Hubert Świętek

X. Problemy strategii w epoce globalizacji

A) Wstęp:

I Megatrendy rozwojowe, tworzące kontekst dla zagadnień strategicznych (wg Balcerowicza):

1) Globalizacja

2) rewolucja informatyczna i w sferze komunikowania się

3) eksplozja demograficzna i towarzyszące jej dysproporcje

4) zagrożenie dla środowiska naturalnego

5) transformacje ustrojowe (przechodzenie do demokracji i otwartej gospodarki rynkowej) i związane z nimi niestabilności

6) antagonizmy i konflikty międzycywilizacyjne

II Korzenie globalizacji:

1) procesy internacjonalizacji życia społeczeństw, mające źródło w potrzebach rozwoju gosp, lecz które stopniowo objęły wszystkie dziedziny życia państw i narodów;

2) I kulminacja - przełom XIX/XX wiek

3) zahamowanie- I i II wojna, podział świata na 2 bloki

4) zakończenie zimnej wojny umożliwia odblokowanie tych procesów i objęcie nimi całego świata

5) połowa lat 90- nałożenie 3 zjawisk, prowadzących do globalizacji:

- rewolucji technologicznej w sferze komunikowania oraz transportu:

- liberalizacja w sferze gosp, handlu i finansów

- trzecia fala demokratyzacji i rozprzestrzenianie się PC

6) wskazuje się niekiedy na 4 transformacje, które dały początek globalizacji:

- powstanie globalnej gospodarki

- powstanie gospodarki opartej na wiedzy

- rozwój społeczeństwa postmodernistycznego

- schyłek państwa narodowego na rzecz społeczeństwa wielokulturowego

III Definicje:

1) UNDP: kurczenie się czasu, przestrzeni oraz zanikanie granic, co ma wpływ na SM, nie tylko między państwami, ale i między społeczeństwami i ludźmi

2) Sek stanu S. Talbott: co dzieje się tam, ma znaczenie tutaj

3) WTO: połączenie postępu technologicznego, internacjonalizacji (globalnej skali działania podmiotów gosp) i liberalizacji gospodarek

B) Porządek międzynarodowy epoki globalizacji:

I Państwo:

1) Pozostaje podstawowym uczestnikiem SM

2) Jednak zmianie uległy związki pomiędzy głównymi elementami składowymi państwa (terytorium, ludność, władza) a jego środowiskiem międzynarodowym:

a) deterytorializacja państwa- osłabienie kontroli nad procesami zachodzącymi na terytorium państwa, poprzez:

- osłabnięcie ochronnej funkcji granic- są bardziej przepuszczalne dla towarów, usług, ludzi, idei i informacji

- coraz większa swoboda działania na terytorium państwa NGO's i koroporacji transnarodowych- mających swe władze w innych państwach

b) słabnie władza nad ludnością:

- coraz większa ochrona przez różne instrumenty MOPC

- swoboda wyjazdów z kraju

- możliwość pojawiania się ludności zewnętrznej (turystyka, migracje, uchodźcy), która także jest chroniona regulacjami międzynarodowymi

- możliwość oddziaływania na miejscową ludność z ośrodków zagranicznych- pracodawcy, zagraniczne media, zagraniczne szkoły, kultura masowa

c) słabnie sam zakres władzy:

- coraz większy zakres spraw wew państwa podlega regulacjom międzynarodowym,

- których wykonywanie jest kontrolowane przez odpowiednie procedury i organy międzynarodowe

- dzieje się tak, gdyż granice są w coraz mniejszym stopniu filerem chroniącym przed niepożądanymi oddziaływaniami zewnętrznymi; takim filterem może być współpraca międzynarodowa, która nakłada jednak na państwo pewne zobowiązania i ograniczenia.

- skutek- zmniejszenie zakresu suwerenności- państwa tracą swobodę manewru w odniesieniu do spraw wew i zagr,

3) Dezagregacja państwa:

- poszczególne segmenty polityki państwa stają się częścią różnych reżimów międzynarodowych, co rozciąga państwo w różnych kierunkach

4) Zacieranie granicy między tym, co zagr, a tym, co wew:

- Polityka wew coraz bardziej polega na dostosowywaniu się na zew tendencje rozwojowe

- PZ, będąca funkcją wew potrzeb, trzeba uzgadniać z różnymi podmiotami życia wew

5) całość staje się coraz bardziej zależna od stanu otoczenia państwa

- rośnie podatność państwa na zewnętrzne naciski i wrażliwość na zewnętrzne zagrożenia

6) Wszystko to powoduje, że coraz trudniej jest zapanować nad swoim potencjałem i zorganizować go na użytek konkretnej strategii

II Zwiększająca się rola pozapaństwowych uczestników życia międzynarodowego

1) Ogólna charakterystyka:

a) w dużym stopniu za ich sprawą zachodzą ww zmiany dotyczące wpływu środowiska międzynarodowego na państwo

b) Są jednym z głównych nośników globalizacji

c) większość z nich ma swoje siedziby w głównych państwach zachodnich oraz reprezentuje ich idee i interesy, co wpływa na globalny układ sił i porządek międzynarodowy

2) OM:

a) wciąż najważniejszy partner rządów w tej grupie

b) globalizacja zwiększa zakres działania OM- bo coraz więcej spraw wymaga regulacji wielostronnych

c) słabnie jednak ich pozycja polityczna, gdyż nie są zdolne do podejmowania i egzekwowania decyzji o dużym ciężarze gatunkowym; sprawy te są zarezerwowane dla wielkich mocarstw

d) względne skurczenie się materialnych środków działania- w porównaniu z innymi podmiotami

3) NGO's:

a) globalizacja znacznie zwiększyła ich możliwości działania:

- łatwiejszy dostęp do prywatnych pieniędzy

- łatwiejszy dostęp do mediów

- większa przenikliwość granic i swoboda operowania w wielu krajach jednocześnie

b) potęga

- niektóre mają budżet i personel większy niż niektóre OM

- wypychają OM z ich tradycyjnych obszarów działania

c) większa elastyczność i szybkość działania:

- bo specyfika organizacyjna

- bo formalna niezależność polityczna

4)Organizacje przestępcze i terrorystyczne:

- przełamują monopol państw na użycie siły w SM

5) Korporacje transnarodowe:

a) ogromny potencjał gosp- finansowy, dla niektórych korporacji przekraczający dochód kilkudziesięciu najbiedniejszych państw razem wziętych

b) wywierają wpływ na politykę swych własnych rządów

- domagają się wsparcia politycznego i zapewnienia bezpiecznych i stabilnych warunków działania w różnych regonach świata

c) wywierają wpływ na politykę rządów państw, w których prowadzą działalność zewnętrzną

