Hubert Świętek

IV. Strategie komunizmu:

Wieloznaczność terminu a co za tym idzie strategii:

- strategia rewolucji bolszewickiej-

- strategia ideologii

- strategia ZSRR jako państwa

- strategia międzynarodowa komunizmu- strategia systemu międzynarodowego bloku, spajanego ideologią i instytucjami

I Rewolucja- zwycięstwo bolszewickiej, fiasko ogólnoświatowej

1) Manifest komunistyczny

a) poświęcono w nim niespodziewanie wiele uwagi sprawom wojskowym

b) apoteoza podboju Indii- militarny podbój środkiem do przyszłej modernizacji zacofanego społeczeństwa

c) analiza przebiegu I próby przejęcia władzy przez lud- Komuny Paryskiej 1871

2) Lenin:

a) analiza Ewolucji 1905 roku jako próby generalnej przyszłej rewolucji

b) cała władza powinna przejść w ręce rad

c) przejście władzy w ręce rad oznacza obecnie w praktyce powstanie zbrojne

- wzięcie władzy jest sprawą powstania

- zgubą lub formalistyką byłoby czekanie na głosowanie demokratyczne

- lud ma prawo rozstrzygać sprawy władzy nie głosowaniem, lecz siłą

d) cel polityczny powstania stanie się jasny po jego sukcesie

e) powstanie zbrojne to szczególny rodzaj walki politycznej, podlegającej szczególnym prawom

f) zasady zbrojnego powstania:

- rozpoczynając je, nie wahać się, lecz iść na wszystko

- należy skupić wielką przewagę sił w decydującym miejscu, w decydującej chwili

- po rozpoczęciu powstania trzeba działać z największą stanowczością oraz koniecznie, bezwarunkowo przechodzić do natarcia

- liczy się zaskoczenie, a następnie odnoszone codziennie choćby niewielkich sukcesów

- rzeczą najważniejszą jest śmiałość, śmiałość i jeszcze raz śmiałość (za Dantonem)

- zwycięstwo należy osiągnąć za wszelką cenę

g) Konkretne konieczności rewolucji w Rosji:

- niespodziewany atak na Piotrogród wszystkimi siłami, od wewnątrz i od zewnątrz

- koordynacja wszystkich głównych sił powstania

- uzbrojenie robotników

- zdobycie i utrzymanie najważniejszych punktów, zwłaszcza połączeń- telefonów, stacji kolejowych, mostów

h) powodzenie zarówno rosyjskiej jak i światowej rewolucji zależy od 2-3 dni walki.

i) wiara we władzę, która ma być czynnikiem sprawczym wielkiej przemiany, za pomocą której można sterować rozwojem społecznym i historycznymi procesami

- źródło totalitarnego charakteru władzy komunistycznej

- władzą nie można się dzielić, bo lepszy świat nie będzie wtedy tak idealny

j) należy całkowicie rozbić stare państwo, wprowadzić dyktaturę, za jej pomocą zbudować nowe państwo

l) Strategia rewolucji światowej:

- rewolucja październikowa miała być uderzeniem w najsłabsze ogniwo łańcucha państw imperialistycznych

- zwycięstwo rewolucji rosyjskiej miało być zapalnikiem rewolucji światowej

- przeświadczenie o istnieniu sytuacji rewolucyjnej i ogromnej sympatii wszystkich ludzi pracujących świata

- Po trupie Polski rewolucja miała dotrzeć na zachód

ł) militaryzacja polityki:

- wojna środkiem dążenia do celu, pójścia dalej

- polityka staje się kontynuacją wojny przy użyciu innych środków- wojna celem, a polityka środkiem,

3) Spór w RR, czy możliwa jest budowa komunizmu w 1 kraju (Stalin) czy nie należy ustawać w wysiłkach zmierzających do wzniecenia rewolucji światowej (Trocki).

