną szkołę, napisał poemat o naturze. Pewnego razu przyśniła mu się następująca sytuacja: bogini ukazuję mu dwie drogi: prawy i fałszu. Może on sobie wybrać dowolną, zrozumiał wówczas, że prawda to jasne stwierdzenie, że byt jest a niebytu nie ma. Byt badamy intelektem, niebyt badamy zmysłami. Parmenides wybrał więc drogę prawdy a zamiast arche postawił byt! Sformułował zasadę niesprzeczności: nie mogą zachodzić jednocześnie dwa stany przeciwne. „nie może być P i nie P”. Poznawał świat intelektem a nie obserwacją. Byt wyobrażał sobie jako kulę czyli coś doskonałego, nieskończonego.
Zenon z Elei
Uczeń Parmenidesa. Stwierdził, że niemożliwa jest wielkość bytu oraz niemożliwy jest ruch tego bytu. Według Arystotelesa - twórca dialektyki czyli rozumowania niewprost.
PLURALIŚCI
Wielość zasad. Uważali, że rzeczywistość składa się z niezmiennych składników
Empedokles
Ułożył cztery zasady rzeczywistość(żywioły) > ogień, woda, eter(lub powietrze) i ziemia.
Czateczki nie powstają i nie giną(zawsze są), ich konfiguracje tworzą to co widzimy.
Są dwie siły kosmiczne:
-miłość: łączenie
-nienawiść: rozpadanie
Anaksagoras z Kladzomen
Świat składa się z cząstek które nazwał- homoiomerie. Uważał, że nie ma miejsca w którym nie ma nic. Żeby świat zaczął się zmieniać musiałby powstać impuls. Tym impulsem jest umysł.
Demokryt
Żył około 460 r do 350 r. Dużo podróżował. Stwierdził, że bytem jest atom. Jest niepodzielny ilościowo. Atomy poruszają się w próżni, są niezmienne, znajdują się w ruchu. Demokryt uważał, że wszystko składa się z atomów, człowiek też. Rzeczywistością kieruje konieczność. Nic nie dzieje się bez przyczyny. Śmierć to rozpad atomów.
2.Filozofia sofistów
Okres II połowy V wieku.
Intensywny rozwój Aten-> wygrywają bitwę pod Maratonem. Ateńczycy uświadomili sobie, że muszą zbudować armię.
Bitwa po Salaminą
Wygrana Aten i ich rozbudowa- stały się stolicą kulturalną.
Do Aten przyjeżdżają wędrowni nauczyciele - sofiści, który pobierali za swoja naukę pieniądze. Przestali interesować się kosmosem. Skupili się na problemach człowieka a to wiązało się z demokracją gdzie liczyło się zdanie ludu, odpowiednie przemówienie. Pismo nie miało takiego znaczenia jak słowo.
Arche - cnota, doskonałość.
Pokazali, że cnota nie jest związana z pochodzeniem, zajmowali się wychowaniem młodego człowieka.
Trzy grupy sofistów:
pierwsze pokolenie
eryści
sofiści politycy
Protagoras z Abdery
Urodził się na początku V wieku, podróżował po Grecji. Sentencja „homo- mensura- człowiek jest miarą wszystkich rzeczy, istniejszych, że istnieją i nieistniejących, że nie istnieją” Pogląd: relatywizm - nie ma obiektywnych wartości. W każdej sprawie można przedstawić dwa przeciwne sobie argumenty. Każde poprawnie sformułowane sądy są prawdziwe. Cnota polega na dobrym wysławianiu się.
Gorgiasz
Urodził się około 480 r. Dzieło: „O nayurze albo o niebycie” - stawia tam poglądy:
-byt nie istnieje
-nawet gdyby byt istniał to nie byłby poznany
gdyby byt był poznawalny to i tak nie można byłby go przekazać, słowa bowiem nie przekazują nam prawdy o bycie
Uważał, że mówca nie ma obowiązku przekazywania prawdy. Mowa ma poddawać ludzi iluzji.
Hippiasz
Urodził się w Elidzie. Stworzył nową naukę. Przeciwstawił sobie naturę i prawo staniowone.