- dyktują im warunki swego zaangażowania- kapitał, zatrudnienie, technologie

d) wywierają wpływ na światowe procesy gospodarcze- kursy walut, kierunki inwestycji i przepływów finansowych

6) Media:

a) światrowy rynek informacji i opinii został zdominowany przez kilka globalnych koncernów medialnych

b) kształtują tzw międzynarodową opinię publiczną

c) ale też opinię publiczną w poszczególnych krajach- poprzez przechwytywanie lokalnych rynków medialnych

d) powstaje sytuacja, że ma znaczenie i istnieje tylko to, co jest tam przekazywane

III wpływ globalizacji na PM:

1) przyczyny i formy wpływu:

a) zmienia środowisko systemów PM

b) wpływa na interpretację norm PM

c) sprzyja postulatom ich rewizji

d) powoduje, że część państw wyprzedzająco stara się zmienić praktykowanie zasad, wymuszając ich relatywizację i powodując erozję

2) Zasada suwerenności:

a) część państw wysoko rozwiniętych uważa, że w kontekście nowych zagrożeń oraz konieczności reagowania na dramaty humanitarne zasada ta staje się coraz bardziej anachroniczna

b) jednocześnie ma to dotyczyć tylko słabiej rozwiniętych państw- państwa potężne nadal są przywiązane do swej suwerenności

c) procesy globalizacji obiektywnie ogrnaiczją słabszym możliwość wykonywania praw suwerennych, podczas gdy silniejsi dysponują instrumentami jej ochrony

3) Erozja zakazu użycia siły bądź groźby jej użycia oraz zakazu ingerencji w sprawy wew państw

a) cześć państw rozwija doktrynę omijania tych zasad w niektórych warunkach

b) inna się przed tym broni- bo może być to pretekst ingerencji państw silniejszych w sprawy państw słabszych

4) Niechęć państw silniejszych do respektowania prawa narodów do samostanowienia

IV wpływ globalizacji na strukturę SM:

1) Uniemożliwienie realizacji postulatu demokratyzacji życia międzynarodowego:

a) utrata znaczenia organów i procedur, w których decyzje zapadają w myśl zasady jedno państwo- jeden głos,

b) na rzecz sposobów podejmowania decyzji w wąskich kręgach państw (G8)

c) rozszerzenie centralizacji podejmowania decyzji na aktorów pozapaństwowych w formułę globar governance, np. w ramach Forum Davos

2) wielopłaszczyznowa polaryzacja społeczności międzynarodowej:

a) radykalny, nie notowany w historii i stale się pogłębiający wzrost rozpiętości pod względem rozwoju gosp i społ- polaryzacja na strefę dobrobytu i nowoczesności, pilnie strzeżoną- oraz rozległe obszary nędzy i niestabilności

b) globalizacja sprzyja najbogatszym i otwiera przed nimi globalne możliwości działania- bo mają globalne możliwości działania

c) inni są sprowadzeni do roli przedmiotu SM

3) USA a globalizacja:

a)USA a porządek międzynarodowy:

- najbardziej widoczny przejaw wertykalizacji porządku międzynarodowego to właśnie potęga i pozycja USA

- mocarstwo o historycznie bezprecedensowej potędze i wpływach

- w przewadze zarówno bezwzględnej, jak i jeszcze bardziej względem innych państw

b) główny generator, lokomotywa i beneficjent procesów globalizacji

- zainicjowana przez USA otwartość świata powoduje, że różne instrumenty jej potencjału wszędzie docierają i pozyskują zasoby, które potęgę USA jeszcze zwiększają

c) czynniki sprzyjające:

- skala gospodarki

- technologiczne zaawansowanie

- kulturowa atrakcyjność

- etniczna różnorodność

- przyciąganie najzdolniejszych jednostek

- natura pluralistycznego systemu polit, społ edu, w którym zasada wolnej konkurencji jest podniesiona do poziomu cnoty

d) Globalizacja jako strategia:

- za Clintona- globalizacja podniesiona do rangi strategii międzynarodowej USA, co wyraża się w działaniach na rzecz eliminacji wszystkich gospodarczych i społecznych granic na świecie

- za pomocą potęgi USA starają się także utrzymać korzystny porządek międzynarodowy

- w strategii USA globalizacja stopiła się jednocześnie z amerykanizacją

e) kiedy USA odkrywa brak uniwersalnego entuzjazmu dla ich wersji globalizacji, zaczynają mówić, że globalizacja wzbudziła opór państw hultajskich, terrorystów, sił destrukcji, karteli narkotykowych i religijnych ekstremistów, z którymi USA musi walczyć jako siła dobra

f) Brzeziński:

- globalizacja jest dla USA bardzo korzystna

- ale przyczynia się zarazem do polaryzacji świata, pogłębiania nierówności i poczucia niesprawiedliwości, co stwarza przeciwników globalizacji

- dokonana przez USA fuzja globalizacji z amerykanizacją prowadzi nieuchronnie do utożsamienia po obu stronach antyglobalizmu z antyamerykanizmem

- sednem problemu jest to, że jedyną odpowiedzią USA na tą sytuację stanowi użycie siły militarnej

- w ten sposób USA stają się czynnikiem destabilizującym resztę świata

V Teoretyczna debata nad interpretacją zmian dokonywanych przez globalizację

1) Paradygmat utracony Haasa:

- weszliśmy w epokę nieparadygmatyczną- czyli żadna teoria nie jest w stanie objaśnić dzisiejszej rzeczywistości

- powód- nasze czasy są okresem międzynarodowej deregulacji i nowych szans, ale nie ma dotąd nowych reguł i zasad

2) Fukuyama i Koniec Historii:

a) autor wieszczy niepowstrzymane upowszechnianie się systemu wolnorynkowego i demorkacji

b) ale przewiduje zarazem, że na obszarach „historycznych” (większość krajów świata) możemy oczekiwać konfliktów na tle etnicznym i religijnym, ożywionej działalności terrorystycznej, destabilizującej aktywności różnych partyzantek, rebeliantów czy zorganizowanej przestępczości

3) Huntington i Zderzenie Cywilizacji:

a) nie jest to koncepcja deterministyczna- konflikty nie są nieuchronne, podkreśla się potencjał współpracy międzycywilizacyjnej

b) źródłami możliwych zderzeń może być Presa wywierana przez jedne cywilizacje (zwłaszcza zachodią) na inne (zwłaszcza na islam)