=> zwycięża Stalin

a) socjalizm może przetrwać w 1 kraju, tylko trzeba dotrwać do kolejnej wojny

b) do czasu wojny trzeba pozostać w defensywie, bo jesteśmy zablokowani w realizacji rewolucji

c) aby dotrwać do kolejnej wojny, należy być możliwie najmocniejszym

- rozbudowa potencjału wew, stworzenie ogromnego przemysł ciężkiego, kosztem nieprawdopodobnych wyrzeczeń społecznych

4) Stopniowe utożsamienie się celów międzynarodowych sowieckich komunistów z ekspansjonistycznymi tendencjami imperium rosyjskiego

- strategia, taktyka i styl działania ZSRR zaczynają być coraz bardziej warunkowane rosyjską tradycją polityczną

- Wg Pipes'a te pierwiastki właściwe duchowi rosyjskich elit politycznych to:

* niechęć do demokracji i liberalizmu

* traktowanie kraju przez elitę biurokratyczno- militarną jako własność

* tajemnica zasłaniająca sposób sprawowania władzy i podejmowania decyzji

*trwała tradycja terytorialnej ekspansji

* brutalność w działaniu

* brak tradycji PC

* nieprzestrzeganie jakichkolwiek norm

* oszustwo jako stała i niehańbiąca praktyka działania

* powszechna nieufność

* nacisk na siłę jako najpewniejszy sposób gwarantujący skuteczność w dochodzeniu swych interesów

* pogarda dla słabych

II Strategia ideologii światowego komunizmu

1) Podmiotowo była to strategia systemu państw oraz związanych z nimi partii i ruchów politycznych reprezentujących tą ideologię i dążących do tych samych celów- opanowania świata przez komunizm

2) Światowy komunizm wykształcił się w latach 44-48, gdy wzmocniona Moskwa uznała, że można powrócić do pierwotnego celu- rewolucji światowej.

3) Uniwersalistyczna ideologia, postrzegająca przez pryzmat walki klasowej politykę, społeczeństwo, gospodarkę, działania zbrojne

- Zakłada wzniesienie się ponad istniejący układ sił poprzez jego usunięcie;

- chodziło o przeobrażenie całego świata na swoje podobieństwo

- nie było wielkiej odległości między wojną a pokojem- wymiar militarny pełnoprawnym elementem strategii

4) 1948- podkomitet Komitetu Spraw Zagranicznych Kongresu- rekonstrukcja założeń wyjściowych strategii międzynarodowej komunizmu:

a) najważniejszym celem wszystkich komunistów jest światowa rewolucja

b) rewolucja będzie mieć charakter zbrojny, a zatem należy się do tego odpowiednio przygotować

c) wojna z imperializmem jest nieuchronna, długotrwały pokój jest niemożliwy

d) główną siłą rewolucji jest ZSRR, z czego wynika wymóg solidarności i lojalności komunistów na całym świecie wobec ZSRR

e) partie komunistyczne i robotnicze na świecie są pomocnikami KPZR

5) Taktyka:

a) charakteryzowała się świetnym wyczuciem okoliczności- momentu kiedy można przejść do ataku, a kiedy należy przechodzić do defensywy, czekając na korzystną koniunkturę

b) różnica między strategią a taktyką komunizmu- podręcznik KPZR z 1962 roku:

- działalność partii nie jest rezultatem improwizacji, lecz stanowi konkretny wyraz linii politycznej, wypracowywanej na podstawie naukowej analizy danej fazy walki i danej sytuacji. Na linie składają się taktyka i strategia

- strategia polega na urzeczywistnianiu podstawowych zadań w konkretnej fazie historycznej

- taktyka określa bieżącą politykę i jest opracowywana na bazie linii ogólnej partii na potrzeby krótszych okresów- np. kampanii wyborczej

6) Do owego wyczucia okoliczności należało wykorzystywanie i wzmacnianie sprzeczności właściwe kapitalizmowi:

a) 3 główne sprzeczności:

- między pracą a kapitałem

- między różnymi grupami kapitalny i różnymi państwami imperialistycznymi w ich walce o zasoby i rynki

- między grupą dominującą- USA i EUR ZACH- a terytoriami kolonialnymi i zależnymi.

b) chodziło o amplifikację sprzeczności, które powinny rodzić napięcia, kryzysy i wojny wew i międzynarodowe, i doprowadzenie w ten sposób do sytuacji rewolucyjnej, w której możliwy jest przewrót i przejęcie władzy przez komunistów lub grupy do nich zbliżone

7) Teoria celów i środków:

- metoda rozróżniania podobnych, lecz w perspektywie celu różnych zjawisk czy sytuacji; doraźna ocena w kontekście celu głównego- cel uświęca środki

- np. nacjonalizm, związki zawodowe, faszyzm były dobre lub złe w zależności od okoliczności, od tego, czy stosunek do nich służył realizacji celów ruchu komunistycznego lub do nich przybliżał

8) Wymiar militarny strategii:

- założenie: nieuchronność wojny z imperializmem i zbrojny charakter rewolucji

=> nacisk na rozbudowę potencjału militarnego

=> militaryzacja społeczeństwa

=> upolitycznienie armii

=> podporządkowanie gospodarki potrzebom wojska

=> kosztem dobrobytu obywateli

=> wiąże się z tym kwestia bezpieczeństwa wew- państwo policyjne.

9) Wymiar polityki zagranicznej strategii:

a) teza o nieuchronności wojny z imperializmem

b) komunizm jest na razie słabszy, więc trzeba ją opóźnić oraz przygotowywać warunki, aby kiedy do niej dojdzie- zwyciężyć

- czekać aż konflikty wew osłabią przeciwnika

c) cele dyplomacji ZSRR:

- początkowo miała służyć wyjściu z izolacji oraz spowodować współpracę wybranych państw kapitalistycznych na rzecz rozwoju gosp i milit potencjału ZSRR

- później celem stało się uniemożliwienie szerszej koalicji, współpracy czy frontu antykomunistycznego; należało zwalczać i krytykować wszelkie sojusze, federacje, porozumienia integracyjne- bo mogły oddalić widmo kryzysu czy sporów między państwami kapitalistycznymi

d) takty7czna dialektyka w stosunku komunistów do zasady suwerenności:

- w obliczu prób cudzej ingerencji- tarcza

- w stosunkach między państwami komunistycznymi- prymat interesów światowego komunizmu nad suwerennością

10) Warstwa ideologiczna strategii:

a) wykorzystywanie, inspirowanie i koordynowanie partii robotniczych i komunistycznych w krajach niekomunistycznych

* narzędzia kontroli:

- Międzynarodówki

- Kominform (podstawa programowa- raport Żdanowa- mowa o nieuchronności wojny z imperializmem)

- narady partii komunistycznych i robotniczych świata

b) infiltracja ideowa i agenturalna różnych organizacji, związków i ruchów o niepolitycznym charakterze, które mogły być doraźnie wykorzystywane dla różnych kampanii propagandowych czy dywersji ideologicznej

- głównie ruchy pacyfistyczne, organizacje antykolonialne, media, kręgi intelektualne

c) wojna propagandowa

11) Płaszczyzna ekonomiczna:

a) priorytet przemysłu ciężkiego, zwłaszcza zbrojeniowego

b) kosztem konsumpcji i rolnictwa

c) programowa autarkia- w celu zapobieżenia kontaktom z zachodem i uzależnieniu

d) wzmożone wydobycie i eksport sowieckiego złota:

- w celu pozyskania środków na import

- zastępowało inne towary, zbyt słabej jakości

e) infiltracja związków zawodowych w celu destabilizacji społecznej i ekonomicznej

12) wybór rodzaju i miejsca działania w zależności od sytuacji i wagi strategicznej kraju czy regionu

