Rozpoznawanie i przypominanie z pamięci epizodycznej: wiarygodność zeznań świadków (Kurcz, zaj. 3)
BADANIA EKOLOGICZNE
Robert Buckhout (1980) - 13-sekundowy film w TV ze sceną porwania torebki, potem wyświetlili sześciu mężczyzn z kolejnymi numerami, wśród nich złodziej i konkurs tele-audio (Pan z którym numerem ukradł torebkę? 0-700..). Tylko 14,1% widzów podało prawidłowy numer, wynik poniżej przypadkowego odgadnięcia!
John Brigham (1982) - czy kasjerzy w sklepach rozpoznają twarze klientów - w każdym z 63 sklepów pojawiało się niejednocześnie dwóch klientów, jeden biały, drugi czarny, starających się zwrócić na siebie uwagę płacąc drobną monetą lub pytając o drogę na lotnisko, utrzymując kontakt wzrokowy; po 2h sprawdzano czy kasjerzy rozpoznają ich na zdjęciu, prawidłowe rozpoznanie 34,2%, ale po 24h rozpoznania były już przypadkowe. Ponad 80% kasjerów twierdziło wcześniej, że ma fantastyczną pamięć do twarzy... (btw, rasa klienta i kasjera o dziwo nie miała znaczenia w tym badaniu)
Skąd zła ocena własnych możliwości? Głownie dlatego, rzadko otrzymujemy informację zwrotną na temat błędnych identyfikacji.
Elizabeth Loftus (!) - możliwość manipulowania zeznaniami świadków rekonstruowanymi z ich pamięci za pomocą specjalnie formułowanych pytań; film z wypadkiem samochodowym, badanych pytano o to, co widzieli, m.in. o szybkość z jaką samochody się poruszały, ALE pytania były różnie formułowane (np. jak szybko jechały zanim doszło do zderzenia? / jak szybko jechały zanim doszło do ich rozbicia?), słowa użyte w pytaniu mogą ukierunkowywać odpowiedzi badanych (szybciej jechały samochody, które się rozbiły).
Carmichael, Hogan, Walter (1932) - wpływ podanej nazwy schematycznego rysunku na jego rekonstrukcję z pamięci.
Bahrick, Bahrick, Wittlinger (1975) - pamięć nazwisk i twarzy kolegów szkolnych; 9 grup w zależności od czasu od zakończenia szkoły (od 33 miesięcy do 47 lat); rozpoznawanie 10 znanych nazwisk wśród innych, 10 losowych znanych twarzy wśród innych nieznanych, dopasowanie nazwisk (po 5 do każdej z 10 fotografii, jedno właściwe), analogicznie z dopasowywaniem fotografii, przypominanie sobie nazwisk osób z fotografii i odtwarzanie swobodne nazwisk; wyniki pamięć twarzy i nazwisk przetrwała nienaruszona przez 25-34 lat
Podobne badania Bahricka przeprowadzane na wykładowcach (dotyczące twarzy i nazwisk studentów) - już po roku spadek efektywności pamięci twarzy i nazwisk studentów, prawdopodobnie zależy to od rodzaju i stopnia (ilości) kontaktów w obu sytuacjach.
Bardziej wielostronne kontakty (np. między kolegami) ułatwiają zapamiętywanie.
H.P. Bahrick (1979) - pamięć topografii miejscowości (po upływie od 1 roku do 46 lat) - wyraźny spadek przez pierwsze trzy lata, potem bez większych zmian; przecenianie ilości złożonych elementów topografii (np. zakrętów) i niedocenianie długości prostych odcinków