4) Paradygmat realistyczny- Kissinger, Brzeziński:

a) strukturę porządku międzynarodowego widzi przez pryzmat nowych koncertów mocarstw lub kooperacji głównych kompleksów politycznych- AM PN, AZ WSCH, EUR

5) Koncepcja hegemonicznej stabilności- Kagan:

a) rolę niezbędnego hegemona w ramach pozimnowojennego porządku międzynarodowego przypisuje USA

6) Koncepcja podziału świata na 4 współistniejące obok siebie systemy międzynarodowe- Kissinger:

a) posthistoryczny zachód

b) XIX wieczny świat potęg Azjatyckich

c) bliskowschodni świat wojen religijnych (XVII wiek)

d) przedhistoryczna Afryka

=> struktura ta mówi o naturze możliwych konfliktów w ramach poszczególnych światów oraz między krajami reprezentującymi różne światy

C) Międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa epoki globalizacji:

2 duże tendencje- dialektyka siły i słabości:

I Kompleks zjawisk i czynników związanych ze słabością i niestabilnością pewnych regionów i krajów:

1) Ogólna charakterystyka:

a)chodzi o państwa upadłe, proliferację BMR, przestępczość międzynarodową, długotrwałe konflikty lokalne, terroryzm

b) Sytuacja zagraża bezpieczeństwu nie tylko państw i regionów, ale dzięki procesom globalizacji także terytorium odległym o tysiące kilometrów.

2) Państwa upadłe (ok. 40):

a) państwa, których rządy:

- nie są w stanie kontrolować swego terytorium

- zapewnić bezpieczeństwa obywatelom

- zapewnić przestrzegania prawa

- wypełniać normalnych funkcji państwa

- zapewniać istnienia gospodarki nar

- wypełniać międzynarodowych zobowiązań

b) przyczyny:

- spuścizna epoki kolonialnej

- eksplozja demograficzna

- wojny domowe i zamieszki

- kryminalizacja klasy politycznej

- niemożność sprostania wyzwaniom globalizacji

c) powodowane zagrożenia:

- terroryzm

- przestępczość międzynarodowa

- rozlewanie się niestabilności i konfliktów na region

- klęski humanitarne

d) przyczyny trudności reakcji międzynarodowej:

- złożoność problemów

- proliferacja i terytorialny zasięg zagrożeń

- brak wystarczającego stopnia zorganizowania

- brak odpowiedniego instrumentarium do dyspozycji

- odbudowa jest procesem długotrwałym i kosztownym

- odbudowa jest procesem zależnym od samej ludności państw, która jednak często nie potrafi współpracować na rzecz zmiany sytuacji

3) Niekontrolowana proliferacja BMR na podmioty pozapaństwowe

a) broń atomowa:

- wyklucza się, aby podmioty pozapaństwowe mogły wyprodukować, ukraść lub kupić taką broń, z wyjątkiem brudnej bomby

- jej proliferacja stanowi rodzaj ubezpieczenia przed interwencją USA- broń defensywna

b) prawdopodobieństwo użycia broni B i C jest znacznie większe, bo:

- materiały są łatwo dostępne (dual use), łatwe w przechowywaniu i transporcie

- trudno je wykryć

- może być szczególnie atrakcyjna dla nowego terroryzmu, motywowanego religijnie i dążącego do rozwiązań ostatecznych

c) łatwość ta nie prowadzi jak na razie do używania broni B i C, ale ze względu na potencjalne konsekwencje konieczna jest tu współpraca państw

4) Zorganizowana przestępczość:

a) główne zajęcia, będące autonomicznymi zagrożeniami- handel narkotykami, ludźmi, bronią, przemyt uchodźców

b) zagrożenia:

- same zajęcia- ze względu na globalizację

- dochody z dzialaności prowadzą do korupcji i kryminalizacji klasy politycznej, co prowadzi do demontażu i upadku państw

- dochody pozwalają na finansowanie długotrwałych konfliktów, prywatnych armii

- przestępczość zorganizowana sama w sobie jest też zainteresowana utrzymaniem państw w stanie upadłym- bo ułatwia to im działanie

5) Konflikty regionalne i lokalne:

a) niszczycielski charakter

b) przyczyny:

- głębsze- religijne, etniczne czy polityczne

- poza tym związane z terroryzmem, przestępczością i handlem bronią lekką

c) w różny sposób wciągane są w konflikty tego rodzaju kraje ościenne:

- okresowe schronienie dla grup walczących

- schronienie dla uchodźców

- spontaniczne przenoszenie się walk

- poprzez sojuszników lub sponsorów, pokrewnych etnicznie czy religijnie

- wciągają też w pewnej fazie nieuchronnie mocarstwa zewnętrzne czy sojusze

6) Terroryzm międzynarodowy:

a)Akt przemocy lub groźba jego dokonania, skierowany zwykle w stosunku do osób niezwiązanych bezpośrednio z przedmiotem żądań, który poprzez wywołanie strachu ma umożliwić osiągnięcie celów politycznych

b) źródła współczesnej odmiany terroryzmu:

- korzenie w konflikcie bliskowschodnim

- w zablokowaniu procesów modernizacyjnych społeczeństw arabskich

- obecnością zachodnią, postrzeganą jako cywilizacyjne zagrożenie

c) cechy charakterystyczne współczesnego terroryzmu:

- zmiany organizacyjne- decentralizacja, rozproszenie, sieciowy charakter

- łatwość w sferze łączności i dostępu do mediów- telewizja Internet

- łatwość pozyskiwania środków finansowych

- nowum- silna motywacja religijna

- gotowość do aktów samobójczych

- dążenie do uzyskania efektu skali dzięki możliwościom technicznym

- alarmujący wzrost prawdopodobieństwa uzyskania dostępu do BMR

d) Nową jakością w ewolucji terroryzmu stał się 11 IX 2001, ze względu na:

- skala ataku- więcej ofiar niż Pearl Harbor

- charakter napaści- od wewnątrz

- nowy przeciwnik- sprawcą tak dotkliwego uderzenia był podmiot pozapaństwowy

- cel- uderzono w najpotężniejsze mocarstwo

e) spowodowało to rozwój strategii walki z terroryzmem, obejmujących rodzaje reakcji:

- ochrona i obrona przed atakiem terrorystycznym

- zwalczanie organizacji terrorystycznych i samych terrorystów, uprzedzanie ich ataków, pozbawianie środków działania

- usuwanie przyczyn i źródeł terroryzmu

- konieczność łączenia wysiłków międzynarodowych ( ONZ, NATO, UE, OBWE) z wysiłkiem narodowym