- wybór, w zależności od sytuacji, środków, metod i czynników, którym można działać- polityczne, ekonomiczne, ideologiczne, dyplomacja, wywiad, rządy państw satelickich, partie komunistyczne i inne organizacje w krajach niekomunistycznych

13) nieustająca polaryzacja świata, ukazywana w barwach czarno- białych

III Strategia militarna ZSRR:

1) Znaczenie:

a) trzon strategii komunizmu

b) było to pochodną wagi, jaką Lenin i bolszewicy przywiązywali do prostej siły jako środka dochodzenia do władzy i jej utrzymania:

- w przejęciu- wola ludu miała się przejawiać w stosowanej przemocy

- w utrzymaniu- ze względu na niewydolność ekonomiczną (pozostawało stosować przymus) oraz ze względu na wrogie otoczenie ZSRR

2) Szybko upada koncepcja Trockiego „rewolucji permanentnej” a wraz z nią koncepcja armii jako rozpalonej żarem idei milicji rewolucyjnej, bez organizacji

3) Michał Frunze:

a) zwolennik zorientowanej także ofensywnie, ale w pełni zawodowej, regularnej armii

b) 1921- koncepcja jednolitej doktryny militarnej:

- jedność frontu i zaplecza- gospodarka, społeczeństwo i armia są jednym systemem

- gospodarka podporządkowana potrzebom wojska

- społeczeństwo utrzymywane w stanie półmobolizacji

c) państwo powinno być gotowe do wojny w każdej chwili

- powinno dać się przestawić natychmiast na wojenne metody funkcjonowania

d) zwolennik wojny manewrowej

e) przywiązywał wielką wagę do roli technologii w uzbrojeniu

f) wielka rola profesjonalnego sztabu, gromadzącego elitę oficerów Armii Czerwonej

5) Spory wokół doktryny strategicznej- lata 20/30:

a) Tuchaczewski- doktryna głębokiej penetracji:

- mimo defensywnej w tym okresie strategii politycznej- ofensywna teoria wojskowa

- koncepcja zbliżona do Guderiana:

* następujące po sobie operacje

* współdziałanie wojsk zmotoryzowanych, ruchomej artylerii i lotnictwa

b) Koncepcja ostatecznego i całkowitego zwycięstwa

- inspiracja- Napoleon i Clausewitz

- konieczność ofensywnego i rozstrzygającego uderzenia, niszczącego słabnący obóz reakcji

c) Woroszyłow- doktryna konserwatywna

- zwolennik wojny pozycyjnej

d) Swieczin- doktryna konserwatywna:

- teoretyk wojny na wycieńczenie

- wyższość wykaże w niej strona silniejsza gospodarczo- czyli ZSRR

- autor jedynego podręcznika- Strategii

6) Połowa lat 30- ZSRR posiada w pełni wartościową armię:

a) poziom dowodzenia

b) jakość sztabu

c) dojrzałość doktrynalna

d) coraz lepsze wyposażenie dzięki:

- rozwojowi przemysłu maszynowego

- współpracy 2 totalitaryzmów- fabryki uzbrojenia w ZSRR w zamian za pomoc naukowo- techniczną i szkoleniową

7) Sytuacja tuż przed wybuchem II Wojny:

a) przebudowa armii i koncepcji strategicznej z wojny manewrowej (ofensywnej) do wojny pozycyjno- defensywnej

b) rozgardiasz

8) Wpływ II Wojny:

a) przywróciła nadrzędność politycznego aspektu strategii wojskowej

b) wyjście na I plan samego Stalina

c) sądził, że wojna będzie mieć 2 fazy:

- długotrwały konflikt wewnątrzkapitalistyczny

- zwycięskie wejście ZSRR

d) Wnioski Stalina z II Wojny:

- nie wolno dać się zaskoczyć

- jeśli wojna staje się nieuchronna- trzeba użyć siły jako I

- bezpieczeństwo może zapewnić tylko siła zbrojna i należy stworzyć odpowiedni jej potencjał

