1.Geneza
-pedagogika jako Nauka powstała w XIX w za Sprawą ,,ojca pedagogiki” Johann Fredricha Herbarta, Był pierwszym dr. Hab. Pedagogiki, oderwał ped. Od Filozofii. Pojęcie ped. Pochodzi z Jęz. Greckiego oznacza ,,prowadzenie Chłopca”. Herbart oparł ped. Na dwóch
Naukach: etyka filozoficzna i psychologia. Etyka filozoficzna wyznaczała cele Wychowania. Psychologia wyznaczała środki do osiągnięcia tych celów.
PEDAGOGIKA- Nauka o rozwoju dziecka niezbędnym elementem do nauki musi być kształcenie stąd ped. rozszerzyła
znaczenie.
ANDROGOGIKA -prowadzenie człowieka dorosłego.
2.FUNKCJE PEDAGOGIKI-
PRAGNOSTYCZNA -określenie na podstawie poznanych prawidłowości przebiegu zjawisk, przyszłych zmian i rozwoju obiektywnej rzeczywistości.
DIAGNOSTYCZNA - określa stan rzeczy
INSTRUMENTALNO -TECHNICZNA-obejmuje Konkretne działania
HUMANISTYCZNA -umożliwia zaspokojenie potrzeb człowieka w dziedzinie jego dążeń do poznania obiektywnej rzeczywistości.
3.Subdyscypline ped:PED. OGÓLNA- zajmuje się charakterystyką ped jako nauki, analizuje podstawowe pojęcia ped; historyczne uwarunkowania tej dyscypliny , bada czynniki wychowania, zajmuje się problematyka Edukacji permentalnej.
DYDAKTYKA-teoria Kształcenia, zajmuję się istota i przebiegiem procesów Nauczania, analizuje także cele, treści, formy organizacyjne Zasady i metody nauczania; dzieli się na dydaktyke ogólną i Dydaktyki szczegółowe-odnoszą się one do przedmiotów
Ogólnokształcących jak i zawodowych na poszczególnych Etapach kształcenia
TEORIA WYCH - wyjaśnia, zadania, Treści, formy organizacyjne, zasady i metody wych moralnego Wiele miejsca poświęca ta teorią wych w rodzinie w obszarze Zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz pracy wychowaw. W dziecięcych i młodzieżowych organizacjach np. ZHP
HISTORIA WYCH-to nauka o metodach i formach, organizacji procesu wych, o ustrojach i systemach oświatowych w kontekście historycznym. Jest nauka o systemach oświatowych,
o genezie i historii myśli pedagogicznej.
4.Metodologiczne problemy pedagogiki:
EKSPERYMENT-metoda naukowego badania określonego wycinku rzeczywistości wychowującej, polegający na wywołaniu lub tylko zamierzeniu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jekiegoś innego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem.
SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY-badanie grupy-pogladów, Opini, rozmiaru i natężenia zjawisk społecznych. Badamy za pomocą ankiety, wywiadu, analizy diagnostycznej.
STADIUM INDYWIDUALNEGO PRZYPADKU-każda sytuacja wymagająca pomocy Powinna być szczegółowo zbadana, analiza powinna Uwzględnić nie tylko indywidualną biografię, ale również środowisko społeczne i sytuację rodzinną Do zadań pracownika społecznego należy wyjaśnienie Przyczyny sytuacji wymagającej pomocy oraz Określenie wpływu proponowanej pomocy na usuwanie Źródeł nędzy i wykolejenia. Zadaniem pomocy społ. jest nie tylko organizowanie wsparcia materialnego w Przypadkach nędzy, ale przede wszystkim pobudzanie Aktywności i zaradności osób objętych akcją charytatywną Za pomocą wywiadów, wizyt domowych, lustracji społeczn.
5.elemety pojęć pedagogiki:
Socjalizacja - to wpływy środowiskowe. Jest to wszechstronne i zwarte wprowadzenie jednostki w obiektywny świat społeczeństwa albo jakiś jego sektor.
Socjalizacja pierwotna - jest pierwszą socjalizacją, którą jednostka przechodzi w dzieciństwie i za pomocą której staje się członkiem społeczeństwa.
Socjalizacja wtórna - jest to każdy następujący proces, który wprowadza jednostkę mającą już za sobą socjalizację pierwotną w nowy sektor obiektywnego świata.
Kształcenie - samodzielne i kierowane czynności człowieka podejmowane dla osiągnięcia określonego zasobu wiedzy o otaczającym go świecie, poznanie samego siebie, zdobycia umiejętności potrzebnych mu do przeobrażania świata i do rozwoju jego uzdolnień, zainteresowań i ogólnej sprawności umysłowej. Rezultatem kształcenia jest zdobycie wykształcenia
Nauczanie - jest to kierowanie procesem uczenia się, planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami umożliwiająca im zdobywanie wiedzy, umiejętności, nawyków oraz rozwijanie zdolności i zainteresowań.