- wybitna rola służb specjalnych, policji, straży granicznej

f) zachodni eksperci uznali terroryzm za najpotężniejsze współczesne zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego

g) jednak np. Madej wskazuje, że awans terroryzmu w hierarchii zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego jest nieuzasadniony:

- w dalszym ciągu znacznie większe straty ludzkie i materialne są rezultatem innych wydarzeń

- terroryzm jest zagrożeniem dotykającym stosunkowo niewielkiej liczby państw

- ze względu na wyjątkowość obecnej mobilizacji, taka akjcja jak ta z 11 IX może się już nigdy nie powtórzyć

- skuteczność terroryzmu jako metody realizacji celów polit jest minimalna- bo zachód nie rozmawia z terrorystami

- destabilizujące konsekwencje terroryzmu wynikają mniej z dotkliwości strat, a więcej z negatywnego wpływu na poczucie bezpieczeństwa obywatel

h) jednak nie wiadomo, czy 11 IX był szczytem możliwości, czy zapowiedzią przyszłych, groźniejszych zdarzeń z użyciem BMR=> co nakazuje powagę i gotowość do reakcji

i) najpoważniejsze błędy w walce z terroryzmem:

- ideologiczne i abstrakcyjne ujmowanie natury zjawiska

- mylenie techniki z polityką (tak jakby II Wojna to była wojna z blitzkriegiem)- terroryzm to metoda polityki, nie sama polityka która go rodzi; zwalcza się raczej narzędzie i skutek, niż przyczyny

7) Upowszechnianie się zagrożeń związanych ze słabością dało początek rozwojowi całego nurtu w studiach strategicznych, zajmującego się zagrożeniami i konfliktami asymetrycznymi

a) charakterystyka konfliktu asymetrycznego:

- strona słabsza nie ma możliwości nawiązania równorzędnej walki ze względu na nieporównywalność potencjałów

- dla strony silniejszej jest to konflikt drugorzędny, dla słabszej- egzystencjalny

- strona słabsza nie ma żadnej możliwości pokonania przeciwnika, może jedynie zadać mu dotkliwe ciosy, przez co nie zawsze musi przegrać starcie ze stroną silniejszą, a niekiedy potrafi zmuszać do uznania swych racji i zaprzestania przeciw niej wojny ( Wietnam, FRJ)

- nieprzystawalność stron rozciąga się na poziom cywilizacyjno- gospodarczego rozwoju, ustrój, systemy wartości

8) Wnioski płynące z analizy zagrożeń płynących ze słabości:

- nie są to zagrożenia dla podstaw bezpieczeństwa państw zachodnich- dla suwe, integr, niep, rozwoju; mogą być dotkliwe, ale nie mogą zachwiać

- mają równie przedmiotowy jak podmiotowy charakter- nie są rezultatem intencji rządów, lecz konsekwencją patologii społ i wyrastających z nich bandyckich podmiotów pozapaństwowych

- są to zagrożenia pochodzące z zewnątrz, ale przenikające klasyczne linie obronne i materializujące się od wewnątrz

II Siła będąca produktem globalizacji

1) Ogólna charakterystyka:

a) chodzi o nadzwyczajny rozwój potęgi militarnej pastw najwyżej rozwiniętych, zwłaszcza USA i NATO

b) są wciągane do roli policjanta:

- w związku ze zjawiskami słabości

- ze względu na przekonanie, że ich interesy tego wymagają

c) funkcje policyjne wzbudzają nowe problemy:

- oskarżenia o imperializm ze strony państw słabiej rozwiniętych

- ataki na obecność mocarstw jest celem ataków grup kontestacyjnych

- to z kolei powoduje akcje policyjne i pacyfikacje

2) Przyczyny tak gigantycznych dysproporcji:

a) polaryzujący wpływ globalizacji

b) dokonująca się od lat 80 rewolucja w sprawach wojskowych

3) Rewolucja w sprawach wojskowych (RMA):

a) rewolucja nie w sensie szybkości- proces rozciągnięty w czasie- ale w sensie głębokości przemian

b) wpływa na sposoby walki, podmioty walczące (zastępowanie ludzi przez technikę) oraz motywacje walki

c) jest generowana przez rewolucję w informatyce, elektronice i inżynierii materiałowej

d) sposoby oddziaływania na taktykę:

- powietrze:

* czyni nieporównanie bardziej skutecznymi bombardowania strategiczne

* zapewnia panowanie w powietrzu, przesądzające o losach wojny

* rozwój skutecznej obrony przeciwpowietrznej na poziomie taktycznym i strategicznym

* rozwój środków wojskowych złożonych z materiałów nie wykrywanych przez radar

- koordynacja działań:

* umożliwia ścisłą integrację działań w ramach jednego pola walki wszystkich komponentów wojskowych

* zapewnia niemożliwy do osiągnięcia wcześniej zintegrowany obraz pola walki poprzez przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym

* rozwój C4I- dowodzenia, kontroli, łączności, wywiadu i rozpoznania

- wzrost skuteczności:

* wysoka precyzja wywiadu w połączeniu z rozwojem inteligentnych rodzajów broni zapewnia fantastyczne zwiększenie skuteczności siły ognia

* wzrost siły rażenia broni konwencjonalnej

* miniaturyzacja broni nuklearnej, którą można niszczyć głębokie bunkry

- nowi wojownicy:

* robotyzacja umożliwia zastępowanie żołnierzy w najbardziej niebezpiecznyh zadaniach

* pojawienie się cyborgsoliders- wyposażonego w sprzęt warty 100tys USD

- możliwe staje się swobodne prowadzenie wojny psychologiczne i propagandowej

- najwyższą formą RMA może stać się wojna informatyczna:,

* której celem jest zniszczenie lub paraliżlwoanie całej infrastruktury krytycznej przeciwnika czy wręcz paraliż wszystkich funkcji państwa;

*chodzi o atakowanie sieci informatycznych, telekomunikacji, łączności, sieci energetycznych, mediów, transportu, systemu finansowego , podstawowych służb, elementarnych usług komunalnych

* dwa warianty stosowania- przygotowanie do klasycznej walki, lub w celu zmuszenia przeciwnika do poddania się naszej woli, co umożliwiłoby pokonanie kraju bez użycia sił zbrojnych i jego niszczenia, co byłoby politycznie łatwiejsze do zaakceptowania, ze względu na brak rozlewu krwi i zniszczeń

e) problemem pozostaje nadal walka miejska:

- nie do uniknięcia są straty materialne i ludzkie

- widok zrujnowanych miast niekorzystnie wpływa na międzynarodową opinię publiczną

f) konsekwencje:

- zwiększenie bezpieczeństwa beneficjentów RMA i przeniesienie ciężaru strat na bezbronnego przeciwnika