- ofensywna strategia jako element zastraszania przeciwnika

- własna strefa bezpieczeństwa w Europie warunkiem koniecznym bezpieczeństwa ZSRR.

e) ze względu na panowanie Stalina- brak żywszej debaty strategicznej

9) Chruszczow:

a) inicjuje ożywienie debaty strategicznej

- strategia militarna rozszerza się na tle generalnej zmiany PZ:- ofensywna, globalna, prowokatorska

- toczy się tez pod silnym wpływem rozwoju technologicznego

b) został w jej toku zarysowane główne zagadnienia strategii militarnej ZSRR w następnych dziesięcioleciach

c) potwierdzenie zasadniczego znaczenia marksizmu- leninizmu jako podstawy strategii wojskowej- ma ona być osadzona w pracach teoretyków, dokumentach partii

- silna podległość dowództwa wojskowego wobec partii

d) jednak w aspekcie strategiczno- wojskowym można mówić o pewnym odrodzeniu

- rezultatem tego ożywienia jest opublikowanie I od Swieczina pracy- podręcznika Strategii- Wojenna strategia marszałka Sokołowskiego

10) globalnym uwarunkowaniem był charakter epoki:

- jej podstawową treść stanowi przejście od kapitalizmu do socjalizmu, coraz to nowe triumfy komunizmu

- epoka walki 2 przeciwstawnych systemów społecznych

- epoka rewolucji socjalistycznych

- epoka likwidacji kolonializmu i walk narodowowyzwoleńczych

- współistnienie 2 systemów światowych nie było niczym innym jak kontynuowaniem walki klasowej tych 2 systemów w skali międzynarodowej

11) głównym przedmiotem zainteresowania staje się wojna globalna:

a) Ideologiczny kontekst wojny:

- jej celem jest wyzwolenie narodów

- oraz zabezpieczenie zdobyczy socjalizmu u siebie- póki istnieje kapitalizm, zdobycze są nietrwałe, bo kapitalizm jest atrakcyjniejszy

b) ostry charakter klasowy wojny przesądzi o absolutnej bezkompromisowości polit i wojsk celów walczących stron

- użycie środków masowego rażenia nada jej niesłychanie niszczycielski i destrukcyjny charakter

c) porzucono dogmat o nieuchronności wojny, ale nadal wojnę uważano za bardzo prawdopodobną

d) miała być efektem imperialistycznej agresji- wojna obronna

e) do wojny może dojść przez eskalację kryzysu

- podnosi to rangę wczesnego ostrzegania i wywiadu

f) będzie to wojna globalna i nuklearna

- rakiety z głowicami nuklearnymi będą jej głównym narzędziem

g) konieczność posiadania zdolności do zadania wrogowi miażdżącego ciosu odwetowego

- odpowiedź błyskawiczna i totalna

12) Najważniejsze znaczenie ma strategiczny układ sił między ZSRR a USA

a) oficjalnie dążono do ustanawiania parytetu sił

b) ale ogólny układ sił należało powoli, lecz stale zmieniać na swoją korzyść

c) wiara w możliwość osiągnięcia militarnej wyższości nad zachodem

- jeśli uda się zniechęcić zachód do wyścigu zbrojeń

- jeśli przez różne manewry (dyplomatyczne, współpracę technologiczną, wywiad, trudne do weryfikacji porozumienia rozbrojeniowe) uda się pozyskać pomoc Zachodu dla realizacji swych ambicji

d) przewaga polityczna, ekonomiczna, naukowo- techniczna i militarna miała zapewnić ZSRR:

- swobodę manewru

- a także przewagę moralną

13) Rola Europy:

a) Europa zachodnia miała odegrać rolę zakładnika- dawanie im do zrozumienia, że zostanie zniszczona zanim USA przyjdą z pomocą

b)cel:

- zasianie nieufności między sojusznikami

- wywołanie w społ zachodu Europy postaw pacyfistycznych

- w dalszej perspektywie ma to dać polityczną neutralizację- ugodowość wobec ZSRR

14) Nowa rola sowieckich sił zbrojnych- wspieranie światowego ruchu narodowowyzwoleńczego:

a) nie przewidywano wojen ograniczonych czy lokalnych, ale prowadzono wojny za pośrednictwem innych

b) rola Soł zbrojnych ZSRR w tym kontekście:

- pomoc sprzętowa i doradcy

- potencjał strategiczny, powstrzymujący zachód przed dalej idącym zaangażowaniem

15) Koncentracja na zastosowaniu broni nuklearnej:

a) tak daleko idąca, że nastąpiła atrofia myśli strategicznej poświęconej wojnie klasycznej

b) przewidywano użycie broni na szczeblu strategicznym, ale też operacyjnym i taktycznym

c) stąd tak wysoka pozycja sił rakietowych i nowych technologii

d) celami uderzeń miały być w kolejności: siły przeciwnika, ośrodki miejsko- przemysłowe, ludność

- w celu załamania potencjału ekonomicznego i morale nieprzyjaciela

e) wierzyli w przewagę nad USA pod względem broni jądrowej:

- większ możliwość ukrycia broni w taki sposób, by nie została wykryta i zniszczona w 1 uderzeniu USA

f) nuklearny blitzkrieg- rozstrzygnąć miały pierwsze minuty wojny- zniszczenie celów strategicznych na terytorium przeciwnika

g) fundamentalny problem- możliwość ataku wyprzedzającego:

- rozważanie własnego ataku wyprzedzającego- bo może być za późno

- strategia ofensywna

h)rozbudowa arsenału:

- bo konieczna była odpowiednia liczba głowic dla zadania tak rozległych zniszczeń, by przeciwnik nie był zdolny do walki

i) propagandowe przypisywanie zachodowi przygotowywania jądrowej wojny zaczepnej

j) Podsumowanie:

- zdobyć odpowiednią przewagę

- zadać zaskakujące, paraliżujące uderzenie, zniszczyć siły wroga na jego stanowiskach

- błyskawiczne, totalne i ostateczne zwycięstwo

16) Rola sił konwencjonalnych:

a) nie do prowadzenia wojny, ale do zagospodarowania zwycięstwa

16) Epoka Breżniewa:

a) kostnienie myśli strategicznej

b) odwrót od koncepcji Chruszczowa oparcia się na jakościowej formacji rakietowo- nuklearnej i nowych technologiach w stronę podejścia tradycyjnego podejścia ilościowego

c) niedorozwój studiów strategicznych (cywilne) bo (wg Colina Graya):

- ograniczenia związane z dogmatami marksizmu- leninizmu

- fakt, że mysl strategiczna była wyłączną domeną sztabu generalnego

d) brak styków i interakcji między strategami wojskowymi a sferą polityki (strategią międzynarodową ZSRR)

IV Strategia międzynarodowa komunizmu:

1) od połowy lat 50 do początków lat 80- Globalna strategia międzynarodowa ZSRR, będąca realizacją założenia rewolucji światowej

2) Historycznie nieuchronne zwycięstwo komunizmu nie nastąpi od jednego rewolucyjnego zrywu, lecz będzie długotrwałym procesem, w toku którego dokona się zmiana stosunku sił na korzyść ZSRR

3) Ostateczne zwycięstwo nie będzie być może wymagać wielkiej wojny. Zmiana stosunku sił będzie raczej wymagać cierpliwego poszerzania stanu posiadania

4) poprzez wykorzystanie wszystkich nadarzających się okazji w każdym miejscu świata.