Osobowość - to zespół względnie stałych cech i mechanizmów wewnętrznych, które psychicznych. Osobowość kształtuje się w toku rozwoju społecznego jednostki początkowo pod wpływem emocjonalnego oddziaływania najbliższego otoczenia, później wychowanie w rodzinie, szkole, pod wpływem TV, radia, własnej aktywności.
UCZENIE SIĘ - proces, w którego toku na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte. U.s. jest jedną z podstawowych form działalności ludzi — prócz pracy, zabawy i działalności społeczno-kulturalnej. Istnieją różne teorie u.s., jak np. asocjacjonizm, teoria postaci, pawłowizm, operacjonizm; każda z nich ujmuje jakąś stronę tej bardzo zróżnicowanej formy działalności ludzi i zwierząt.
WYCHOWANIE-to całość zamierzonych oddziaływań Środowiska społecznego na jednostkę, trwające całe życie. W zakres pojęcia wchodzi:
WYCH.NATURALNE- pod Wpływem środowiska w którym jednostka funkcjonuje
WYCH. INSTYTUCJONALNE -celowe, planowane Oddziaływanie instytucji wychowującej np.: szkoły, Domy dziecka, internaty, przedszkola.
SAMOWYCHOWANIE-oddziaływanie to ma Wpływ na stosunek jednostki do otaczającego świata, Kształtowanie się systemów wartości, norm, celu życia. W pedagogice istnieją definicje, które kładą nacisk na Celowe dokonywanie zmian w osobowości człowieka Pod wpływem czynników zew, jednostka stanowi w Nich przedmiot oddziaływań.
7,SYSTEMY WYCHOWAWCZE-
SOFIŚCI-nazywali Się nauczycielami mądrości i cnoty. Oni pierwsi opracowali Metody Wychowania polegające na bezpośrednim Kontakcie z młodzieżą. Przestrzegali zasad indywidualizacji i uspołecznienia. Wyznawali zasadę - wych przez rozwój intelektu -wiedzieć to postępować słusznie. Sofiści analizowali czynniki wych, wymieniając wśród nich: zadatki wrodzone, środowisko Wraz z jego kulturą, ćwiczenie, uczenie się, własną aktywność jednostki.
SOKRATES etapy wych: ciekawość, logiczne stopnie nauczania: Uczenie się, nauczanie, umiejętność zastosowania zdobytej wiedzy ,
Dusza roślinna-sen, ruch, odżywianie,
Dusza zwierzęca- chęć poznania
Dusza rozumna-refleksja wew nad tym co pozostało.
KWINTYLIAN-ujmuje opinię o wychowaniu analizując Takie hasła: cele, metody, proces, warunki.
ARYSTOTELES-opierała się na nim cała nauka wych. Az do XVIIw. Wychowanie miało charakter polityczny i Państwowy. Człowiek nie może istnieć poza społeczeństwem, jest jednostka polityczną. Rozwijał etykę przyjaźni i etykę współczucia miedzy ludźmi. Ważne jest wych w rodzinie. Zwraca uwagę na dobór osób jakie bywają w towarzystwie dziecka np.: dziecko Nie może przebywać w towarzystwie niewolników, uważał Związki pomiędzy pedagogika a psychologią.
VIVES- Przeciwnik wych scholastycznego i zwolennik wych Państwowego. Zalecał oparcie nauczania na obserwacji i spostrzeganiu, oraz na rozwijaniu samodzielności Uczniów. W metodach wych zalecał łagodność i Budzenie zainteresowań aniżeli kary. Ćwiczenia Fizyczne radzi prowadzić na świeżym powietrzu. Za najlepszy środek utrzymania karności uważa Przywiązanie ucznia do nauczyciela.
ROUSSEAU- po Raz pierwszy zwrócił uwagę na potrzebę uwzględnienia indywidualnych cech dziecka, podkreślił rolę jaką odgrywają specyficzne prawa w rozwoju osobniczym dziecka, dostrzegł przełomowe znaczenie procesu dojrzewania. Wiążąc zagadnienia ped z psychologią stał się inicjatorem ped psychologicznej. Trzeba zaznaczyć, ze wych naturalne i wszystkie swoje wskazówki pedagogiczne odniósł do sfery zamożnych, stał on na stanowisku, że nędza i bieda zapewniają niższym klasom wych naturalne. Odrzucał on także wych kobiet jako rzecz zbędną dla ich roli jaką miały odgrywać w społeczeństwie( żona, matka).