- umożliwia niespotykaną wcześniej szybkość, precyzję i zasięg działania

- możliwość wykonywania w pełni bezpiecznych i bezkarnych uderzeń wyprzedzających, co może skłaniać państwa do łatwiejszego wywoływania wojen

- technokratyczna racjonalizacja walki- możliwość zadawania wielkich zniszczeń na dystans, o których decyzje podejmują się z daleka, na chłodno, bez emocji; woja staje się szczególnie okrutną formą realizacji racjonalnej polityki, co pcha do niej

- do wojny, ze względu na odległość i bezpieczeństwo dla strony uderzającej, prą stratedzy za biurka, którzy wojny nigdy nie widzieli

- pojawia się fanatyzm technologiczny- arogancja, pycha, przekonanie o wyższości własnej polityki zagranicznej

f) cechy wojny postmodernistycznej wg Graya:

- uzasadnieniem dla prowadzenia wojny jest walka o pokój i wolność

- polityka jest tak bardzo zmilitaryzowana, że każdy akt wojny wymaga politycznego przygotowania i uzasadnienia

- kraje wysoko rozwinięte chiałyby powrócić do kolonializmu, ale bez odpowiedzialności

- cywile są bardziej narażeni i ponoszą większe straty niżżołnierze

- wojna przenika ogólną kulturę

- walka z użyciem laserów, ultrafal, w której ludze stają się cyborgami a maszyny naśladują ludzi, wychodzi poza ludzką skalę, wyrasta ponad ludzką miarę

- ludzie starają się zapewnić sobie bezpieczeństwo tworząc broń, która zagraża środowisku naturalnemu, możliwości utrzymania życia na ziemi

- zaciera się róznica między żołnierzami a cywilami pracującymi dla armii oraz podział ról między mężczyznami a kobietami

- jednocześnie wojna nadal ma cechy wojny tradycyjnej- okrucieństwo i często brak rozsądnego uzasadnienia

4) USA są generatorem, lokomotywą RMA:

a) zainicjowany za Reagana technologiczny wyścig zbrojeń nie zakończył się wraz z upadkiem komunizmu, lecz w latach 90 stale przybierał na sile

b) ogromne nakłady w tej dziedzinie miały zapewnić USA 3 atuty:

-potencjał zbrojny nieporównywalnie większy niż potencjał jakiegokolwiek innego mocarstwa

- globalną projekcję siły- zdolność błyskawicznego lokowania swych sił w dowolnym regionie świata w wielkości i strukturze umożliwiającej prowadzenie tam działań wojennych

- zdolność do działań w charakterze sił pokojowych, policyjnych, uśmierzających zamieszi, zapobiegających przeradzaniu się kryzysów w konflikty

c) skutek- absolutny prymat strategiczno- militarny USA w 3 aspektach:

- potencjału militarnego

- doktryny strategicznej

- sfery adm- org armii

d) aspekt potencjału militarnego:

- około 450 mld USD, czyli około 50% wydatków światowych

- w ostatnich latach nakłady podniesiono o ¼

- efekt- bezwzględna przewaga nad resztą świata

- potencjał wykraczający znacznie ponad to, co wymagane jest ze względu na interesy bezpieczeństwa i obrony USA

e) aspekt doktryny strategicznej:

- wzajemne oddziaływanie potencjału na strategię oraz rozbudowa potencjału stymulowana strategia

- w sensie doktrynalnym potencjał przeradza się w świadomą strategię dopiero wraz z nastaniem administracji Busha, zdominowanej przez neokonserwatystów, głoszących program wzrostu potęgi militarneh USA i przekształcenia przywódczej roli USA w hegemoniczną

- pełny wyraz zmiany- IX 2002- Narodowa Strategia Bezpieczeństwa:

* program zdobycia i utrzymania przy użyciu środków militarnych hegemonicznej roli USA

* otwarta satysfakcja i fascynacja z bezprecedensowej i nieporównywalnej siły zbrojen USA

*deklaracja niedopuszczenia do tego by ktokolwiek inny mógł zbudować potencjał choćby tylko zbliżony do potęgi USA

* zamiar użycia siły nie tylko w obronie USA, ale też ich globalnych interesów oraz ich sojuszników i przyjaciół

* gotowość użwania siły nawet z pogwałceniem PM- ataki jednostronne i uprzedzające

* gotowość posługiwania się siłą militarną w sposób niezgodny z prawem wojennym iu humanitarnym

* w hierarchii instrumentów zapewniających bezpieczeństwo ostatnie i skromne miejsce zajmuje dyplomacja, za siłami zbrojnymi i wywiadem

* wilka waga przywiązywana do ekonomicznych interesów USA w świecie i konieczności utrzymania takiego porządku międzynarodowego, który zapewni USA swobodę realizacji jej potrzeb w tej sferze

f) Aspekt administracyjno- organizacyjny armii:

- USA znajdują się w końcowej fazie transformacji od nation- state do market- state; w tym 2 następuje zlewanie się sektora militarnego z sektorem komercyjnym

- cywilny militaryzm- na politykę i strategię bezpieczeństwa w coraz większym stopniu wpływ zaczyna wywierać sektor technologiczno- finansowy i militarno- przemysłowy, któremu właściwa jest pycha i arogancja oraz dążenie do wzmagania skali potencjalnych konfliktów- dla zysku

- zamówienia mają coraz mniejszy związek z potrzebami obrony, coraz większy z interesami dostawców

- ogniwem uzupełniającym jest tu nierzadko społeczność analityków bezpieczeństwa, której pozycja i wyływy zależą w niemałej mierze od stopnia bezpieczeństwa międzynarodowego; wizja świata nadmiernie bezpiecznego nie leży w ich interesie

- skorumpowanie ze strony cywilnego militaryzmu- mediów

- zjawisko prywatyzacji wysiłku zbrojnego i działań wojennych- które może prowadzić do większej liczby interwencji, gdy śmierć ponosić będą najemnicy, nie nasi chłopcy .

