SPADEK POPYTU:wzrost ceny dobra komplementarnego, spadek ceny substytutu, spadek dochodów, zamiana gustów na niekorzyść dobra, spadek liczby nabywców
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU określa stopień wrażliwości popytu na zmianę lub wahania trzech zmiennych: ceny danego dobra, ceny innych dóbr oraz dochodu. Współczynniki elastyczności popytu podajemy w wartościach bezwzględnych |EP|, przy ich interpretacji musimy więc dodatkowo pamiętać o znakach.
Ogólna formuła elastyczności popytu: EP=%zamiana popytu/%zamiana czynnika wpływającego na popyt.
POPYT ELASTYCZNY. Jeśli E>1 mówimy, że popyt jest elastyczny, przy czym elastyczność dążąca do nieskończoności oznacza popyt doskonale elastyczny, pozostałe przypadki - popyt względnie elastyczny
ELASTYCZNOŚĆ JEDNOSTKOWA. Jeśli E=1 mamy do czynienia z elastycznością jednostkową (zwaną również neutralną elastycznością popytu POPYT NIEELASTYCZNY. Elastyczność mniejsza od jedności E<1 oznacza, że popyt jest nieelastyczny. Przy czym elastyczność równa 0 oznacza popyt doskonale nieelastyczny (sztywny), natomiast elastyczność zawierająca się w przedziale <0,1> określana jest jako popyt stosunkowo (względnie) nieelastyczny.W większości przypadków elastyczność cenowa popytu jest różna na różnych odcinkach wykresu
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU określa stopień zmiany (wrażliwość) popytu na dobro na skutek zmiany jego ceny. Elastyczność tę wylicza się ze wzoru: PED=%zamiana popytu/%zamiane ceny
MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU jest miarą zmian popytu w zależności od zmiany ceny innego produktu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru: CDE=%zamiana popytu/%zamiane ceny innego dobra. Mieszana elastyczność popytu wskazuje na siłę rynkową dobra. Jeśli jest niska, wówczas dane dobro ma wysoką siłę monopolową.
Wysoka wartość mieszanej elastyczności popytu wskazuje na dobra, będące substytutami, z kolei wartość ujemna wskazuje na dobra komplementarne. DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU jest miarą zmian popytu w zależności od dochodu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru: IED=%zamiana popytu/%zamiana dochodu DOBRA NORMALNE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność dochodowa IED>0).
DOBRO PODSTAWOWE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wolniej niż dochód i maleje wolniej niż dochód; IED <0,1> (reaguje z mniejszą siłą na zmianę dochodu)
DOBRO LUKSUSOWE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód; IED > 1 (reaguje z większą siłą na zmianę dochodu)
DOBRA PODRZĘDNE - dobro, którego ilość nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i rośnie wraz ze spadkiem dochodu, IED < 0 (reakcja odwrotna).
PODAŻ to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy danym poziomie ceny.
PRAWO PODAŻY - to związek pomiędzy poziomem ceny a wielkością podaży określonego dobra. Jeśli cena rośnie podaż również rośnie i na odwrót
KRZYWA PODAŻY pokazuje, jakie ilości danego dobra producenci są skłonni zaoferować do sprzedaży przy różnych cenach w danym okresie. Krzywa podaży posiada nachylenie rosnące - przy cenach wyższych sprzedawcy są skłonni oferować na sprzedaż większe ilości dóbr niż przy cenach niższych. Wielkość podaży danego dobra zmienia się przede wszystkim na skutek zmiany ceny. Możliwe są tu dwa przypadki: kurczenie się podaży (efekt spadku ceny), rozszerzanie się podaży (efekt wzrostu ceny) W obu przypadkach mamy do czynienia z przesunięciem wzdłuż krzywej (nie zmienia się funkcja, tylko jej wartości). Zjawisko to jest analogiczne do kurczenia się i rozszerzania popytu - z tym, że następuje w przeciwnym kierunku (wzrost ceny powoduje rozszerzenie podaży, ale kurczenie popytu).
WZROST PODAŻY:ograniczenie kosztów produkcji, korzystne zmiany cen innych towarów, postęp technologiczny, korzystne warunki atmosferyczne, korzystne zmiany w polityce państwa
SPADEK PODAŻY:wzrost kosztów produkcji, niekorzystne zmiany cen innych towarów, niekorzystne warunki atmosferyczne, niekorzystne zmiany w polityce państwa
ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY to miara zdolności producentów do dostosowywania wielkości podaży do zmiany ceny. Inaczej mówiąc, elastyczność podaży jest miarą wrażliwości podaży na zmianę ceny.Elastyczność podaży jest wyliczana z wzoru: Epod=%zamiana podaży/%zamiana ceny.
UTARG (zwany też przychodem) to ilość pieniędzy, uzyskana przez przedsiębiorstwo ze sprzedaży dóbr i usług w danym okresie (por. Begg. S. 175).Utarg całkowity wyliczamy ze wzoru: TR=P*Q gdzie TR - utarg całkowity, P - cena jednostkowa, Q - wolumen sprzedaży (liczba sprzedanych jednostek).
UTARG KRAŃCOWY(przychód krańcowy) to wzrost utargu całkowitego, wywołany zwiększeniem produkcji o jednostkę. Jest wyrażany wzorem: MR=deltaTR/deltaQ gdzie MR to utarg krańcowy, TR - utarg całkowity, Q - liczba jednostek. W warunkach konkurencji firma - chcąc sprzedać więcej - musi obniżyć cenę. Z tego też powodu utarg krańcowy spada w miarę wzrostu produkcji. Z kolei kształt krzywej utargu krańcowego zależy od kształtu krzywej popytu na produkty przedsiębiorstwa.