Etyka Sokratesa.
Sokrates urodził się w 460r zmarł w 390. sam nie nie napisał, rozmawiał z ludźmi na rynku. Był mistrzem słowa mówionego.
Uważał się za twórcę etyki. Podał on uzasadnienie swoich teorii. W uzasadnieniach odwoływał się do istoty człowieka, pokazywał kim jest człowiek. Stwierdził, że człowiekiem jest jego dusza bo to odróżnia go od każdej innej rzeczy.
Arete- cnota, jest dobrem duszy człowieka i polega na wiedzy. Cnota jest wiedzą czyli poznaniem a przeciwieństwem cnoty jest wada czyli brak wiedzy i poznania tzn ignorancja. Pogląd intelektualizm etyczny - pogląd głoszący, że postępowanie człowieka zależy wyłącznie od jego wiedzy na temat dobra i zła. Człowiek wiedzący co dobre nie może czynić źle - jeśli zatem źle postępuje, oznacza to, że jego wiedza na temat dobra jest niepełna.
Dwa pojęcia Sokratesa:
-panowanie nad sobą, nad swoimi popędami
-eutarkia: niezależność człowieka wobec fizycznych potrzeb
Daimonium- głos boga, który dawał Sokratesowi wskazówki.
Sokrates oskarżony o bezbożność i psucie młodzieży został skazany na śmierć. Nie bał się śmierci bo wiedział, że jest nieśmiertelną duszą.
Sokratejska metoda uprawiania filozofii
Sokrates nauczał a ulicy.Przekonany był ,że w pojęciach ogólnych zawarta jest wiedza pewna,absolutna.
W metodzie sokratejskiej dostrzec można 3 stopnie:
-elenktyka-swojego rozmówce doprowadza do stanu w którym przekonany jest ,że jego wiedza jest niepełna,pozorna(def piękna)
protreptyka-zachęcał do zdobywania wiedzy,stosując przy tym dyrektywę.
maieutyka-(sztuka położnicza)-była to pomoc w zdobywaniu wiedzy ,definiowaniu pojęć.Posługiwano się nią zbierając fakty konkretne o których wiedziano że są.(sprawiedliwe niesprawiedliwe).def pojęć na podstawie kontrastu znanych faktów.
3.emanacja(emanatio-wypływ)proces wyłaniania się w hierarchii doskonałości kolejnych postaci bytu niższego z bytuwyższego.
Holizm-(holos-cały)przekonanie uznające dominującą rolę całości w tworzeniu teorii okr rzeczywistości
Istota-(esencja,właściwość) jakiejś rzeczy,natura bytu stanowiąca jej część.
Prawo-orzeka o związkach i prawidłowościach występujących w rzeczywistości.
Sacrum-świętość,uznanie pewnych zjawisk jako świętych.
Teoria idei Platona.
Idea - pewien byt niematerialny. Obiektywna sprawiedliwość. To wzorzec do którego się odwołujemy. Idea to przyczyna bytu materialnego.
Przyczyny: sprawcza(idee nie są przyczynami sprawczymi) i wzorcowa.
Jest jedna idea człowieka, która jest wzorem dla ludzi. Platon uważał, że wiecznie istniała pewna nieokreślona materia. Obok tej materii istnieje Bog tzw DEMIURG - „boski budowniczy”. Cały świat to odwzorcowanie wiecznych ideii.
Cechy idei:
poznawalne tylko intelektualnie tzw INTELIGIBILNE
niecielesne i niematerialne
byty w sensie pełnym(nie powstają i nie giną)
niezmienne
są jednością
Platoński „mit o jaskini” i jego znaczenie
jaskinia to rzeczywistość materialna, czyli coś nieprawdziwego, zaledwie cien prawdziwego świata. Wyjście z tej jaskini oznacz zobaczenie wszystkiego co realne. Jaskinia to nasze ciało, w którym uwięziona jest dusza. Słońce to najwyższa idea dobra i piękna.
Idee są bardziej ogole i mniej ogólne. Miedzy ideami a bytami materialnymi sa byty matematyczne.
Platońska koncepcja państwa, państwo idealne.