5) Strategia ofensywna, wręcz otwarcie- by 2 strona wiedziała, c ją czeka, by ją sterroryzować

- otarcie mówiono, że celem jest zmiana status quo

6) Przede wszystkim strategia pośrednia:

- prowadzona często przez pełnomocników

- co pozwala uniknąć bezpośredniego zderzenia

7) „Strategia komisarza”

- manipulacyjna, zwodnicza, nieelegancka, osłonięta dwuznacznościami

8) Tym bardziej śmiała, im bardziej ZSRR nabierali pewności co do defensywnego charakteru zachodniej strategii

- przełom- 1956- bierna postawa zachodu wobec wydarzeń w HUN przy jednoczesnym przyzwoleniu do włączeniu się ZSRR do sprawy kryzysu sueskiego

9) w sensie geostrategicznym trzy plany strategii:

a) ZSRR, jego potencjał strategiczno- wojskowy i gospodarczy oraz pozycja międzynarodowa

- funkcje w ramach strategii międzynarodowego komunizmu:

* rywalizacja z USA, utrzymywanie równowagi sił strategicznych, przeciwdziałanie i wypieranie wpływom USA w świecie

* utrzymywani spoistości bloku komunistycznego

* prowadzenie dwutorowej polityki wobec Europy Zachodniej- jednocześnie wróg, ale też próby osłabienia związków z USA

* prowadzenie rozległej strategii wobec Trzeciego świata

b) system państw komunistycznych

- funkcje:

* utrzymywanie status quo wzdłuż głównej linii konfrontacji w Europie

* możliwość angażowania ich w obronę ZSRR poza EUR

c) porozumienia i współpraca wojskowa, gospodarcza i polityczna z państwami trzeciego świata

- z państwami, w których doszły do władzy partie o orientacji komunistycznej

* sukces ideologiczny

* sukces geopolityczny- zmiana stosunku sił na korzyść ZSRR

- Z państwami niekomunistycznym, które ze względu na własne interesy lub antyzachodnie nastawienie wchodziły w związki strategiczne z ZSRR- np. EGI, IND, SYR

* ZSRR pełni wobec nich funkcję patrona- współpraca wojskowa

* za co zyskiwał strategiczne punkty oparcia- bazy

- inne powody przywiązywania tak dużej roli do 3 świata:

* przekonanie, że sukces zmagań z kapitalizmem zależy w dużym stopniu od tego, jaką drogę będą wybierać państwa wyzwalające się z kolonializmu- stąd pomoc milit, gosp i dypl dla ruchów walczących o niepodległość sympatyzujących z komunizmem

d) partie komunistyczne i robotnicze, związki zawodowe, ruchy narodowowyzwoleńcze na całym świecie, masowe ruchy pacyfistyczne, pokojowe kongresy intelektualistów

- podstawa globalnej ofensywy ideologicznej

- piąta kolumna komunizmu- miały rozmiękczać od wewnątrz zachód i ograniczać jego wpływy na scenie międzynarodowej

10) dyscyplinę w bloku zapewniała Doktryna Breżniewa:

- zasada ograniczonej suwerenności państw komunistycznych- jeśli w którymś z państw kom dochodzi do zagrożenia podstaw ustrojowych, pozostałe państwa mają obowiązek interweniowania wcelu utrzymania jego przynależności do wspólnoty

11) Wizja łagodnej agonii świata zachodniego

- Działania niespieszne, zgodne z efektem domina; z czasem zachód miał pozostać odizolowaną wyspą, której nie trzeba nawet będzie dobijać atakiem nuklearnym, ale zostanie wzięty długotrwałym oblężeniem

12) Etapy globalnej strategii komunizmu:

a) I- rewolucja październikowa i próba przeniesienia rewolucji na zachód

b) II- defensywna faza rozwoju komunizmu i jego stopniowe zlewanie się z tradycyjnymi tedencjami ekspansjonistycznymi RUS

c) III etap: II Wojna Światowa i pierwsze lata po wojnie:

- otworzyły się szanse dalszej ekspansji, co wykorzystano w stu procentach

- typowo wielkomocarstwowe żądania i argumentacja- strefy bezpieczeństwa, uzasadnione interesy, podział wpływów