8.System tradycyjny herbartowski -
został opracowany w 1807r przez J. Fryderyka Herbarta polega on na dorobku Teoretycznym etyki i psychologii. Zakłada on, że proces Nauczania dominuje nad procesem uczenia się. W Niemczech Rozwinęła się nowa gałąź przemysłu masowo drukowano książki Powstał 1 masowy zawód nauczyciela- był on pracownikiem Państwowym, funkcjonariuszem państwowym. Nauczyciel tak Kształtował obywateli aby odpowiadało to państwu. Powstały
Placówki do kształcenia nauczycieli. Szkoła była tak zaprojektowana Aby było kilka oddziałów klasowych (4-8 ) i musiała posiadać 2 mieszkania dla nauczycieli.
System szkolenia- Kształtowano po to by wychować obywatela posłusznego Państwu. Obywatel który posiadał ogólne wykształcenie Humanistyka. Podstawą była znajomość greki i łaciny, Kultury, sztuki, grano na instrumentach. Każdy wychowanek szlifował normy i prawa. Nauczyciel miał dominującą Pozycję, wykładał i przekazywał wiedzę, był źródłem wiedzy Były stosowane kary cielesne. Było to kształcenie Reprodukcyjne, nauczyciel utrzymywał dyscyplinę w szkole. Rodzice nie mieli wpływu na funkcjonowanie nauczycieli. Mit, że Nauczyciel ma zawsze rację, Niemcy wymyślili, ze w każdym powiecie Jest komórka która kontroluje szkolę kierownika i jakie ma efekty kształcenia. Cały świat przyjął system herbartowski nawet Rosja. Wszystkie lekcje były uporządkowane według dalszego systemu
4 elementy lekcji: -budowa lekcji- część powtarzająca nauczyciel wzbudzał u uczniów pamięć, wydobywał wiedzę- część postępująca spotkania uczniów z nowa wiedzą.
SYSTEM PROGRESYWNY- J Dewey amerykański pedagog i psycholog. Szkoła na potrzeby lokalnej społeczności. Ma służyć nauczycielom po południu są uczniowie i dzieci, wieczorem dorośli. My płacimy i my wymagamy - nauczyciel musi się podporządkować rodzicom; w tym systemie rodzice maja wgląd na nauczycieli. W szkole nauczyciel jest
organizatorem, źródłem wiedzy staje się każdy kto ma cos do powiedzenia. Zajęcia praktycznie miały racjonalnie łączyć naukę książkową ze Zdobywaniem wiedzy w drodze do samodzielnego wysiłku umysłowego i Poczynań praktycznych do łączenia teorii z praktyką.
PEDAGOGIKA KRYTYCZNA-w latach 70 XX w w USA. Postmodernizm To taka filozofia, która nazywana była jako jedno wielkie cytowanie ( Misz masz ) opiera się na przywołaniu do rzeczywistości tego co już było. Chodzi o to aby była historia , wszystko ma być uaktualnione.
Postmodernizm wyrósł w literaturze najpierw a później wliczony Do innych dziedzin. Jock Derrika wprowadził pojęcie dekonstrukcji tekstu - odczytywanie dzieł jak kto chce. Każdy może odczytać to co chce dokonuje rekonstrukcji New age -chwilowy zachwyt, przygotowanie się na przyjście nowego tysiąclecia zwłaszcza, że pojawiają się różne wizje. PEDAGOGIKA POGRANICZA KULTUROWEGO- Amerykanie odkryli, ze
są tak zróżnicowani; musza nauczyć się tolerancji, umiejętność Akceptacji tak właśnie przejawia się pedagogika pogranicza Kulturowego.
Tolerancja - umożliwia ona , aby nie było zróżnicowania W dostępie do edukacji, kultury, polityki. Kosak-ŁUCZEWSKI- Zajmowali się badaniem pogranicza kulturowego w Kaszubach.
ANTYPEDAGOGIKA -Hubertus Schoenebuk -był pacyfistą. Stworzył antypedagogikę- przeciwieństwo pedagogiki. Antypedagogika Jest zorientowana, socjocentryczna
1 założył w Berlinie stowarzyszenie Które pragnęło nadać dzieciom pełne prawa obywatelskie
2 dzieci powinny mieć prawo wyboru środowiska w którym chce żyć
3 Dziecko ma własny instynkt poczucia dobra. Dorośli zmieniają jego Osobowość
4 Nauczanie pedagogiczne jest opresyjne
5 próbował Upowszechnić swoje idee, jeździł dużo po Polsce często bywał w Łodzi. W Niemczech zaś jest znienawidzony jednak wiele poglądów zostało Włączone do realizacji. PEDAGOGIKA HUMANISTYCZNA-1 rozwój wychowanka, promowanie szeroko pojętych zmian człowieka, rewizja Obowiązujących def. Świata, wykroczenie poza jego def; pośredni
Wpływ na dziecko polegający na organizowaniu sytuacji, okazji Warunków sprzyjających rozwojowi ; współdziałanie, partnerstwo
9.PROCES WYCH-
to działania podejmowane przez wychowawców Ustalone przez politykę edukacyjną państwa, działania powodują skutki osobowości wychowanka.