W dialogu pt „Państwo” Platon zakreśla funkcjonowanie idealnego państwa.
Trzy klasy ludzi:
produkują dobra czyli rolnicy, rzemieślnicy
wojownicy czyli żołnierze, nie ma małżeństw, dzieci są wspólne
rządzący czyli filozofowie. Oni wyszli z jaskinie i poznali prawdziwy świat, sprawiedliwość, cnotę
Sprawiedliwość to harmonia męstwa, umiarkowanie i mądrości. Ty miło charakteryzować się idealne państwo.
Ustroje Platona:
timokracja- najwyższa wartością jest zaszczyt, sława
oligarchia lub plutokracja- - wartością jest bogactwo, to rządy nielicznych. Powoduje niepokoje społeczne co w skutku przynosi demokracje
tyrania - rządy jednej osoby
Platońska koncepcja człowieka.
Dualizm antropologiczny - człowiek składa się tylko z jednego elementu czyli duszy.
Metempsychoza- wędrówka dusz. Dusza istniała jeszcze przed powstaniem ciała. Nie chciała przebywać w świecie idealnym. Dusza ma wiedzę o ideach tylko o tym zapomniała tzw amnezja.
Schemat platońskiej koncepcji duszy przedstawić można następująco:
dusza jest nieśmiertelna (To bowiem, co się zawsze porusza, jest nieśmiertelne), ona jest motorem napędzającym ciało
dusza, zanim przyoblekła się w ciało i zamieszkała w nim niczym "ślimak w skorupie", przebywała w świecie idei
dusza, zstępując w ciało, zapomina o wszystkim, czego nauczyła się w świecie idei
dusza, chcąc zdobyć wiedzę musi odtworzyć to, czego doświadczała w świecie idei
9. Powstawanie świata wg Platona.
Arystotelesowska koncepcja bytu
Przyczyna bytu nie może być poza nim samym. Każdy byt składa się z jakiejś materii i formy.
Byt ożywiony: forma to dusza
byt nieożywiony: forma to kształt zewnętrzny
Metafizyka wyjaśnia co sprawie, że dana rzecz jest bytem.
Bog jest najdoskonalszym bytem. Tym co się nie zmienia w bycie jest substancjaa to co się zmienia to własie przypadłość.
Założenia bytowe:
Możność- to wszelkie zdolności bytu(mozliwość do zmiany)
akt - zrealizowana możność
Koncepcja czterech przyczyn - Arystoteles.
Przyczyny(każda rzecz ma te cztrey przyczyny.):
materialna: mówi z czego dana rzecz jest wykonana
formalna: mówi jaki jest kształt danej rzeczy
sprawcza: mówi od czego pochodzi zmiana w rzeczach
celowa: mówi o kresie danej rzeczywistości
12. Absolut jako nieporuszony Poruszyciel (Arystoteles).
Bóg to pierwszy poruszyciel, Absolut. Jest przyczyną rzeczywistości ale nie taką sprawczą lecz wzorczą. Bóg nie stworzył świata, natomiast powoduje pierwszy jego ruch. Jest bytem doskonałym zajętym samym sobą.
Arystotelesowska koncepcja substancji.
Substancja - kilka warunków:
- ie jest orzekana czymś innym
istnieje samodzielnie
jest czymś określonym, ma dobrą treść
jest wewnętrznie jednolita
jestem aktem
Tą substancja jest kazdy byt zrealizowany a więc wszytsko to co nas otacza. Parwdziwy byt to forma.
Arystotelesowska koncepcja państwa
Człowiek z natury jest istotą polityczną czyli społeczną. Od urodzenie nie jest samowystarczalny, nie może żyć w samotności. Realizuje się najlepiej w państwie w życiu wspólnotowym. Wzór państwa : grecka polis
trzy typy ustrojów:
rządzi jeden człowiek (monarchia, tyrania)
rządzi wąska grupa społeczna( arystokracja, oligarchia)
rządy większości (politeja [ludzie możni z wojska], demokracja)
Człowiek jako złożenie z duszy i ciała (Arystoteles).
Człowiek posiada dusze rozumną, potrafi rozpoznać coś intelektualnie. Jest ciałem i duszą a zatem istota psychofizyczną. Poznanie intelektualne opiera się na poznaniu zmysłowy.