- zablokowanie dalszej ekspansji- chcieli iść dalej (Iran, GRE, TUR), ale powstrzymała ich obawa zachodu przed dalszą ekspansją i zagrożeniem dla swoich interesów i zdecydowana postawa, co dało początek zimnej wojnie

d) IV etap- okres Chruszczowa- sputnik diplomacy :

- radykalna zmiana taktyki, ale nie strategii

- demaskując zbrodnie stalinizmu, ograniczając aparat terroru, tolerując pewną autonomię państw EŚW- otwiera nowe możliwości dla ekspansji ZSRR i światowego komunizmu

- porzucenie tezy o nieuchronności wojny i idea pokojowego współistnienia- ale na prawde to leninowskie kontynuowanie wojny innymi środkami

- niepotrzebne wikłanie się w kolejne próby sił z zachodem

- skutecznie pozyskuje sojuszników w trzecim świecie, gdzie perspektywy komunizmu wyglądają bardzo dobrze

- wyzywający styl wobec zachodu i przekonanie o wyższości nad nim

- przywrócenie ruchowi śmiałości i rozmachu wizji i działania

- zmiana układu sił w ONZ, wykorzystywanym teraz przez ZSRR

- ostatecznie zachód wytrzymał presje

e) V etap- polityka odprężenia

- strategia pośrednia- wariant koncepcji pokojowego współistnienia, czyli kontynuacji wojny innymi środkami (wg Lenina)

- cele:

*odprężenie miało pozwolić na wykorzystanie środków pozyskanych z zachodu przeciw nim samym

* ustabilizowanie frontu centralnego w EUR- uzyskanie legitymizacji status quo terytorialnego i ustrojowego

* jednocześnie odprężenie miało pozostawić wolną rękę dla ofensywy w 3 świecie

- cele wg Pipesa:

* rozerwać pierścień sojuszy USA wokół ZSRR

* zyskać poparci 3 świata

* zyskać poparcie opinii publicznej

*wzmocnić potencjał gospodarczy tak, aby większe środki można było przeznaczyć na zbrojenia

* osiągnąć strategiczny parytet z USA

* i w ten sposób zapoczątkować zmianę światowego układu sił aż do zdominowania USA

- na całość strategii i taktyki składały się:

* odprężenie i współpraca z zachodem

* stały wzrost potencjału wojskowego, zwłaszcza strategicznego- by w przypadku kolejnego sporu w stylu karaibskiego tym razem musiała wycofać się Ameryka

* kontynuacja ofensywy ideowej

* postępy geostrategoiczne w Trzecim Świecie

- początkowo, aż do 2 połowy lat 70, duże sukcesy strategii:

* KBWE i uznanie status quo

*uznanie ZSRR za równoprawnego partnera przez Nixona

* uregulowanie problemu niemieckiego, w tym Berlina

* zachód sprawiał wrażenie, że nie dostrzega systematycznego wzrostu sowieckiego potencjału strategicznego, a nawet sam temu sprzyjał (technologie)

- koniec lat 70- ten wariant strategii wyczerpał swoje możliwości, bo:

* konieczne były reformy systemu, a otwarcie na zachód jeszcze wzmocniło wew presję na reformy (spełnione słowa Brzezińskiego i Huntingtona z początku lat 60, że najmniejsza próba demokratyzacji komunizmu doprowadzi do jego upadku)

* skończyła się tolerancja zachodu w aspekcie zew- gwoździem był tu AFG i stan wojenny

- od początku lat 80- komunizm znalazł się w głębokim regresie i defensywie:

*powrót do napięć

* odwrócenie tendencji w 3 świecie- bo AFG

f) VI etap- rozpaczliwa obrona stanu posiadania

- próby reformowania systemu, zmierzające do jego zachowania, nawet kosztem większej autonomii państw satelickich

- przywrócenie sympatii i pomocy zachodu

1

---