IDEAŁY WYCH- od słowa idee- Posiadanie czegoś, ale obiektywnie nie istniejące. To pewna myśl, która organizuje praktykę, ale sama w sobie nie istnieje. Pełen Opis dojrzałej osobowości człowieka. Ideał wych jest bliski pojęciu który występuje na gruncie socjalizacji. Jest przekazywany z pokolenia Na pokolenie. Ideał różni się tym, ze ma charakter
Świadomy.
IDEAŁ SKŁADA SIĘ: nadrzędne cele Wychowania trzy zasady:
1 dążenie do poszukiwania Prawdy o świecie
2 mądrość sfera emocjonalna, Konstruowana przez wartość piękna
3 życie zgodne z Zasadami naturalnymi
CELE INSTRUMENTALNE I KIERUNKOWE
1 cele etapowe
2 cele operacyjne- Rozwijanie umiejętności człowieka.
CELE WYCH- Ściśle powiązane z ideałem. Stan rzeczy, które Pragniemy osiągnąć, stan ukierunkowujący nasze Działania
ŹRÓDŁA CELÓW WYCH:
1.źródła biologiczne - rozwoj organizmu, bycie elementem przyrody Jan Jakub RUSSO w XVIII w ogłosił, że wych Człowieka nie powinno odbiegać od wzrostu biologicznego Powinno się mieć jak najwięcej moralności naturalnej.
2 społeczeństwa ( J. Dewey)- dobro środowiska ma być najważniejsze
3 Uniwersalne-przywołuje się 4 wartości: Prawda, dobro, piękność, sprawiedliwość.
4 wizja Przyszłości- źródła ideologiczne przyszłość społeczeństwa.
5 wartości religijne ( tradycja religijna w jakiej wych się Dziecko)
FORMY WYCH- proces wych przyjmuje pewną formę ze względu na rodzaj podejmowanych aktywności Wychowanka.
DWA RODZAJE FORM:
1 rzeczowe- wycieczka Edukacyjna, zabawa, nauka szkolna
2 organizacyjne-Działalność zespołowa, indywidualna, zbiorowa.
10.DZIEDZINY WYCH-
MORALNE- wych to polega na Wdrążeniu ludzi do zachowań zgodnych z przyjętymi W danym społeczeństwie normami umożliwiającymi harmonijne współżycie. Człowiek nie mógłby żyć w Społeczeństwie w którym nie obowiązywałyby normy Regulujące zachowania ludzi gdyż byłby wtedy pewien Własnego bezpieczeństwa, własnego mienia i spokoju. Wpajanie dzieciom i młodzieży zasad moralnych, przez wyjaśnienie ich znaczenia, jak i wdrażanie ich we Własne działalności ma na celu ochronę pojedynczych osób.
INTELEKTUALNE-zadaniem jego jest zapoznanie dzieci i Młodzieży lub dorosłych z najważniejszymi prawami, zjawiskami i faktami z zakresu nauk ścisłych, przyrodniczych z zakresu Życia społecznego i kulturalnego, dając orientację w obecnej rzeczywistości i przygotowującymi do działalności w Zmieniających się warunkach. Całość zdobytej wiedzy oraz przekonania tworzą w człowieku określony światopogląd. Wych intelektualne nie tylko wzbogaca wiedzę i kształtuje umiejętności, ale również kształci zdolności poznawcze człowieka.
ESTETYCZNE- polega na rozbudzaniu wrażliwości dzieci, młodzieży i dorosłych na różnorodne przejawy piękna w otaczającej nas rzeczywistości.
FIZYCZNE -przebieg i efekt uczenia Się zależy w dużej mierze Od zdrowia fizycznego jednostek i ich trybu życia. Ruch wpływa korzystnie na prace narządów wewnętrznych. ZDROWOTNE -wych to ma prowadzić do kształtowania Pozytywnych postaw do własnego zdrowia i pozytywnych postaw Co do zdrowia innych ludzi. Chodzi tu o ukształtowanie postaw Pro zdrowotnych. Wych pro zdrowotne powinno być realizowane Przede wszystkim w rodzinie, szkole oraz innych instytucjach Opiekuńczo-wychowawczych. Szczególna rolę odgrywają tu placówki zdrowia, które powinny współpracować z innymi placówkami.