Arystotelesowska koncepcja duszy
Byt ożywiony rożni się tym od nieożywionego, że ma duszę. Rośliny mają duszę wegetatywną i ona kieruje ich życiem.
Dusza zmysłowa występuje u zwierząt. Posiada władze poznania zmysłowego. Są obdarzone ruchem.
Etyka Epikura
Hedonizm - najwyższym dobrem jest przyjemność. Trzy rodzaje przyjemności:
przyjemności naturalne i konieczne (trzeba je zaspokoic aby żyć)
przyjemności naturalne i niekonieczne
przyjemności nienaturalne i niekonieczne
Epiku twierdził, że należy wybrać tylko przyjemność pierwszego rodzaju. Przyjemność jest brakiem cierpienia.
Czwórian leczniczy: człowiek boi się śmierci, bogów, cierpienia i braku odczuwania przyjemności
nie należy bać się śmierci bo ona zawsze jest koło następująca
nie należy bać się bogów, bo istnieją poza naszym światem
nie należy bać się cierpienia bo trwa krótko a jeśli jest długie to i tak można je wytrzymać
nie naezy bać się braku przyjemności bo wszyscy mogą ja osiągnąć. Jest w zasięgu reki
18. Etyka stoicka
Etyka - centralna część filozofii stoickiej.
Eudajmonizm - celem życia człowieka jest osiągnięcie szczęścia.
Szczęście to życie w zgodzie z naturą a więc w zgodzie z rozumem. Realizuję się to przez życie z zgodzie z cnotą
Tezy:
jedyne dobro to cnota moralna, jedyne zło to wada, między cnotą a wadą nie ma nic pośredniego. Ten kto posiada cnotę jest mądry, kto jej nie ma - jest głupi.
Istnieje hierarchia rzeczy godnych wyboru( życie, zdrowie, majątek) i rzeczy niegodnych zainteresowania.
Autarchia - samowystarczalność( ideał hellenistyczny). Logos jest obecny w każdym człowieku dlatego wszyscy ludzie są sobie równi.
Ideał kosmopolity - mędrzec nie ma swojej ojczyzny, bo każde miejsce w którym przebywa jest tak naprawdę jego ojczyzną.
Stoicka wizja świata.
Świat składa się z dwóch zasad:
biernej: nieokreślonej
czynnej: kształtuję zasadę bierną zwaną Pneuma - ma ona charakter boski( jest rozumem i bogiem). Ten pogląd to panteizm - wszystko jest bogiem.
Zaczęto mówić o opatrzności która dba o harmonijny rozwój świata, nie człowieka. Drugą tworzą Logosu jest przeznaczenie.
Sceptycyzm starożytny, podstawowe tezy. (to chyba nie to)
Sceptycyzm - przekonanie, że nie możemy poznać rzeczywistości. Ma wymiar moralny
Epoche- zawieszenie sądów
probabilizm - nie możemy dotrzeć do prawdy ale w życiu
kierujemy się tym co uważamy za najbardziej prawdopodobne
Filozofia Filona z Aleksandrii.
Filon z Aleksandrii: w Aleksandrii rozwijała się gnoza!!! elementy magiczne, zaklęte. Istniała też diaspora żydowska. Filon znał Biblię i życie żydowskie ale tez filozofię grecką .
Platonizm i Pitagoreizm - istnieje byt niematerialny.
tradycja żydowska: komentarz: alegoreza biblijna. Później rozpowszechnił się wśród chrześcijan. Należało odkryć ukryte znaczenie słów i symboli biblijnych. Problem między objawieniem a rozumem. Co jest ważniejsze: wiara czy rozum?
Filon podporządkował filozofię objawieniu, wierze. Sięgał do filozofii Platona: Bóg stworzył świat z niczego. Istnienie wszystkiego zależy od Boga.
Filon połączył rozumowanie Arystotelesa i Platona. Człowiek składa się z duszy i ciała i jest istotą na tyle niesamowystarczalną ze jest zależny od Boga. Do zbawienia jest potrzebna łaska.