- czynniki te pogłębiają tradycyjną dla strategii USA koncentrację na środkach, nie na celach strategii, na zwycięstwie, a nie na rozwiązaniu problemu, który był przyczyną konfliktu; z powodu ogromnej przewago- preferencja dla rozwiązań technicznych, siłowych, kosztem rozwiązań politycznych, wymagających rozwagi i cierpliwości

- zaciera się różnica między cywilami a żołnierzami- cywile w sektorze mlitarnym, żołnierze w polityce i dyplomacji, co powoduje rozmycie tradycyjnego podziału ról i etosu

- spadek zainteresowania opinii publicznej sprawami obronności i stosunkami cywilno- wojskowymi- bo technokratyzacja wojny i uzawodowienie wojska sprawiają, że wojna i wojsko przestają być narodowe, lecz stają się wyrazem gry biznesowej; społęcześńtwo przestaje się czuć włączone w te zagadnienia i pozostawia wolną rękę politykom i sektorowi militarno- przemysłowemu.

g) konsekwencje nowych zjawisk:

- Wyścig zbrojeń:

*sojusznicy USA, idąc za przykładem, zwiększają wydatki na cele militarne- by utrzymać minimalną choćby interoperacyjność z USA

* mocarstwa takie jak Chiny czy Rosja czują się zagrożone i też zwiększają wydatki

* to prowadzi do dalszej eskalacji wyścigu zbrojeń z udziałem takich państw jak Indie itd.

- pogłębianie się rozpiętości między silnymi a słabymi- ze względu na ogromne dysproporcje w wydatkach na obronę

- tak wielka przewaga siły zmusza słabych do rozwoju technik walki asymetrycznej

- jednak globalne interesy USA i konieczność zachowania stabilności i bezpieczeństwa porządku międzynarodowego będą nieuchronnie wciągać je w militarną aktywność, co nieuchronnie narażać je będzie na ataki oraz zagrożenia słabości

D) Irak 2003- pierwsza wokna hegemoniczna nowej ery:

1) Afganistan:

a) 7 X 2001- Trwala Wolność;

b) wzorowo przygotowana pod względem politycznym i dyplomatycznym:

- upoważnienie RB

- zapewniono neutralność Iranu

- pomoc wspierającego wcześniej talibów Pakistanu

- pomoc Sojuszu Północnego

- możliwość logistycznego wykorzystania UZB

c) później pojawiają się problemy i wątpliwości:

- cel- zwalczanie terroryzmu- nie został wystarczająco osiągnięty- nie schwytano Ibn Ladina, a siatka nie została zlikwidowana

- stabilizacja w AFG jest bardzo powierzchowna i ograniczona terytorialnie do Kabulu, w pozostałych częściach rządzą lokali watażkowie

- AFG odzyskał pozycję czołowego producenta opium

- wątła jest jak na potrzeby misja NATO

- niewystarczający poziom stabilności i bezpieczeństwa nie pozwala na wykorzystanie zadeklarowanej przez społeczność międzynarodową pomocy materialnej

d) główna przyczyna niedokończenia misji- zajęcie się przez USA obaleniem Husajna.

2) Droga do wojny w Iraku:

a) niedokończona wojna w Zatoce w 1991 roku

- nie obalono Saddama ze względu na brak pomysłu na stabilizację po usunięciu oraz na ewentualne implikacje takiej sytuacji dla regionu

- po zakończeniu wojny RB nałożyła na Irak surowe sankcje:

* daleko idące rozbrojenie, w tym pełna likwidacja BMR

* wielkie reparacje za szkody wynikłe z okupacji Kuwejtu

* zakaz lotow i innej aktywności militarnej na południu (Szyici) i północy (Kurdowie) Iraku.

- weryfikacją zobowiązań w odniesieniu do BMR zajmowali się inspektorzy ONZ, aż do 1998 roku, kiedy USA i GBR zbombardowały Irak

- reparacje ściągała ONZ-owska Komisja Kompensacyjna w ramach programu ropa za żywność

- egzekwowaniem zakazu lotów zajmowali się GBR i USA, od czasu do czasu bombardując obiekty w Iraku

b) Od czasu wojny Irak uchodzi za kraj:

- za czarną owcę społeczności międzynarodowej

- rzucający wyzwanie dominacji USA w regionie

- popierający palestyńskie ugrupowania terrorystyczne

c) od AFG- pojawiają się głosy w USA za rozwinięciem wojny z terroryzmem na Irak:

- oskarżenia o BMR

- o współpracę z terroryzmem międzynarodowym

- o łamanie PC i brak demokracji

- powoływanie się na dane wywiadowcze

d) latem 2002 administracja USA zaczyna oficjalnie stawiać problem Iraku jako zagrożenie dla bezpieczeństwa USA, którego nie będą tolerować

e) jesienią 2002- USA wnoszą sprawę na forum RB

f) 8 XI 2002- rezolucja RB:

- ustanawia najbardziej surowy system inspekcyjny w historii ONZ

- zapowiada poważne konsekwencje w razie braku współpracy z ONZ lub stwierdzenia naruszenia przez Irak zobowiązań w zakresie rozbrojenia

g)jednocześnie gromadzenie przez Anglosasów sił zbrojnych w Zatoce, przygotowanie propagandowe, głoszenie tezy o słabości czy fiasku ONZ, poszukiwanie członków ewentualnej koalicji

h) spór wokół przyszłej wojny wywołuje podziały w łonie NATO i UE oraz sprzeciw światowej opinii publicznej

i) szybko do Iraku udała się misja inspektorów ONZ i IAEA (szef inspektorów- Blix) w celu sprawdzenia czy Irak nie ukrywa lub nie produkuje BMR

- wskazuje na brak śladów produkcji lub magazynowania BMR przez Irak oraz na aktywną współpracę z misją ONZ

j) 5 II 2003- Powell dezawuuje pracę misji ONZ, przedstawiając w RB materiały oparte na źródłach wywiadowczych, z których wynikało że Irak oszukuje inspektorów i domaga się zgody na operację militarną

k) II 2003- próba uzyskania rezolucji RB dającej wolną rękę w kwestii irackiej, ale fiasko

3) 20 III 2003- rozpoczyna się operacja Iracka Wolność:

a) zwycięstwo szybko i łatwo- 1 V ogłoszone przez Busha

b) przyczyny tak szybkiej klęski Iraku:

- gigantyczna dysproporcja potencjału militarnego

- różnice w poziomie rozwoju cywilizacyjnego

- odizolowanie przez długoletnie sankcje od współpracy międzynarodowej

- podziały wewnątrz Iraku

- zmasowana akcja propagandowa, wzywająca do poddania się

4) Po wojnie rozpoczyna się weryfikowanie motywów i uzasadnień:

a) okazało się, że Irak nie posiadał BMR, środków produkcji czy przenoszenia

b) nie znaleziono żadnych dowodów potwierdzających związki reżimu Husajna z terroryzmem międzynarodowym

c) niepowodzeniem skończyła się próba wprowadzenia w Iraku systemu demokratycznego, rządów prawa i ochrony PC:

- teren aktywności terrorystów partyzantów, walk religijnych, przestępczości

- w reakcji- dogmatyczne „więcej siły”- intensywne działania militarne koalicji, masowe aresztowania i represje z torturami włącznie

- nadużycia wzmagały opór i niechęć wobec sił okupacyjnych

- błędem było też całkowite rozwiązanie wojska, policji i struktur państwowych- wojska okupacyjne nie były w stanie wypełniać ich funkcji

- rząd kolaboracyjny nie cieszył się uznaniem miejscowej ludności

- straty ludzkie od początku kampanii do VI 2006- 655 tysięcy zabitych

- bolesna strata ONZ- śmierć w VIII 2003 Sergio Veira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. PC i zastępcy SG.

d) demokratyczny Irak nie stal się przykładem dla innych państw arabskich, gdzie miał wywołać falę modernizacji ustrojowej

e) nie potwierdziło się założenie, że droga do pokoju na Bliskim Wschodzie wiedzie przez Bagdad- liczono, że upadek Husajna zmniejszy wolę walki Palestyńczyków i skłoni ich do rozmów z IZR - jednak konflikt bliskowschodni ma własną przyczynę i logikę

f)wojna była sprzeczna z PM:

- pogwałcenie KNZ oraz kompetencji RB

- uchwalenie wcześniejszych rezolucji RB nic nie zmienia, bo ocena wykonania i ewentualne dalsze kroki znajdowały się w wyłącznej gestii RB

- UNMOVIC nie znalazł niczego, co oznaczało naruszenie rezolucji przez Irak+ wskazywał na aktywną współpracę strony irackiej.

- nie da się też uzasadnić interwencji jako humanitarne- bo nie było sytuacji uzasadniającej

- wielokrotne łamanie MPH przez wojska USA

g) USA nie udało się przekonać do racji tej wojny społeczności międzynarodowej oraz społeczeństw,

- mimo zmasowanej akcji propagandowej, manipulacji mediami, blokowaniu dostępu do Iraku dla reporterów;

- przeciwnie, rozwój sytuacji umocnił międzynarodową opinię publiczną w przekonaniu, że była to „zła wojna”

- stało się tak, gdyż nie udało się przesłonić prawdziwych motywów wojny

- od tej wojny odwrócili się nawet ci, którzy ją wcześniej poparli z perspektywy upowszechniania demokracji i PC- Fukuyama, Ignatieff.

h) deficyt bezpieczeństwa uniemożliwił realizację plany rekonstrukcji państwa i gospodarki

i) w końcu Wolfowitz już w maju 2003 przyznał, że BMS była tylko w celu pozyskania opinii publicznej, na prawdę chodziło o obalenie Husajna po to, by móc wycofać wojska USA z ARS, która z ich powodu jest destabilizowana aktywnością terrorystyczną

5) Faktyczne motywy:

a) ustanowienie silnej obecności militarnej USA w jednym z kluczowych regionów świata

b) konieczność przeniesienia wojsk z ARS

c) uzyskanie swobodnego dostępu do ważnych zasobów ropy naftowej

d) stworzenie potężnego rynku zamówień dla amerykańskich firm naftowych, zbrojeniowych i budowlanych

e) element próby ustanowienia ładu hegemonicznego

6) Konsekwencje międzynarodowe wojny:

a) kryzys w ONZ- nie była w stanie powstrzymać członków od ataku na inne państwo czł.

b) kryzys w stosunkach transatlantyckich:

- wokół próby włączenia NATO do operacji przeciwko Irakowi

- wokół sposobów walki z terroryzmem

c) kryzys w łonie UE- cześć państw sprzeciwiała się wojnie, cześć wbrew stanowisku RE ją poparła w liście 8 z lutego 2003

d) silna fala postaw antyamerykańskich

e) pogłębienie antynomii zachód- reszta świata- z powodu używania języka wolny cywilizacji, religijnej, języka walki dobra ze złem, języka pogardy

f) wzmożenie i legitymizacja aktywności islamskich terrorystów- w okupacji Iraku widzą uzasadnienie dla swoich akcji,

g) wzrost fali wrogości wobec zachodu w społeczeństwach arabskich oraz wśród Arabów mieszkających w Europie Zachodniej

h) potwierdzenie przekonania w wielu państwach, że jedyną obroną przeciw amerykańskiej interwencji jest wyposażenie się w BMR- wzmożenie programów jądrowych Iranu u Korei Pn.

7) Konsekwencje dla amerykańskiej polityki:

a) renacjonalizacja i militaryzacja PZ i B

b) utajnienie sposobu podejmowania decyzji

c) ograniczenia w zakresie tradycyjnych swobód obywatelskich

d) znaczące osłabienie możliwości krytyki poczynań władz w mediach, które z przyczyn polit czy finansowych starają się odzwierciedlać i popierać linię rządu

e) pojawienie się w dyskursie publicznym języka propagandowego

f) łatwość w przeznaczaniu w budżecie gigantycznych sum na kontynuację obu wojen

g) strategiczny dogmatyzm- kurczowe, ideologiczne trzymanie się pierwotnego uzasadnienia wojny (wojna z terroryzmem) a co za tym idzie niemożność korekty kursu i adaptacji strategii polit- wojsk do rozwoju sytuacji.

8) Strategiczne aspekty wojny z Irakiem:

a) Balcerowicz:

- najbardziej nowoczesna z wojen pod względem technologicznym

- sprawdziły się jednak w niej stare prawa i reguły sztuki wojennej

- wojna cechująca się głęboką asymetrią stron

- nie stanie się jednak modelem wojen na przyszłość, nawet wojen ekspedycyjnych- ze względu na brak skuteczności w zwalczaniu terroryzmu, proliferacji, przebudowy państw

b) Stanisław Koziej:

- sytuuje woję z Irakiem w ramach strategii prewencyjnej lub wyprzedzającej- niesłusznie, bo Irak nie stanowił zagrożenia, które domagałoby się tego typu prewencji

- wskazuje na błędy:

* dominację destruktywnego charakteru strategii

* zawężanie działań do sfery militarnej

* postrzeganie zagrożeń jako raczej zdarzeń niż procesów

- pozostaje jednak przekonany co do słuszności samej strategii ataku wyprzedzającego, a nawet postuluje nadanie jej bardziej uniwersalnego charakteru

E) Wnioski dla strategii bezpieczeństwa państw:

1) Wojna i różne formy interwencji zbrojnych pozostają składnikiem życia międzynarodowego

a) rodzaje:

- operacje reagowania kryzysowego,

- ale nie zanikną też wojny klasyczne

- nie należy oczekiwać raczej wojen międzymocarstwowych, lecz wojny toczone na Terenia państw słabych lub upadłych

b) będą je toczyć także demokracje,

c) nie będą to tylko wojny z konieczności, ale i z wyboru, w celu wprowadzenia określonego porządku międzynarodowego

e) cechy wojen:

- wielowymiarowa asymetryczność

- zawiązywanie koalicji raczej ze względów politycznych niż wojskowych (by nadać akcji międzynarodowy walor)

- ekspedycyjne- na odległych terenach, przy użyciu odpowiednich wojsk i w celu zaprowadzenia porządku, nie długotrwałej okupacji

- po zakończeniu fazy militarnej nędą wymagać operacji stabilizującej

2) Realne zagrożenie dla państw zachodnich nie mają klasycznego charakteru- groźby militarnej agresji- ale są asymetryczne;

a) z tego powodu odpowiedzią na te zagrożenia nie jest rozbudowa klasycznych sił zbrojnych, lecz kompetencje instytucji bezpieczeństwa wew, infrastruktury i odpowiednich służb specjalnych

b) rzecz zatem nie tyle w sztucznej kwestii military gap pomiędzy USA a EUR, lecz w należytej percepcji zagrożeń i właściwym ustawieniu wobec nich całego spektrum środków zapobiegających oraz usuwających przyczyny

c) bardziej nowoczesne od amerykańskiego może być zatem instrumentarium rozwijane przez UW- siły szybkiego reagowania, dyplomacja prewencyjna, ukierunkowana pomoc rozwojowa, zaawansowana współpraca służb granicznych, policyjnych, wywiadowczych

3) Należy mieć zdolność rozróżniania między różnymi rodzajami bezpieczeństwa- pod względem tego, kogo dotyczą i jaki mają zasięg geograficzny

a) mimo globalnej współzależności nie wszystkie kraje mają jednakowe zagrożenia dla bezpieczeństwa

b) zagrożenia związane są również z zasięgiem naszych interesów i charakterem prowadzonej przez nas polityki; z tego powodu państwa mają różne interesy bezpieczeństwa- globalne, regionalne czy lokalne;

- inna jest treść bezpieczeństwa narodowego, a inna sojuszniczego, co innego znaczą interesy bezpieczeństwa mocarstw, co innego interesy bezpieczeństwa międzynarodowego

c) interesy te należy umieć rozróżniać i wiedzieć, kiedy powinniśmy poczuwać się do solidarności i spełniać wymóg sojuszniczej pomocy, a kiedy są to tylko partykularne interesy pozostające w kolizji z interesami sojuszniczymi lub bezpieczeństwa międzynarodowego

d) należy to umieć rozróżniać także w kontekście wykorzystania naszych sił zbrojnych; należy pamiętać, że mocarstwa interweniujące zawsze szukają towarzystwa aby rozłożyć koszty i odpowiedzialność; Anglosasi stosują tzw strategy of abundance- polegającą na ekwipowaniu innych narodów, aby brał na siebie ciężar najtrudniejszych walk

e) sojusze nie mogą służyć wspieraniu indywidualnych interesów z narażeniem interesów pozostałych członków

4) W nowym świetle staje zagadnienie kontekstu prawnego podejmowania decyzji o użyciu siły oraz sposobu posługiwania się nią

a) w ostatnich latach obserwujemy stopniowe wyprowadzanie tych decyzji z kontekstu prawno- instytucjonalnego, który był uważany za ważny czynnik zapewniania bezpieczeństwa i cywilizowania konfliktów zbrojnych

b) kontekst międzynarodowy:

- konieczność skutecznego reagowania na nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa sprawia, że istniejący kontekst prawny użycia siły staje się anachroniczny, ale państwa chętnie posługują się tym argumentem dla użycia siły mimo braku zagrożenia

- podważanie MPH jest drogą do bezprawia w życiu międzynarodowym

- łamanie MPH podważa także słuszność nawet dobrych decyzji

c) kontekst wewnątrzpaństwowy:

-sposób podejmowania decyzji o użyciu siły jest skrajnie niedemokratyczny- małe grupy, tajne

- długotrwały skutek- niewłaściwe decyzje w sferze zewnętrznej przenoszą się do prawa i polityki wew; to uderza w zasady demokracji i rządów prawa

5) strategie bezpieczeństwa państw muszą w coraz większym stopniu uwzględniać tzw miękkie wymiary bezpieczeństwa:

- kwestia PC- państwa demokratyczne muszą być uważne, aby w swej walce z zagrożeniami dla bezpieczeństwa nie dawały pretekstu lub przyzwolenia dla łamania PC- gdyż powoduje to opór, rebelie, niestabilność i długofalowo zagraża bezpieczeństwu

- zdolność reagowania na fanatyzm religijny- nie wolno mieszać tolerancji dla odmienności rel czy kult z fanatyzmem, będącym podłożem dla terroryzmu; zdecydowanemu przeciwstawieniu się takim zachowaniom nie może stac na przeszkodzie nadużywanie argumentów o PC czy nietolerancji;

6) W konfliktach asymetrycznych ważna jest nie tyle siła, ile moralna legitymacja

a) można pokonać pod względem militarnym słabego przeciwnika, ale przegrać cel wojny jeśli naród przeciwnika nie uzna jej słuszności, jeśli okaże się, że nasze motywy były inne od deklarowanych, jeśli druga strona nie zaakceptuje naszych rządów, praw i systemu wartości, które będziemy chcieli wprowadzić po zwycięstwie militarnym.

b) rzecz nie w tym, że słuszność zawsze wygrywa, ile w tym, że postępowanie nieetyczne jest strategicznie nieefektywne- uporczywe znieważanie wartości prowadzi do mobilizacji przeciwnika przeciwko nam (FRJ, Irak)

c) walka o moralną słuszność wojny jest szczególnie ważna w społ demokratycznym:

- interwencja zew musi być w oczach demokratycznej opinii publ moralnie usprawiedliwiona

- ułatwia także akceptację kosztów i strat ponoszonych w jej trakcie

- nawet najlepsza propaganda nie jest w stanie na dłuższą metę oszukać intuicji moralnej społ. otwartego.

6) O ile działań można coraz cześciej wspólnie, to myśleć trzeba zawsze samodzielnie i suwerennie:

a) w obliczu masowych, transnarodowych mediów samodzielne myślenie o najważniejszych sprawach jest coraz trudniejsze

b) bezpieczeństwo jest jednak zbyt ważne, by zdawać się na myślenie innych- nawet jeśli są najbardziej kompetentni, ich ogląd rzeczywistości międzynarodowej przechodzi przez pryzmat ich, nie naszego, interesu narodowego.

1

---