ZYSK NORMALNY. Kiedy przedsiębiorstwo osiąga zysk ekonomiczny równy 0, wówczas mówimy, że osiąga ono zysk normalny. Oznacza to, że zysk księgowy przedsiębiorstwa pokrywa dokładnie koszt alternatywny (kapitału, czasu pracy właściciela itp.). Innymi słowy - zysk normalny to najlepszy zysk, jaki może być osiągnięty w alternatywnych działaniach. Zysk dodatkowy (ekonomiczny, nadzwyczajny) powstaje natomiast ponad zyskiem normalnym.
KOSZT (alternatywny)- to wartość najbardziej cennej nie wykorzystanej alternatywy. Mierzony jest on wartością tej produkcji, której nie realizujemy lub z której rezygnujemy w tym celu, aby zwiększyć produkcję innych dóbr lub innych wartości
KOSZT PRZECIĘTNY to inaczej koszty jednostkowe - powstają w wyniku podzielenia odpowiednich kosztów przez wielkość produkcji (liczbę jednostek). Wyróżniamy: przeciętny koszt całkowity, przeciętny koszt stały i przeciętny koszt zmienny). Przykładowo, przeciętny koszt całkowity obliczamy, dzieląc koszt przeciętny przez liczbę wyprodukowanych jednostek: ATC=TC/Q
KOSZT KRAŃCOWY(marginalny, MC) to koszt wyprodukowania kolejnej (dodatkowej) jednostki. Jest to więc wzrost kosztów całkowitych, wywołany wzrostem produkcji o jednostkę MC=deltaTC/delta Q
Koszty własne - obejmują różnego rodzaju wydatki związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i wytwarzaniem produkcji. Dzielą się na: wydatki materialne, osobowe, finansowe Koszty stałe - koszty których wielkość w zasadzie nie zmienia się przy zmianie rozmiarów produkcji. Obejmuje te wszystkie wydatki, które związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Koszty zmienne - obejmują koszty zużytych surowców, materiałów, koszty ruchu maszyn i urządzeń oraz koszty robocizny bezpośredniej. Koszty całkowite - składają się więc z kosztów stałych i zmiennych. Jeżeli koszty całkowite podzielimy przez ilość produkcji otrzymamy koszt jednostkowy.
OLIGOPOL W przypadku oligopolu mamy do czynienia z kilkoma przedsiębiorstwami, które zdominowały rynek. Każdy producent musi zgadywać, jak na daną decyzję zareagują konkurenci (choć możliwe są też zmowy - w przypadku porozumień formalnych mówimy tu o kartelach). Jeśli jednak zmowy nie ma, przedsiębiorstwa muszą czynić pewne założenia. Są przekonane, że:-- obniżenie ceny spowoduje taką samą reakcję dostosowawczą ze strony konkurentów; -- podniesienie ceny nie spowoduje reakcji, a jedynie spadek popytu na dobra producenta, w konsekwencji nawet możliwość wyrugowania z rynku.
Gosp. naturalna to typ gosp. w której producent wytwarza produkty w celu bezpośredniego zaspokojenia swoich potrzeb. Producent jest jednocześnie konsumentem, nie ma rynku ani wymiany.
Gosp. towarowa to typ gosp. w której producenci wytwarzają produkty z przeznaczeniem na wymianę, czyli na sprzedaż.
Wartość użytkowa towaru to jego zdolność do zaspokajania potrzeb człowieka, wynika ona z naturalnych właściwości rzeczy.
Rzadkość - jest to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego co chcemy przez cały czas. Nie ma wszystkiego w takiej ilości, żeby można było wszystko mieć.
Spółki jawne i komandytowe - w znaczeniu prawnym są spółkami osobowymi, w których wspólnicy uczestniczą osobiście i ponoszą pełną i solidarną odpowiedzialność za ryzyko gospodarcze całym swoim majątkiem.
Spółki ciche, z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne nazywane są spółkami kapitałowymi.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest pośrednim typem własności między spółką jawną i akcyjną. Właściciele kapitału nie są anonimowi, ich udziały są imienne, nie mogą być odsprzedane osobą z zewnątrz bez zgody pozostałych wspólników, odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki tylko do wysokości udziałów.
Spółki ciche występuje w niej ograniczona odpowiedzialność za długi firmy do wysokości udziałów, nie mogą sprzedawać swoich akcji szerokiej publiczności, udziały mogą byc odsprzedane tylko za zgodą innych udziałowców.
Spółki akcyjne - występuje w niej ograniczona odpowiedzialność za długi firmy do wysokości udziałów, mogą sprzedawać akcje szerokiej publiczności, w każdym momencie bez zgody innych udziałowców, są zwykle dużymi firmami.
Spółka akcyjna - (korporacja) to forma organizacji przemysłowej będącej własnością wielu pojedynczych posiadaczy akcji. Ma ona osobowość prawną, może we własnym imieniu i na własny rachunek sprzedawać, kupować, produkować, produkować dobra i świadczyć usługi oraz zawierać kontakty.
Organy korporacji - walne zgromadzenie akcjonariuszy, zarząd, rada nadzorcza i komisja rewizyjna jako organy nadzoru. Źródła zwiększenia kapitału korporacji: --Wewnętrzne (amortyzacja, zyski pozostałe po wypłacie dywidendy); --Zewnętrzne (kredyt bankowy, pożyczki hipoteczne, fuzje, emisja akcji i obligacji)
Cena minimalna - określona urzędowo cena, poniżej której nie wolno sprzedawać określonego dobra. Leży zawsze powyżej punktu równowagi rynkowej.
Cena maksymalna - to cena poniżej punktu równowagi rynkowej, ustalana jest przez państwo.
Cena równowagi - cena, w kierunku której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na poziomie której będzie pozostawał po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic w otoczeniu nie ulegnie zmianie.