Istnieje koncepcja wolnej woli u Filona. Żeby postępować dobrze trzeba chcieć to zrobić. Celem człowieka jest zjednoczenie z Bogiem. Następuje etapami:
odwrócenie od świata zewnętrznego
powrót do samego siebie( skupianie na duszy)
wyjście spoza duszy ku Bogu
Plotyńska koncepcja Absolutu
Plotyn - wstydził się, że miał ciało
Absolut jest czymś prostym, niematerialnym, najwyższą ostatecznością. Jest transcendentny! (Jedno jest czymś innym, niż to co nas otacza, nie można tego porównać z niczym, nie można poznać istoty jednego. Istotą jednego jest tworzenie, działania. Platon tworzy pojęcie nieskończoności. Jedno jest nieskończone bo nie wyczerpuje mocy twórczej Tworzenie to polega na udzielaniu siebie innym. Jedno jest dobrem!
Dwa aspekty:
jedno tworzy siebie
jedno wychodzi na zewnątrz
Jedno jest światłem, które swymi promieniami sięga poza siebie, stwarzając świat. Plotyn uważał, że myślenie powoduje podział w świcie. Jedno jest ponad myśleniem bo nie można powiedzieć że myśli ani że nie myśli. Jedno tworzy rzeczywistość z konieczności.
Powstawanie świata wg Plotyna
Plotyna koncepcja człowieka.
To dusza połączona z ciałem. Na początku dusza ta była połączona z tą hipostatyczną Duszą. Zło to przesadna troska o ciało bo każdy jest duszą. Cel: powrót do Jednego poprzez oczyszczenie.
Miłość jest wg Plotyna - drogą do zjednoczenia Jednego.
25. Struktura świata niematerialnego i jego relacje do materii - Plotyn.
26. Patrystyka - najważniejsze problemy.
Patrystyka to starożytność (od. Łac. Ojciec)
ojcowie kościoła to wszyscy pisarze chrześcijańscy. Aby być ojcem Kościoła trzeba spłnić 4 warunki:
trzeba żyć w starożytności chrześcijańskiej
świętość życia
ortodoksyjność nauki
nauka musi być zaakceptowana przez kościół
Ojcowie Kościoła: św. Augustyn, św. Ambroży, św. Bazyli, św. Grzegorz z Nyssy, św. Jan, św. Hieronim
Pierwszym problemem była obrona wiary. Zderzenie chrześcijaństwa ze światem antycznym było niezwykle silne. Chrześcijanie musieli się ukrywać. Pisarze tworzyli apologie.
Apologia Atenoterasa do cesarza:
* kanibalizm (Eucharystia)
* kazirodztwo (zwracanie się do siebie: bracie, siostro)
* ateizm (wiara w Boga)
Chrześcijaństwo jawiło się jako prawdziwa filozofia, II wiek.
Klemens z Aleksandrii:
dwa źródła chrześcijaństwa:
- mądrość Greków
- prawo żydowskie dane od Boga
Gnoza - czerpie źródło z różnych religii orientalnych, nie jest herezją
a) do zbawienie jest potrzebna wiedza tajemna
b) przekonanie, że świat jest areną walki siły dobrej i złej
325 r. - w Nicei opracowano Credo
Apologeci - bronili wiary
27. filozofia Orygenesa.
Orygenes urodził się w 184 r. I pochodził z rodziny chrześcijańskiej. Studiował u Klemensa i przejął po nim szkołę. Prowadził surowe życie. W 230 r. Bez zgody biskupa został wyświęcony na kapłana. Osiadł w Cezarei i założył bibliotekę. W 250 r torturowany. 3 lata później zmarł.
Dzieło pt „o zasadach”.
Centrum naszej wiary jest Pismo Święte. Pisał więc do niego komentarze, refleksje. Orygenes rozpowszechnił ALEGOREZĘ BIBLIJNĄ. Uważał, że oprócz sensu dosłownego Biblia ma tez sens symboliczny. Alegoria znaku Janasza jako zmartwychwstanie Chrystusa. Kładł podwaliny pod teologię chrześcijańską. Orygenes mówił, że Bóg jest niematerialny, jest źródłem wszystkiego. Podobnie dusza jest niematerialna. Miał problem ze zrozumieniem trójcy świętej.
SUBORDYNACJONIZM - trójca święta jak sobie podporządkowana. Syn(logos) stwarza świat bez udziału Ojca. Bóg stworzył wszystko z niczego. Człowiek posiada wolną wole. Zło jest brakiem dobra. Człowiek pierwotny był istotą duchową.
DUZALIZM ANTROPOLOGICZNY - dusza i ciało są sobie przeciwne.
Augustyna koncepcja rozwoju dziejów.
Augustyn jest twórcą historiozofii czyli filozoficznej interpretacji historii.
Państwo ziemskie > zwycięża miłość do samego siebie. To miasto Babilon.
Państwo Boże > miłość do Boga. To Niebieskie Jeruzalem
Babilon objawił się w Asyrii i Rzymie, Niebieskie Jeruzalem jest utożsamieniem Kościoła
Augustyn wciela neoplatonizm w ramy chrześcijańskie.
Augustyńska nauka o człowieku
Szczytem stworzenia jest człowiek składający się z ciała i nieśmiertelnej duszy, dusza posługuje się ciałem jako narzędziem. Nie umiałam wyjaśnić kiedy pojawiła się dusza. Tradycjalizm - dusza przekazywana jest przez rodziców. Celem człowieka jest osiągniecie szczęścia. W Filozofii pogańskiej cnota daje szczęście natomiast w chrześcijański Bóg. Człowiek to istota wolna, która ma odrzucić Boga. W fil. Pogańskiej nie było pojęcia „wolna wola”. Kiedy odwracamy się od Boga to odwracamy się też od praw danych przez Niego.
Monihejczycy uważali, że zło ma pozytywny byt. Wg Augustyna zło to brak dobra lub odrzucenie dobra.
Woluntaryzm - pogląd podkreślający znaczenie wolnej woli.
30. Iluminacja wg św. Augustyna.
Istnienie prawdy jest rzeczą niewątpliwą. Toprawda matematyczna! Fakt wątpienia świadczy o tym, ze istnieje człowiek „wątpię więc jestem”. Czy można osiągnąć pewność w poznaniu zmysłowym?
Węchy, czucie, dotyk - poznanie duszy, która posługuje się ciałem. Czy człowiek tworzy prawdy matematyczne? Augustyn stwierdził, że nie. Prawdy te są ponad umysłem ludzi. Iluminacja - do poznania prawd niezbędnych i koniecznych potrzebne jest oświecenie Boga
31. Augustyński dowód na istnienie Boga (dowód z prawd wiecznych i koniecznych)
Święty Augustyn wierzył w istnienie prawd wiecznych i koniecznych. Wg niego nie należy odrzucać poznania zmysłowego choć trzeba mieć świadomość iż to poznanie jest często mylne.
Dowód na istnienie Boga ze świadomości wewnętrznej:
punktem wyjścia jest poznanie ponad umysłem prawd wiecznych i koniecznych, istniejących ponad umysłem człowieka.
Podstawa prawd jest wyższa niż istota człowieka
ta podstawą jest Bóg - z niego wypływa wszelka prawda
32. Egzemplaryzm św. Augustyna.
W umyśle Boga istnieją wzory wszystkich rzeczy, to są myśli Boga. Bóg kontemplując swoją istotę widzi wszystkie przedmioty to tzn egzemplaryzm
33. Augustyńskie przezwyciężenie sceptycyzmu.
34. Filozofia Pseudo-Dionizego Areopagity.
Przedstawiał się jako Dionizy nawrócony przez świętego Pawła.
Znany jest z klasyfikacji teologii:
afirmatywna - odnosimy się do Boga pojęcia ze świata stworzeń (dobro, piękno)
negatywna - Bóg jest całkowicie transcendentny tzn jest niepoznawalny dla człowieka i różny od tego co nas otacza. O Bogu nie można nic powiedzieć.
Symboliczna - to nawiązanie do Pisma świętego
Najmniej doskonała jest teologia symboliczna, najdoskonalsza jest teologia negatywna.
Bóg jest Dobrem, Całkowitą jednością bo stworzył cały świat.
Teofania - stworzenie jako manifestacja Boga. Celem świata jest powrót do Boga. Człowiek musi poznać siebie, swój umysł, musi czytać Bilbie, modlić się i musi tez dostąpić ekstazy. Wtedy zjednoczy się z Bogiem.
Filozofia Boecjusza. (?)
Urodził się w 480 r., zmarł w 525 r. Był prefektem rzymu i pretorii. Kiedy umarł ojciec, Boecjusz został zaadoptowany. Uczył się w Aleksandrii. Chciał być politykiem ale też zajmował się filozofią.
Próbował przełożyć całego Platona i Arystotelesa na łacinę oraz pokazać miedzy nimi zgodność.
Pytania Porfiliusza:
czy rodzaje i gatunki istnieją same w sobie czy są wytworami umysłu? Rodzaje i gatunki to ogólne pojęcia.
Jezeli te pojęcia ogólne istnieją w sobie to czy są cielesne czy niecielesne?
Jeżeli są niecielesne to czy istnieją niezależnie od rzeczy poznanych zmysłowo?
NOMINALIZM - rzeczy istnieją tylko w umyśle. Nie mają one przedmiotu. Istnieją tylko jednostki, nie ma pojęć ogólnych.
PLATONIZm - rzeczy istnieją realnie
Pytania Porfiliusza wywołały spór o uniwersalizm. Boecjusz sądził, że rzeczy materialne istnieją oddzielnie od pojęc ogolnych
Podział nauk:
KWADRIUM - nauki obejmujace badanie natury
arytmetyka
astronomia
geometria
muzyka
TRIDUM:
gramatyka
logika
retoryka
definicja osoby - osoba to substancja indywidualna mająca rozumna naturę. Wolną wole powinna się podporządkować rozumowi. W dziele o pocieszeniu przedstawił platońską koncepcje człowieka.
Do Boecjusza przyszła pani filozofia i powiedziała mu, ze wszystko jest przemijające tylko dobra duchowe sa istotne. Człowiek nie powinien się bać o dobry bóg kieruje światem.
filozofia Jana Szkota Eriugeny.
Najwybitniejszy filozof okresu, żył od 810 do 870. Był Irlandczykiem, związany z dworem karola Łysego.
Dzieło „synteza o podziale natury” napisał tez komentarz do ewangelii św Jana.
Trzy etapy ludzkiego poznania
przed narodzeniem Chrystusa: nie można było Boga poznać bezpośrednio
objawienie się Chrystusa: wiedza o bogu czerpana z pisma świętego. Trzeba uwierzyć aby zrozumieć
po śmierci wiara zostanie zastąpiona bezpośrednim widzeniem boga
najpierw jest wiara później jest rozum. Cel: widzenie Boga
Opierał się na pseudodionizmie
Poszukiwał terminu oznaczającego istniejący stan.
Wymyślił termin natura. Natura dzieli się na 4 części
nie stworzona ale stwarzająca
stworzona i stwarzająca: idee wszystkich rzeczy
stworzona i niestwarzająca :rzeczy stworzone dzięki Bogu maja swój byt
nie stworzona i niestwarzająca :Bóg jest kresem stworzenie wszystkich rzeczy Istotą stworzenie jest bycie teofania
Przed grzechem pierworodnym człowiek był dusza, po tym grzechu przybrał formę ciała. Zadaniem człowieka jest powrót do Boga: przedbóstwienie tj przenikniecie boża energią
37. św. Anzelm jako twórca scholastyki.
38. Dowód ontologiczny św. Anzelma.
39. Spór o uniwersalia w XII wieku.
40. Filozofia Piotra Abelarda.
41. Czynniki rozwoju filozofii w XIII wieku.
42. Filozofia arabska.
43. Filozofia św. Bonawentury.
44. Wzajemne relacje między teologią a filozofią - św. Tomasz z Akwinu.
45. 5 dróg św. Tomasza.
46. Filozofia bytu św. Tomasza.
47. Koncepcja człowieka - św. Tomasz.
48. Filozofia Jana Dunsa Szkota.
49. Filozofia Wilhelma Ockhama.